Table Of ContentT E X T B O O K O F
M W
MEDICAL PHYSIOLOGY ’ 1
O N U N C U E D İ S Y O N
TIBBİ FİZYOLOJİ
Arthur C. Guyton, M.D
Missisipi Üniversitesi,
Tıp Merkezi Fizyoloji ve
Biyofizik Bölümü Emeretüs Profesörü,
Jackson - Missisipi
John E. Hall, Ph.D.
M issisipi Ün iversi t esi,
Tıp Merkezi Fizyoloji ve Biyofizik Bölümü
Profesörü ve Kürsü Başkanı,
Jackson - Missisipi
t
TÜRKÇE ÇEVİRİ EDİTÖRÜ
Prof. Dr. Hayrünnisa ÇAVUŞOĞLU
İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi
Fizyoloji Anabilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi
EDİTÖR YARDIMCILARI
Prof. Dr. Berrak ÇAĞLAYAN YEĞEN
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Zeynep AYDIN
l.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi
Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Doç. Dr. inci ALİCAN
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
ORİJİNAL: 10. EDİSYON W.B. SAUNDERS COMPANY
A Harcourt Health Sciences Company
TÜRKÇE 1. BASKI: KASIM 2001
The Curtis Center
Independence Square West
ISBN: 975 -420 - 129 -3 Philadelphia, Pennsylvania 19106
YÜCE yayımları a.ş. & Nobel Tıp
Library of Congress Cataloglng-in-Publlcation Data
Kitabevleri Ltd. Şti. Ortak Yayımıdır.
Guyton, Arthur C.
Textbook of medical physiology / Arthur C. Guyton, John E. Hall.—10th ed.
© COPYRIGHT: p.; cm.
Bu kitabın Türkiye'deki tüm yayım hakları Includes bibliographical references and index.
NOBEL TIP KİTABEVLERİ LTD. ŞTİ.'ne
aittir. Bu kitap, 5846 sayılı yasa uyarınca, ISBN 0-7216-8677-X
kısmen ya da tamamem basılamaz, 1. Human physiology. 2. Physiology, Pathological. I. Hall, John E. (John
mikrofilme çekilemez, dolaylı dahi olsa Edward) II. Title.
kullanılamaz; teksir, fotokopi veya başka [DNLM: 1. Physiological Processes. QT 104 G992I2001]
bir teknikle çoğaltılamaz; bilgisayarda;
QP34.5.G9 2001 612—dc21 00-029716
dizgi makinalarında işlenebilecek bir
ortama aktarılamaz.
Cover illustration is a detail from OPUS 1972 by Virgil Cantini, Ph.D., with permission of the
artist and Mansfield Stale College. Mansfield. Pennsylvania.
TEXTBOOK OP MEDICAL PHYSIOLOGY ISBN 0-7216-8677-X
International Edition ISBN 0-8089-2187-8
Copyright © 2000, 1996, 1991, 1986, 1981. 1976. 1971. 1966, 1961. 1956 by W.B. Saunders
Company.
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by
any means, electronic or mechanical, including photocopy, recording, or any information storage
and retrieval system, without permission in writing from the publisher.
Printed in the United States of America.
Last digit is the print number: 9 8 7 6 5 4 3 2 1
UYARI
Fizyoloji, sürekli değişen bir alandır. Standart güvenlik
önlemleri gözetilmelidir, ancak yeni araştırma ve klinik
deneyimler bilgi dağarcığımızı genişletebilir, tedavi ve
ilaç tedavisinde değişiklikler zorunlu veya uygun hale
gelebilir. Okuyucuların verilecek her ilacın önerilen do
zu, veriliş yolu ve süresi ile kontrendikasyonları konu
sunda ilacın üreticisinden güncel ürün bilgilerini kont
rol etmeleri tavsiye olunur. Hastasının deneyimi ve bilgi
sine dayanarak, hasta için dozları ve en iyi tedaviyi belir
lemede sorumluluk, tedaviyi yapan hekime aittir. Ne ya
Özgün Adi : Medical Physiology
yımcı ne de editör, olabilecek hasardan ve/veya kişilere
Çeviri Editörü : Prof. Dr. Hayrünnisa veya mülke zarardan sorumluluk kabul etmemektedir.
Çavuşoğlu
Editör Yardımcıları ; Prof. Dr. Berrak Yeğen
Prof. Dr. Zeynep Aydın YAYIMCI
Doç. Dr. İnci Alican
Düzenleme : YÜCE a.ş.
Baskı : Tavaslı Matbacılık
(Kasım 2001)
Cilt : Savaş Ciltevi
X
Arthur C. Guyton, M.D.
Babama
Hayatına yön veren sarsılmaz prensipleri için
Anneme
Çocuklarını eııtellektiiel uğraşlara yönlendirdiği için
Eşime
Kendisini ailesine adadığı için
Çocuklarıma
Hayatımda lıerşeyi anlamlı kıldıkları için
A.C.G.
Hocalarıma
Bana Fizyolojinin heyacan ve zevkini gösterdikleri için
Aileme
Sonsuz destek, sabır ve anlayışları ve sevgileri için
J.E.H
YAZARLAR H A K K I N D A
Arthur Guyton yüce bir insandır. Tüm yönleriyle Bu olay, feedback kontrol sisteminin anahtarı
kalabalıkların içinde fark edilir. Harvard Tıp Fakül niteliğindedir. Buna göre, normal bir insanda
tesinde beyin cerrahisi dalında eğitim alırken ge kan basıncı arttığında hızla böbreklerden renin
çirdiği çocuk felci hastalığı ile kendisini bir anda salgılanması engellenerek plazma renin düzeyi
yardımsız yürüyemez halde bulundu. Bu problemi hemen hemen sıfıra yakın düzeylere azalmakta
beyin cerrahisinden fizyoloji dalma geçerek çö dır. Bu nedenle, hipertansif bir insanda yanlış gi
zümledi. den bir şey vardır. Normal insanlardan farklı ola
Fizyolojideki yeni kariyerine başlamak üzere rak, yüksek arteryel kan basıncına karşılık plaz
Jackson Mississipi'ye döndü. Çalışmaları ile fizyo ma renin düzeyini engellememekte, böylece
lojide düşünme şekli yenilendi ve onun sayesinde kanda renin düzeyi "normal” kalmaktadır. Ancak
Ole Miss fizyolojide entellektüel öğrenmenin başlı “normal” renin salgılanmasını spesifik antirenin
ca merkezi haline geldi. etkisine sahip bir ilaçla bloke ettiğinizde veya
Tek eli ile yazı yazamadığı için başkasına yazdıra azalttığınızda hasta derhal normotensif hale gel
rak tüm fizyoloji dünyasını açıklayan ve analiz mektedir.
eden en mükemmel ve en çok satış yapan fizyoloji Kan basıncı azaldığında ortaya çıkan olaylarla il
kitaplarını yazdı. gili bu fenomen ve bunun tam karşıtı olanlar araş
Arthur, çok sayıda feed-back kontrol sinyalleri ge tırma grubumuzun Guyton’un Jackson’daki grubu
rektiren kan basıncı, kalp performansı, sodyıım-ha- na yaptığımız yıllık 2-3 günlük ziyaretlerin başlıca
cim homeostazı gibi tüm vücutta otokontrolü sağla konularını oluşturmuştur. Bu sayede integratif vü
yan mekanizmaları ortaya çıkaran ve açıklayan yeni cut fizyolojisi ve fizyopatolojisi ile ilgili çalışmaları
bir integratif fizyoloji kavramını geliştirdi. Yeni hipo ile fizyolojiye yeni bir boyut kazandıran Arthur’un
tezini denemek amacı ile yeni deneyler planlamak öğrencisi John Hail ile tanıştık.
üazere tüm dolaşım sisteminin detaylı bir kompute- Bugün organ ve hücre fizyolojisini anlamak için
ıize modelini oluşturdu. Bu model hipertansiyona ve hücresel veya moleküler biyolojik deneyleri
neden olan sodyum-hacim atılım bozukluğundan planlamak için tüm vücut fizyolojisinin önemli
sorumlu böbrek fonksiyon bozukluğunun ana rolü olduğu ne kadar vurgulansa azdır. İnsanda sağ
nü son derece doğru bir biçimde öngörmüş ve açık lıkta ve hastalıklı durumda vücut sistemlerinin
lamıştır. Ayrıca bu model plazma renin anjiotensi- anlaşılabilmesi için, tüm vücut fizyolojisinin uy
nin kan basıncı ve tuz atılımı arasındaki ilişkiyi ne gunluğu da aynı şekilde önemlidir. Bu hastalıklar
şekilde değiştirdiğini de açıklamaktadn-. sıklıkla hastalığa neden olan veya hastalığın sür
Arthur, mekanik ve fiziksel problemleri çözmek mesine yol açan anormal uzak hormonal veya si
ten zevk alır; ancak fizyolojik değişikliklerden so nirsel sinyaller içerirler. Zamanla tüm vücut fiz
rumlu fiziksel olayları ileten biyokimyasal sinyalle yolojisi moleküler, hücresel ve doku biyologları
rin önemine de değer verir. Yeni yaklaşımları, sabit na herhangi bir sonuca ulaşmadan önce alanla
fikirli kişiler tarafından direnç görmüştür. Guyton rının dışında odaklanmaları gerektiğini öğren
ortalama kan basıncı ve tüm vücudun otoregülas- miştir. Vücut fizyolojisini anlamak elbette ki kli
yonu gibi yeni kaıdiyovasküler kavramları cesur bir nikte çalışan hekimler için de temel bir gereksi
şekilde keşfetmiş, kullanmış ve açıklamıştır. Hatta nimdir.
interstisyel sıvı basınçlarının aksilla ve skrotumda Hastalarımı analiz ederken kullanacağım bu yak
negatif değerde olabileceğini de öne sürmüştür. laşımın geleceği hiçbir zaman bu kadar parlak ol
mamıştır.
Tüm bu fiziksel ve kimyasal biyolojik hırsları boş
zamanı dahil tüm yaşamını kaplamıştır. Arthur eşi Bu yazının okuyucuların Guyton-Hall’un açısının
ve oğullarının yardımı ile Jackson’da güzel bir evin ve felsefesinin her kelimesinden tad almalarını ce
saretlendireceğini ümit ediyorum. Okudukça be
planını yapmış ve inşa etmiştir.
Arthuı’u ilk defa bir fizyoloji toplantısında konu nim Arthur ve Hail ile karşılıklı görüşmelerimizde
kazandığım avantajların aynısını kazanacağınızı
şurken tanıdım. Derhal kan akımını kontrol eden
unutmayınız.
sinyallerle ilgili düşünce ve kavramlarımı düzenle
me ihtiyacı duydum. Arthur’un bu fikirleriyle karşı
laşmam benim için doğru bir zamanda gerçekleş JohnLaragh, M.D.
mişti; çünkü biz araştırma grubu olarak kan basın New York Presbyterian Hospital,
cı yüksek olan bir kişide plazma renin düzeyinin Kardiovasküler Merkezi Direktörü-Weill
normal olmasının "normal” olmadığını öne sür Cornell Medical Center
mekteydik. New York, New York
Ö N S Ö Z
Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı’nın onuncu baskısına bir tıbbi fizyoloji kitabının temel gayelerinden biri
ulaşmış bulunuyoruz. Bu kitabın yayımı, yaklaşık 50 vücudun homeostaz mekanizmalarının etkinliğini
yıl önce yazılan ilk baskısının yapıldığı zaman öngör ve güzelliğini vurgulamanın yanı sıra, hastalık duru
düğümüzden çok daha uzun sürdü. Yine de, her yıl munda gözlenen anormal işlevleri açıklamaktır.
bu proje daha heyecanlı hale gelmektedir, çünkü fiz Bu kitabın bir başka amacı da olabildiğince hata
yoloji konusunda artan bilgilerimiz vücudun birçok sız olmaktır. Birçok fizyologdan, öğrencilerden, ve
yeni gizemini ortaya çıkarmaktadır. dünyanın her tarafındaki klinisyeıılerden öneri ve
En önemlisi, çok yakın bir geçmişte hücresel ve eleştiriler alınmış ve bu bilgiler, kavramların doğrulu
moleküler fizyoloji hakkında bilgi kazanmamızı sağ ğu ve kitaptaki dengelerini kontrol etmek amacıyla
layan birçok yeni teknik geliştirilmiştir. Bu nedenle, kullamlmışnr. Buna rağmen, binlerce bilgi birimini bir
fizyolojik prensiplerin açıklamasını kabaca bir seri arada dizerken hataların olabileceğinden yola çıkarak,
birbirinden bağımsız, açıklanamayan biyolojik olay bir daveti gündeme getirmeyi diliyoruz. Aslında, bir
lar şeklinde yapmak yerine, giderek daha fazla mole davetten çok, tüm okuyucularımızdan hataları veya
küler ve fiziksel bilim terminolojisi ile sunabilecek yanlışları bize bildirmelerini rica ediyoruz. Gerçekte,
hale geldik. Bu değişikliklerden hepimiz memnunuz, geribildirimin insan vücudunun uygun şekilde işlev
fakat bu durum kitabın her bölümünün her alt bölü görmesi için ne kadar önemli olduğunu tüm akade
münde değişiklik yapma zorunluluğunu da berabe misyenler gibi fizyologlar da iyi bilirler; ayrıca, geribil
rinde getirmektedir. dirim bir fizyoloji kitabının giderek gelişmesi için de
Bu düzeltmelerde yardımcı olmak üzere Dr. John önemlidir. Şimdiye kadar yardımda bulunmuş birçok
I-Iall Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı’nın dokuzuncu bas kişiye en içten teşekkürlerimizi sunuyoruz.
kısında eş-yazar olarak bana katılmıştır. Onuncu Kitabın iki özelliği hakkında açıklama gereği var
baskıda kendisinin bizzat sorumlu olduğu bölümle dır- birincisi, kaynakçalar, ve İkincisi, iki farklı punto
rin sayısı iki katma çıkmıştır. büyüklüğü. Kaynak gösterilenler, özellikle fizyolojik
İkimiz, Dr. Guyton ve Dr. Hail, 25 yıldan daha fazla prensipleri sunuşları ve kendi kaynakçalarının kali
bir süre birlikte çok yakın çalışmıştık, bu sayede tüm tesi nedeniyle seçilmişlerdir. Bunlara ulaşmanın ya-
kitapta standart bir düzeni koruyarak özellikle öğren nısıra, bu kaynakların gösterdiği kaynaklara ulaş
cilere faydalı olmak ve bu arada öğrencilerin ileriki mak, öğrenciye fizyolojinin tüm alanını tamamen
meslek yaşamlarında bir temel oluşturmaya yetecek kapsama olanağı verecektir.
şekilde kitabı belli oranda detaylandırmak mümkün Baskı iki boyda düzenlenmiştir. Küçük puntolu
olmuştur. Tahmin edilebileceği gibi, Dr. Hail birçok ye bilgi çeşitli türlerde olabilir: ilk olarak, bunlar taı tışma
ni bakış açıları ve yeni bilgiler getirerek bu hedeflere için hemen gerekli olan anatomi, kimya bilgileri veya
ulaşmada yoğun bir şekilde yardımcı olmuştur. diğer bilgiler olabilir, fakat öğlenciler bu bilgileri baş
İnsan fizyolojisini çalışmanın güzelliği, tüm vü ka disiplinlerde daha detaylı olarak öğreneceklerdir;
cudun farklı organları ve hücrelerinin bireysel işlev İkincisi, klinik tıbbın bazı alanları için özel öneme sa
lerini fonksiyonel bir bütünü, yani insan vücudunu, hip fizyoloji bilgisi olabilir; ve üçüncüsü, bazı fizyolo
oluşturmak üzere birleştirmesindedir. Gerçekte, ya jik mekanizmaları daha derinlemesine öğrenmek iste
şam bu toplam fonksiyona bağlıdır, yoksa diğerlerin yen öğrencilerin işine yarayacak bilgiler olabilir.
den bağımsız şekilde her bir vücut parçasının işlevi Bunun aksine olarak, büyük puntoda yazılmış
ne dayanmamaktadır. bilgiler öğrencilerin tüm tıbbi aktiviteleri ve çalışma
Bu bizim başka bir konuyu sorgulamamıza ne larında gereksinim duyacakları temel fizyoloji bilgi
den olmaktadır: Farklı organ ve sistemler nasıl kont sini oluşturmaktadır.
rol edilmektedirler ki, kendilerine düşen görevleri Bir kez daha, bu kitabın hazırlanmasında emeği
yapmayanlar olduğunda diğerleri aşırı işlev görme geçen çok sayıda kişiye şükranlarımızı ifade etmek
mektedir? Neyse ki, vücutlarımız çok yaygın geribil istiyoruz. Özellikle Ivadelle Osberg Heidke, Gwen
dirim kontrol ağları ile donandığı için gerekli denge dolyn Harris ve Gerry McAlpin’e mükemmel sekre
ler kurulmaktadır, aksi takdirde yaşamamız müm terlik hizmetleri için; Tomika Mita, Michael Schenk,
kün olmayacaktı. Fizyologlar vücudun yüksek dü Angela Gardner ve Myriam Kirkman’a çizimlerle ilgi
zeydeki bu iç kontrol mekanizmasına homeostaz li üstün çalışmaları ve yardımları için; ve W.B. Saun
adını vermektedirler. Hastalık durumlarında, işlevsel ders çalışanlarına editörlük ve yayımcılıkta sürege
dengeler sıklıkla ciddi şekilde bozulmaktadır- yani, len mükemmel katkıları için minnet borçluyuz.
homeostaz çok zayıf hale düşmüştür. Ve, tek bir bo
zukluk dahi olsa, belli sınıra ulaşınca tüm vücut artık ARTHUR C. GUYTON
yaşamı sürdüremez hale gelir. Bu nedenle, herhangi JOHN E. HALL
Ç E V İ R İ N İ N Ö N S Ö Z Ü
ı ı
American Physiological Society’nin yayımladı kitleleıce benimsenmektedir. Tıbbi Fizyoloji Ders
ğı "Advances in Physiology Education” dergisinin Kitabı’nın dili de mükemmeldir. Aslında, 1980
editörlerinin Arthur C. Guyton’dan “kendisinin fiz Uluslararası Fizyolojik Bilimler Kongresi (Buda
yoloji eğitimine bakışını belirleyen ve kitap yaz peşte) kapsamında verdiği bir konferansta Guyton
maya yönlendiren" faktörleri anlatan bir yazı yaz verbal iletişimdeki olağanüstü yeteneği ile dünya
masını istemeleri üzerine, “Bir Yazarın Fizyoloji nın çeşitli ülkelerinden dinleyicileri hayran bırak
Ders Kitabı Yazma Felsefesi” başlıklı yazısında mıştı. Ancak, Türkçe’mizin bilinen dil karmaşası
(1998; vol. 19 (1): S1-S5), Dr. Guyton kendi tıp eği içinde çevirinin bu mükemmeliyete yaklaşması
timi sürecini, geçildiği şiddetli polyo nedeniyle kuşkusuz beklenemezdi. Fakat yine de 1977’deıı
cerrahi asistanlığını bırakıp temel fizyolojiye dö beri Türkçe çeviriler incelenirse, yaşayan dilin ge
nüşünü, ve VV.B. Saundeıs firması tarafından “ka lişimini gösteren bazı örnekler bizi umutlandırabi-
zara” kitap yazma işine başlamasını anlatmakta lir düşüncesi ile avunuyoruz ve umuyoruz ki aynı
dır. Bundan yaklaşık 50 yıl önce öğrenci ders not “katılımcı” kurallarımızla gelecekte daha kusursuz
larından başlayarak yazdığı bölümlerin tüm ülke bir dille ve yanlışları çok daha az olan çeviriler ya
lerdeki fizyologlar tarafından incelenmesi ve geliş pılacaktır.
tirilmesi sayesinde yazdığı ilk kitapla “tam görevi Dr. A.C. Guyton, Dr. Hail ile hazırladıkları kita
ni tamamladığını umarken aslında işinin yeni baş bın "vücudun nasıl çalıştığının anlaşılması için
ladığını ve her yeni baskıyla devam ettiğini ve ya değerli bir temel öğrenme aracı oluşturma"
şam felsefesi halini aldığını” ifade etmektedir. Çe amaçlarına ulaştığını ifade etmektedir. Günü
viri editörleri olarak bizler de, kitabın aslı gibi ol müzde tüm fizyoloji eğitmenlerinin üzerinde
masa bile, çevirinin devamlılığını sağlamanın so durduğu geribildirim kontrol sistemlerinin yer
rumluluğunu ve bu sorumluluğun nasıl yaşamın leşmesi bu kitap ile gerçekleşmiştir. İnsan vücu
bir parçası halini aldığını yaşadık. dunun işleyişini kavramak için, her bir sistemin
Fizyoloji klasiklerinden biri olan Prof. Dr. A. C. bireysel fonksiyonel sistemleri hakkında bilgi sa
Guyton’m Tıbbi Fizyoloji kitabı pek çok dile çevril hibi olmak ve bunların iletişimini sağlayan kont
miş ve Fakültelerinde okutulmuştur. Bizde ilk çevi rol sistemlerini kavramak gerekmektedir. Bu kita
risi Beşinci Edisyonundan 1977’de yapılmıştır. bın hazırlanmasında tıpkı insan vücudundaki sis
İkincisi 1986’da Yedinci Edisyonun çevirisidir. Guy temler gibi, Fakültelerimizin değerli öğretim üye
ton ve çalışma arkadaşı Prof. Hail’ün imzasını taşı lerinin kendi araştırma ve inceleme alanlarına
yan Tıbbi Fizyoloji’nin Dokuzuncu Edisyonu uygun olarak hazırladıkları bölümlerinin katılı
1996’da 24 Tıp Fakültemizden 55 öğretim üyesinin mıyla, bir bütün oluşturulmuştur. Çeviri editörle
katkıları ile Türkçe’ye çevrilmiştir. Bu geniş katılım ri olarak bizim yaptığımız, bu sistemler arası ko
ve birebir çeviri prensibi bundan sonraki yayınlar ordinasyonu sağlamak, yani dil birliğini oluştur
için de benimsenmiştir. maya çalışmak olmuştur. Kurulan bu homeosta-
Esasen, yaşadığımız bilgi çağında, tıp bilimle tik dengenin devamlılığını sağlamak da tabii ki
rindeki başdöndürücii ilerlemeler çeviri için bir on geribildirimler ile olacaktır. Dr. Guyton'ın tüm
yıl daha beklemeye fırsat vermiyordu. Böylece Yü okuyuculardan talep ettiği gibi, çeviri editörleri
ce Yayım ve Nobel Tıp Kitabevleri Tıbbi Fizyolo olarak bizler de sonraki baskılara yön verecek dü
ji’nin Onuncu Edisyonu’nu çeviriye hazırladı. Ekle zeltmelerinizi bekliyoruz.
nen veya çıkartılan cümle ve paragraflar titizlikle Tıbbi Fizyoloji’nin Onuncu Edisyonunun mü
gözden geçirildi, Prof. Dr. Hayıünnisa ÇAVU- kemmel bir şekilde çıkmasına özen gösteren YÜCE
ŞOGLU, Prof. Dr. Berrak Ç. YEĞEN, Prof. Dr. Zey Yayımları A.Ş ve Nobel Tıp Kitabevleri Ltd. Şti.’ye,
nep AYDIN ve Doç. Dr. İnci ALİCAN’ın özverili ça teşekkürlerimizi sunuyoruz.
lışmaları ile çeviri tamamlandı.
Kitap, fizyolojinin tüm konularını kapsıyor, kli
nik bilgiye temel oluşturuyor ve öğrenciler tarafın Prof. Dr. Hayıünnisa ÇAVUŞOĞLU
dan kolay anlaşılıyor olması özellikleriyle geniş Prof. Dr. Berrak Ç. YEĞEN
TÜRKÇE’YE ÇEVİRENLER
BÖLÜM
1/2 Prof. Dr. Zeynep AYDIN
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
3 Prof. Dr. Nimet Ünay GÜNDOĞAN
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
4 Doç. Dr. Memet Hanifi EMRE
İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
ini) lııc 1*
V, • ı» '.v/./ı.'j !• *i »•>.
5 Prof. Dr. Safınaz YILDIZ (ALBAYRAK)
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
6/7/8 Doç Dr. İlgi ŞEMİN
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
9/10/11/12/13 Doç. Dr. Neslihan H. DİKMENOĞLU
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
14 Prof. Dr. Sadettin ÇALIŞKAN
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
15 Doç. Dr. Fehmi ÖZGÜNER
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
'ıyl l .iıftO uhıiO îİ!» • 4iiV ».• ıili• I
ir rıt
16/17 Prof. Dr. Hızır KURTEL
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
18/19 Doç. Dr. Uğur ÖZKUTLU
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Eski Öğretim Üyesi
20 Doç. Dr. Hüseyin BEYDAĞI
Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
21 Prof. Dr. Zeynep AYDIN
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
22/23/24 Prof. Dr. SemaYAVUZER
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
25/26/27 Prof. Dr. Gülsen ÖNER
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
28/29 Doç. Dr. Kubilay UZUNER
Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
30/31 Pıof. Dr. Neyhan ERGENE
Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
32/33 Prof. Dr. Gülseli YILDIRIM
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
34/35 Prof. Dr. Güher SARUHAN DİRESKENELİ
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
36 Prof. Dr. Kasım ÖZLÜK
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
37/38/39/40/41/42 Prof-Dr- Lü«fü Çakar
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
43 Prof. Dr. Abdulbaki TÜRKOĞLU
Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
44
Prof. Dr. Gıyasettin BAYDAŞ
Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
45 Prof. Dr. Çiğdem ÖZESMÎ
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
46 Doç. Dr. Asuman GÖLGELİ
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
47/48 Prof. Dr. Lamia Pınar YANIÇOĞLU
Dokuz Eylül Üniversitesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksek Okulu Öğrt. Üyesi
49/50/51 Prof. Dr. Sacit KARAMÜRSEL
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
52/53 Prof. Dr. Tuncay ÖZGÖNEN
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
54 Prof. Dr. Cafer MARANGOZ
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
Doç. Dr. Niyazi TAŞÇI
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
55 Prof. Dr. Cafer MARANGOZ
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
Doç. Dr. Mustafa AYYILDIZ
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
56 Prof. Dr. Cafer MARANGOZ
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Erdal AĞAR
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
57 Prof. Dr. Gürbüz ÇELEBİ
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Gönül Ö. PEKER
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Dr. Oğuz ALGAN
58 Prof. Dr. Nuran HARÎRÎ
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Lütfıye KANIT
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Dr. Özlem A. YILMAZ
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi
59 Prof. Dr. Tamer DEMÎRALP
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
60 Prof. Dr. Abdullah ARSLAN
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
61 Doç. Dr. Ahmet AKGÜN
Karadeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
62 Prof. Dr. Berrak YEĞEN
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkam
63 Prof. Dr. Sena ERDAL
Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
C Doç. Dr. İnci ALİCAN
D
Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
65 Yard. Doç. Dr. Osman GENÇ
Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Mesut PEKCAN
6 6
Giilhane Askeri Tıp Akademisi Genel Cerrahi Anabilim Dalı öğretim Üyesi
67/68/69 Prof. Dr. Kadir KAYMAK
Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
70 Doç. Dr. Cihat GÜZEL
Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
71/72 Doç. Dr. Abdurrahman ŞERMET
Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
73 Doç. Dr. Cihat GÜZEL
Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
74/75/76 Prof. Dr. SelmaYÖRÜKAN
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Doç. Dr. Dicle BALKANCI
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Yard. Doç. Dr. Semra FİNCÎ
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Üğreüm Görevlisi
77/78 Prof. Dr. Ayşe DOĞAN
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
79 Prof. Dr. Sami AYDOĞAN
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı öğretim Üyesi
80/81/82/83 Prof. Dr. Günnur YİĞİT
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Refik YİĞİT
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı Başkanı
84 Prof. Dr. Abidin KAYSERİLİOĞLU
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Spor Hekimliği Anabilim Dalı Başkanı
