Studia Redemptorystowskie

552 Pages·2014·2.79 MB·Spanish

Studia
Redemptorystowskie
nr 12/2014

Studia
Redemptorystowskie
Pismo naukowe
Warszawskiej Prowincji Redemptorystów
nr 12/2014
Kraków 2014
© Wszystkie zamieszczone teksty są chronione prawem autorskim.
Redakcja informuje, że wersją pierwotną czasopisma jest wydanie papierowe.
Pismo jest indeksowane w międzynarodowych bazach czasopism naukowych:
Index Copernicus, BazHum, CEEOL, CEJSH.
Kolegium redakcyjne:
O. dr Mirosław Pawliszyn CSsR – redaktor naczelny
Redaktorzy tematyczni:
O. dr Janusz Urban CSsR – filozofia, o. dr Marek Kotyński CSsR – teologia,
o. dr Maciej Sadowski CSsR – historia, o. dr hab. Marek Saj CSsR – prawo
Rada naukowa:
Ks. prof. dr hab. Ignacy Bokwa – UKSW (Warszawa), ks. prof. dr hab. Raphael Gallagher – Accademia
Alfonsiana (Rzym), s. prof. dr hab. Ambrozja Kalinowska – UWM (Olsztyn),
ks. prof. dr hab. Edmund Morawiec – UKSW (Warszawa), prof. dr hab. Urszula Nowicka – UKSW
(Warszawa), ks. prof. Marek Raczkiewicz – Accademia Pontificio (Madryt),
ks. prof. dr hab. Kazimierz Rynkiewicz – Ludwig-Maximilians-Universitat (Monachium),
ks. prof. dr hab. Gabriel Witaszek – Accademia Alfonsiana (Rzym)
Recenzenci numeru:
Ks. prof. dr hab. Jerzy Adamczyk (WSD – Radom), Prof. Oluwaseun Adeola (Department
of Philosophy, Nigeria), Ks. prof. dr hab. Ignacy Bokwa (UKSW – Warszawa),
Ks. prof. dr hab. Piotr Duksa (UWM – Olsztyn), Edgar Krausert,
Ks. prof. dr hab. Roman Krawczyk (UWM – Olsztyn), Ks. prof. dr hab. Paweł Mazanka (UKSW –
Warszawa), Ks. prof. dr hab. Marian Machinek (UWM – Olsztyn),
Prof. dr Roberto Lopez Montero (Universidad San Dámaso de Madrid / Universidad Pontificia de Madrid),
Prof. Olabisi Onabanjo (University Ago-Iwoye, Nigeria),
Ks. prof. dr hab. Jacek Pawlik (UWM – Olsztyn), Prof. dr Rogelio Rovira (Universidad Complutense de
Madrid), Prof. dr hab. Barbara Rozen (UWM – Olsztyn), Prof. dr Jose Ramon Diaz Sande (CEV de Madrid),
Ks. prof. dr hab. Lucjan Świto (UWM – Olsztyn),
Ks. prof. dr hab. Tomasz Szałanda (UWM – Olsztn), Ks. prof. dr hab. Jan Wiśniewski (UWM – Olsztyn)
Redaktorzy językowi:
Peter Barry, Juan Carlos Haidar, Edgar Krausert, Dominic O’Toole
Adres redakcji:
Studia Redemptorystowskie
ul. Karolkowa 49
01-203 Warszawa
(22) 578 42 05; 501 149 237
[email protected], [email protected]
www.studia.redemptorysci.eu
Adiustacja i korekta:
Paulina A. Lenar, Magdalena A. Dobosz
Okładka, design, skład:
Małgorzata A. Batko
© Wydawnictwo HOMO DEI
ul. Zamoyskiego 56, 30-523 Kraków
tel. [phone]
fax [phone]
www.homodei.com.pl
e-mail: [email protected]
ISSN 1731-71-0X
Od redakcji
Rocznik naukowy Warszawskiej Prowincji Redemptorystów „Studia Re-
demptorystowskie” ukazuje się po raz dwunasty. Pismo indeksowane przez
międzynarodowe bazy czasopism naukowych CEEOL, CEJSH, BazHum,
Index Copernicus, w punktacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższe-
go ocenione na 5 punktów, przynosi, jak zawsze, wiele cennego materiału –
teraz w nowej szacie graficznej.
W dziale filozoficznym czytelnik znajdzie kolejne wypowiedzi na temat:
Czy filozofia ma coś do powiedzenia ludziom „prostego serca”?, kontynua-
cję serii Moja krótka historia filozofii starożytnej, wreszcie teksty autorów
z Hiszpanii i Nigerii. Artykuły teologiczne podejmują kwestie chrystologii
Johna Hicka, pneumatologii Brunona Fortego, współczesnego kaznodziej-
stwa, a także biblistyki. Część historyczna to m.in. rys parafii w Bilderweit-
schen w XIX i pierwszej połowie XX wieku oraz dzieje sióstr benedyktynek
misjonarek w amerykańskim Huntington. Dział prawny zaś, obok innych,
przynosi interesujący tekst na temat obecności elementów prawa wschodnie-
go w duszpasterstwie Kościoła łacińskiego. O bogactwie przemyśleń naszych
autorów świadczy pojawiający się po raz pierwszy dział „Varia”, w którym
znalazły się prace z różnych innych dziedzin nauki.
Zapraszając do lektury, zachęcamy też do przesyłania swoich tekstów,
które po uzyskaniu pozytywnych recenzji umieścimy w kolejnym numerze
pisma.

część pierwsza
filozofia

Ankieta filozofów:
Czy filozofia ma coś do powiedzenia
ludziom „prostego serca”?
Questionnaire form of philosophers:
Does philosophy have something to say for
people of the “straight heart”?
Słowo wstępne
Czym jest prostota? Kim jest człowiek prostego serca? Jak oddzie-
lić prostotę od prostactwa? Zdajmy się na pierwsze intuicje. Prostota zakłada
jakiś porządek i ład. Dotyczą one zarówno wewnętrznej struktury danej oso-
by, jak i jej odniesienia do świata. Jedno warunkuje drugie. Chodzi o dojrzałość
w sferze emocji, woli, rozumu. Nie jest ona jednak efektem wnikliwego studium,
godzin poświęconych na samokształcenie. Ona po prostu jest, ukształtowana
w środowisku, w którym się żyło, nabyta wraz z okolicznościami, jakie w życiu
zaszły. Człowiek prostego serca nie jest prostakiem. Ten drugi jest na wskroś
nieuporządkowany. Ani emocje, ani wola, ani rozum nie funkcjonują u niego we
właściwy sposób. Jedno działa kosztem drugiego, reaguje bez względu na racje,
zasady, okoliczności. Prostak nie słucha rozsądku, reaguje, nie bacząc na skutki,
jakie może wywołać w otoczeniu.
Człowiek o  prostym sercu jest wewnętrznie szczęśliwy. Prostak jest
zmęczony sobą i ludźmi, z którymi nie potrafi i nie chce żyć. Prostota czerpie
szczęście z chwili obecnej. Prostak, może wbrew pozorom, jest zawsze nieszczę-
śliwy. Pytał kiedyś Brat Roger: „Czyż niezmącona radość i pogodne usposobienie
nie są przejawem ducha prostoty?”. I jeszcze jedno. Człowiek prosty wie, że nie
musi rozumieć wszystkiego i wszystkich. To, czego nie pojmuje, inni rozumieją le-
piej, pełniej i głębiej. Świadomość ta nie jest dla niego powodem frustracji.
Czy tacy ludzie mogą skorzystać z dorobku filozofii? Czy filozofia, pogrążo-
na w zagadnieniach sylogizmów, wnioskowań, abstrakcji, interpretacji, empi-
ryzmu, idealizmu, obiektywizmu, subiektywizmu, dowodów na istnienia Boga
i sporów o istnienie człowieka, może wesprzeć owo proste spojrzenie na świat?
A może przeciwnie, jest niebezpieczna i groźna, odbiera niewinność patrze-
nia na rzeczywistość, poraża sceptycyzmem, uświadamia nieporadność języka?
W zainicjowanej na poniższych stronach ankiecie znani i cenieni polscy
filozofowie starają się odpowiedzieć na te pytania.
Mirosław Pawliszyn CSsR
10 Studia Redemptorystowskie
Ks. Antoni Siemianowski
UAM – Poznań
Czy filozofia ma coś do powiedzenia
ludziom „prostego serca”?
Pytanie uzasadnione i ważne. Ważne nie tylko ze względu na toczącą się
obecnie dyskusję o kształceniu na poziomie akademickim, kiedy to jedni mó-
wią o konieczności likwidowania wydziałów i kierunków filozoficznych, a inni
znowu oczekują pożytku z filozofii w przygotowaniu studentów do określonych
zawodów. Ważne też ze względu na samą filozofię, jej rolę i miejsce w kulturze.
Czy filozofia może pomóc w uzawodowieniu studiów na poziomie aka-
demickim i w zaradzeniu naszym „biedom” intelektualnym we współczesnej
kulturze, tak bardzo zdominowanej przez nauki przyrodnicze i inżynieryj-
no-techniczne? To prawda, dziś na poziomie wyższym kształci się z niemal
całkowitym pominięciem filozofii. Powoduje to swoiste intelektualne „okale-
czenie” ludzi z wykształceniem akademickim. Wprawdzie bywają dobrymi in-
żynierami, sprawdzają się zawodowo w różnych szczegółowych dyscyplinach,
ale, niestety, brak im wyrobionego „słuchu” i umiejętności krytycznego myśle-
nia, tak przydatnego w bezinteresownym poszukiwaniu prawdy myśli i mowy.
Brak im często wrażliwości i „zasmakowania” w wartościach innych niż tylko
utylitarne. Dominuje dziś nastawienie na efekty i umiejętności praktyczne, na
przygotowanie do wykonywania określonych profesji. Najważniejsze jest być po
ukończeniu studiów wyższych człowiekiem dobrze przygotowanym do wybra-
nego zawodu, do uczestnictwa w życiu gospodarczym; nie tyle być człowiekiem
krytycznie myślącym, ile przede wszystkim sprawnym menedżerem czy kre-
atywnym praktykiem, który umie praktycznie wykorzystać nabyte wiadomości
i osiągać jak najlepsze efekty w swojej specjalności. Liczy się nie mądrość czło-
wieka, nie „rozsmakowanie się” w duchowych dobrach kultury, ale operatyw-
ność i kreatywność w pomnażaniu dóbr ekonomicznych.
Przyznać trzeba, iż ludzie praktyczni, rozmiłowani w sprawach świata, my-
ślący merkantylnie i technokratycznie, są na ogół przekonani, że niepotrzeb-
na im żadna filozofia. Ich „filozofia” to: jak robić karierę, co i gdzie inwestować,
jak odnosić sukcesy. Wiedza, która wyposaża ich w odpowiednie siły duchowe,
gdyż czyni ich władcami świata natury, wręcz jego twórcami. Nie dręczą się py-
taniami „skąd” i „dokąd”. Dla nich ważne jest, że osiągają swoje praktyczne cele.
* * *