Tarihte ve Mitolojide İsyan

230 Pages·2002·1.429 MB·Turkish

by  Natalia Zaporozhets, Ada Svanidze

Kitap Üzerine
Bu kitap, insanların hem en çok sorguladıkları, hem de fazla bir şey
bilmedikleri ortaçağı öykülerle gözler önüne serer. M.S. 5. yüzyıldan
M.S. 15. yüzyıla kadar olan geniş bir zaman dilimendeki göçebe
kabileleri, insanların yaşayışlarını, özlemlerini ve dostluklarını,
derebeylik düzenini, baskılara rağmen gelişme arzusunu anlatır.
Bu kitabı Natalia Zaporozhets ve Ada Svanidze derlemiştir. Yazarlar,
hazırladıkları kitapla, insanoğlunun gelişimindeki temel taşları ve nelere
katlandığını okura aktarmayı amaçlamışlardır.
Alamut - Çizgiliforum.com
Progrès Publishers-Moskova, 1990
Orjinal Adı Tales of the Middle Ages
Yurt Kitap-Yayın 130 * Tarihi Romanlar Dizisi 33
ISBN 975-7076-53-8
1. Baskı Eylül 2002, Ankara
Çeviren Menekşe Bekaroğlu
Dizgi Yurt Kitap-Yayın
Kapak Ali İmren
Baskı Cantekin Matbaası, Ankara
Yurt Kitap-Yayın
Meşrutiyet Cad. 11/22 Kat: 6
Kızılay-ANKARA
Tel: [phone]
Fax: [phone]
e-mail: [email protected]
TARİHTE ve MİTOLOJİDE
İSYAN
N. ZAPOROZHETS • A. SVANIDZE
öykü seçkisi
Çeviren
Menekşe Bekaroğlu
İÇİNDEKİLER
Önsöz 7
Cermenler 8
Filozof ve Kral 15
Frankların Kralı Clovis 20
Salik Kanununa Göre Bir Mahkeme Günü 31
Kaçaklar 38
Nike İsyanı 46
Bulgar Tarihinden Sayfalar 54
Slav Alfabesi 57
Domesday 60
Çizgili Yelkenli Gemi 63
Haçlı Seferleri 70
Alevler İçindeki Konstantinopole...., 76
Grünwald Savaşı 80
Sadece Bir Gün 85
El Cid 94
Robin Hood 104
Silahlara Sarıl ve Haklannı Koru 112
Wat Tyler İsyanı 118
Taborlar I26
İbn-i Batuta'nın Yolculukları 132
Jean d'Arc 138
XI. Louis 152
Soylu Ulak 159
Ortaçağ Avrupası'nın Haritası 168
Bir Baltanın Fiyatı 175
John ve Mary Ne Pişiriyor? 179
Benekli İnek Gemisi 185
Sir Hanley'in Hanedan Arması 189
Kâtip Raul 195
Basılmış İlk Kitap 201
Golyardlar 205
Ortaçağ Üniversiteleri 213
Ortaçağ Tiyatroları 219
Leipzig'de İlmi Konuşmalar 223
Alamut - Çizgiliforum.com
ÖNSÖZ
insanlık tarihinin göz alıcı dönemlerinden biri olan ortaçağ,
bin beş yüz yıllık serüveni boyunca, tarihin temel oluşumlarına
sahne olmuştur. Modern Avrupa ve Asya'nın sınırlarının çizil­
mesi de bu döneme rastlar. Amerika'nın keşfiyle başlayıp,
matbaa ve teleskop gibi insanlığa yeni uruklar açan araçların
bulunması ile devam- eden ortaçağ, günümüz tarihçilerine de
olanca haşmeti ile ışık tutar.
Ortaçağ boyunca geçen çeşitli olayları konu alan bu kitabı
okurken, Alman ve Slav kabileleri hakkında bilgi sahibi olup,
söz konusu halkların yaşayış tarzları, kanunları, askeri teşkilatla­
rı vb. kurumlara göz atabilme fırsatı bulacaksınız. Böylelikle Or­
taçağ boyunca sıklıkla karşımıza çıkan derebeyliği kavramını da
çok daha iyi anlamış olacaksınız.
Bizans sarayının içinde bulunduğu mali krizin yol açtığı Nike
isyanı, Laon komününün oluşumu ve gelişimi, Haçlı Seferleri,
bu savaşlann neden ve sonuçları vb. Konular okurun da göre­
bileceği gibi tarihi belgelere başvurularak açıklanmaya çalışıl­
mıştır.
Elinizde tuttuğunuz kitap, sizlere Arap kavimleri hakkında
bilgiler sunacak. İbn-i Batuta gibi âlimleri ve bu âlimlerin yaşa­
dıkları dönemlere bağlı kalarak nasıl düşünme yöntemleri ge­
liştirdiklerini benzerlerinden çok daha iyi anlatacak. Kitabı oku­
duktan sonra, Avrupa ve Asya halklarını birbirleriyle çok daha
iyi kıyaslayabilecek hale gelmiş olacaksınız.
7
CERMENLER
^Jundan uzun yıllar evvel Kelt, Cermen, Slav ve Fin kabilele­
ri, kendilerinden önce tüm Akdeniz ve Avrupa'da hüküm sür­
müş olan Büyük Roma İmparatorluğu'nun eski topraklarında
yaşıyorlardı.
Kendilerinden başka tüm halkları barbarlıkla suçlayıp aşağı­
layan Romalı ve Yunanlılar kültür ve medeniyetleriyle daima
gurur duyarlardı. Fakat M.S. 2. yy.'da Alman kökenli olan
Cimbri ve Toton kavimleri kuzeyden Roma'ya akınlar düzenle­
meye başladılar. Çok iyi bir asker olan Gaius Marius, tüm güç­
lerine rağmen dağınık Alman kavimlerine yenik düştü.
Roma İmparatorluğu'nun kalbi olan İtalya'da, saldırgan Al­
man kavimleri hakkında dedikodular çıkmaya başlamıştı. Dedi­
koduların halk arasında kulaktan kulağa yayıldığı bu dönemde,
Roma'nın ünlü komutanlarından biri olan Gaius Julius Sezar'ın
barbarları bozguna uğratması, şehre kısa da olsa bir soluk ge­
tirmişti. Bu yeni dönemden elli yıl önce Galya'ya seferler dü­
zenlenmişti. Sezar bu seferinde hem Galyalıların hem de Ren
Nehri'nin etrafında yaşayan Suevilerin zorlu direnişi ile karşılaş­
mıştı. Galya'nın alınışı ise çok uzun süren savaşın neticesinde
neredeyse mucize gibiydi. Zaferden sonra Sezar, Galya Seferi
adlı kitabını kaleme aldı. Her ne kadar Ren Nehri'nin doğusun­
da yaşayan bu Cermen kavimlerinin adını tarihte ilk kez Se­
zar'ın "Galya Seferi" adlı kitabından duymuş olsak da, kitapta,
8
Galyalılara ait verilen tek bilgi onların et ve peynir yiyerek bes­
lenen bir kavim olmalarından ibaretti.
Kitaptan ayrıca Ren ve Tuna nehrinin bataklıklarla çevreli ol­
duğunu öğreniyoruz. Bu yüzden Alman kavimleri tarımla çok
fazla uğraşmamışlar, sadece ovalarda mısır, akdarı, arpa yetiş-
tirebilmişler, çoğunlukla hayvancılıkla uğraşmışlardır. Galya se­
ferinin hemen ardından başlayan büyük kuraklık burada yaşa­
yan Cermenleri göçe zorladı. Kendilerine yeni yaşam alanian
arayan bu halk Ren Nehri'ni geçip, Keltlerin yaşadığı bereketli
topraklara yerleşmeye karar verdiler. Böylece hayvanları için
geniş otlaklara, kendileri içinse su pınarlanna kavuşacaklardı.
Sezar, kitabında Cermen halklannı ne kadar anlaşılmaz bul­
duğuna da değinmiş. Bu insanlar sahip oldukları toprakları asla
bölmüyor, şahsi mal haline getirmiyorlardı. Hasat zamanların­
da birleşerek tüm ürünü toplayıp, depoluyorlardı. Elde edilen­
ler hepsinin ortak geliri oluyordu. Baharda arpa, akdarı, yulaf
eker, kışları toplarlardı. Hasattan sonra, bir dahaki yıl için asla
eski ekeneklerini kullanmazlar, yeni tarlalar bulurlardı. Sahip ol­
duktan ürünü daima eşit paylaşır, kimseyi kimseden üstün tut­
mazlardı. Halkın bu birbiri ile kenetlenmiş hali Sezar'ı çok etki­
lemişti. Hayatı boyunca bu sistemin Roma halkı tarafından be­
nimsenmesini arzulamış ama asla başarı kazanamamıştır.
Cermen halklan için sert geçen kış ayları yaşamlarının deva­
mı için topluca karşı koyacakları düşman gibiydi. Bu büyük
düşman yüzünden avlanacak hayvan kalmaz, tarlaları zarar gö­
rürdü. Üstelik iyi tanm yapabilmek için gerekli olan metal araç
gereçleri de yoktu.
Sezar dönemiyle başlayıp devam eden yüz elli yıllık süreç
içerisinde Cermen kavimleri ile ilgili bilgiye sadece iki kaynakta
rastlıyoruz. Birincisi Sezar'ın ünlü yapıtı Galya Seferi, ikincisi de
Tacitus'un "Germenia" adlı eseri.
Sezar kitabında Cermen kavimlerinin yaşayış biçimlerine
9
çok az değinmiş, daha çok askeri stratejileri üzerinde durmuş­
tur. Tacitus ise Sezar'ın aksine Cermen kavimlerini kitabına ana
tema edinmiş, onların yaşayışları ile ilgili çok derin bilgiler ver­
miştir. Kitabı için bilgiyi ise Galya savaşı sırasında esir düşüp
Roma'da yaşamaya başlayan Cermenler ve onların çocukların­
dan, ticaret amacı ile gelip giden Cermen tüccarlardan ve Gal­
ya'ya yaptığı ziyaretler sırasında bizzat edindiği izlenimlerden
toparlamıştır.
Tacitus kitabında Cermen kavimlerinin yüz elli yıllık süreç
içerisindeki gelişiminden bahsetmiştir. Söz konusu insanlar
hakkında tarafsız incelemeler yapmış, bazı incelemelerini bel­
gelerle gerçeklere dayandırmıştır. Roma'da gün geçtikçe ahlak
değerleri yıkılıyor, müsriflik, karmaşa ve dedikodu artıyordu.
Buna rağmen Cermenler arasındaki dayanışma her zaman ol­
duğu gibi kuvvetini koruyordu. Adeta cesaret ve adaletin yer­
yüzündeki temsilcileri gibiydiler.
Cermenlerin mütevazı hayatı Sezar'ı olduğu gibi Tacitus'u
da derinden etkilemişti. Cermen ve Roma halklarının tek ben­
zer yanları ise üzerlerine giydikleri elbiselerle zenginlik ve yok­
sulluklarını ifade ediyor olmalarıydı. Ancak Cermenlerde elbi­
seler Roma'daki kadar önem taşımıyordu. İnsanlann fakir veya
zengin olmaları ile ilgilenmiyorlardı. Burada çocukların, hatta
hatta kölelerin bile hakları vardı.
Sezar, Galya seferinden sonra ele geçirdiği Cermenlere Ro­
ma'nın kurallarına göre yaşama zorunluluğu getirmişti. Toprak-
lannı herkesin kendisi üzerine zimmetlemek kaydıyla bölüştür-
müştü. Roma yönetiminin belirlediği dönemlerde ekim yapılı­
yor, hatta yine yönetimin belirlediği zamanda hasat yapılıyor­
du. Elde edilen ürünün yarısı da Roma İmparatorluğu'na vergi
olarak veriliyordu. Bu dönemde kuraklık en büyük problemler­
den biriydi.
Yüz elli yıl sonra, Tacitus'un yaşadığı dönemde ise Cermen
10