Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı - Robert M. Pirsig

579 Pages·1995·2.08 MB·Turkish

by  Robert M. Pirsig

Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı -
Robert M. Pirsig

Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı roman, otobiyografi
ve felsefi deneme türlerinin sınırlarını genişleten; bütün
bir akılcılık geleneğini sorgulayan benzersiz bir
"kült kitap".
Hikâye bir adamın, oğlu ve iki arkadaşıyla birlikte
yaptığı uzun bir motosiklet yolculuğundan oluşuyor.
Yolcular, metalik-plastik yalnızlıkların hüküm sürdüğü,
özdeki çirkinliklerin yapay bir "stil" cilasıyla kapatılmaya
çalışıldığı, "stilize" nesneler, "stilize" insanlar ve
ilişkilerle dolu bir hayatın yaşandığı Amerikan
kentlerinden, sapa dağ yollarından, uçsuz bucaksız
düzlüklerden geçer, bir dağa tırmanır ve en sonunda
okyanusa varırlar.
Adam yolculuk boyunca bir de "iç yolculuk"
yaşamakta, başka doruklarda gezinmektedir. Kendi "deli"
geçmişine, aklın ötesine yolculuk yapmaktadır. "Akılcılık"
dediği hayaletin peşinde antik Greklerden modern bilim
felsefesine kadar bütün Batı düşüncesini kat eder.
Etrafındaki bütün çirkinliğin, sahteliğin sebebi olduğu
söylenen teknolojiyi suçlamaz. Sorun, teknoloji üreten
insanlarla ürettikleri nesneler arasındaki ilişkidedir.
Bunun da temelinde gerçekliği, özne ve nesne diye
uzlaşmaz karşı kutuplar koyutlayarak kavramaya çalışan
Akıl anlayışındaki "genetik bir bozukluk" yatar. Bu
anlayış, Nitelik sorunuyla hesaplaşamaz. Bir sanatçının
yapıtını oluşturduğu, bir tamircinin bir motosikleti özenle
tamir ettiği saf Nitelik anlarında özne ve nesne özdeştir.
Bir yanda insan, bir yanda dünya/nesne yoktur. Değer
yoksa olgu da olamaz.
"İyi", gerçekliğin bir biçimi değildir, kendisidir.
Pirsig'e göre dünyayı politik programlar
oluşturarak düzeltemezsiniz, bunlar ancak temeldeki
değerler sisteminin doğru olması durumunda işe yarar.
"Dünyayı düzeltmenin yeri önce kendi yüreğimiz,
kafamız ve ellerimiz ve onlardan çıkan iştir." Bu yüzden
de insanoğlunun yazgısını düzeltmekten değil,
motosikletin nasıl onarılacağından söz eden bir kitaptır
bu. "Çünkü gerçek motosiklet, kendimiz denen
motosiklettir."

AY R I N T I - R O M A N ISBN 975-539-089-8
ROBERT M. PIRSIG
1928’te Minneapolis’te doğan Robert Maynard Pirsig
Minnesota Üniversitesi’nde felsefe, kimya ve gazetecilik
öğrenimi gördü. Hindistan’daki Bemaros Hindu
Üniversitesi’nde Doğu felsefesi üzerine çalıştı. 1959 ile
1962 yılları arasında Montana ve Illinois’deki çeşitli
üniversitelerde kompozisyon ve retorik dersleri verdi. Bu
dönemin sonunda ağır bir sinir krizi geçirdi ve elektrik şoku
terapisi gördü. Pirsig 1963 ile 1967 arasında Minneapolis’te
teknik yazar olarak çalıştı.
Zen ve Motosiklet Bakımı Sanatı'nı başlangıçta kısa,
hafif bir felsefi deneme olarak yazmayı tasarlamıştı, ama
1968’de motosikletle ülkeyi baştan başa geçerek yaptığı bir
geziden sonra anlatı çatısını bu gezi üzerine oturttu. Pirsig
sonradan yazdığı sonsözde şöyle diyor: “Kitap tam 121
yayıncı tarafından reddedildikten sonra bir yayıncı kitap
için standart avans olan 3000 doları ödemeyi kabul etti.
Yayıncı kitabın kendisini niçin yayıncılık yaptığını
düşünmeye zorladığını anlatıp kitabı basacağını, ama bu
3000 doların büyük olasılıkla bundan alacağım son para
olacağını, bu yüzden de cesaretimin kırılmaması gerektiğini
söyledi. Böyle bir kitapta amaç para değildi.” Oysa 1974’te
basılan Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı kısa zamanda
olağanüstü satarak bir best-seller haline geldi. Hem
okurlardan hem de eleştirmenlerden çok olumlu tepkiler
alan bu hayli çetrefil düşünce metni tam bir “kült kitap”
oldu.
Tam olarak belli bir türün içine sokulamadığı için
çeşitli eleştirmenlerin roman, otobiyografi ve felsefi
deneme olarak sınıflandırdıkları bu metinde adı
belirtilmeyen bir anlatıcının oğlu ve iki arkadaşıyla birlikte
Minnesota’dan Kaliforniya’ya yaptığı on yedi günlük bir
motosiklet yolculuğunun ayrıntıları, aklın ve deliliğin
doğasından motosiklet onarımına birçok konuya ilişkin
felsefi tartışmalarla iç içe anlatılır. Hem bir motosiklet
yolculuğunun hem de bir düşünce yolculuğunun hikâyesi
olan Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı Batı kültürünün temel
felsefi problemlerine ve insanlığın teknolojiyle ilişkisine
dair derin bir araştırmanın ürünü olarak görülüp
övülmüştür.
Pirsig 1991 ’de de ilk kitabın devamı niteliğinde olan
Lila: An Inquiry into Morals adlı kitabını yayınlamıştır.
Burada da anlatı çatısını bir deniz yolculuğu oluşturur.

Ayrıntı: 114
Edebiyat dizisi: 37
Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı Değerlerin
Sorgulanması Robert M. Pirsig
İngilizceden çeviren Süha Sertabiboğlu
Yayıma hazırlayan Tuncay Birkan
Kitabın özgün adı Zen and The Art of Motorcyde
Maintenance An Inquiry into Values
Vintage/1989 basımından çevrilmiştir
Kapak illüstrasyonu Sevinç Altan
Kapak düzeni Arslan Kahraman
Düzelti Zeynep Atayman
Basıma hazırlık Renk Yapımevi (0 212) 516 94 15
Baskı ve cilt
Mart Matbaacılık SanatlarıLtd. Şti. (0212) 212 03 39-
40
Birinci basım Haziran 1995
ISBN 975-539-089-8
AYRINTI YAYINLARI Piyer Loti Cad. 17/2 34400
Çemberlitaş-İstanbul Tel: [phone] Fax: (0 212)
516 45 77
Robert M. Pirsig
ZEN
ve
MOTOSİKLET BAKIM SANATI
DEĞERLERİN SORGULANMASI