Table Of ContentB I B L I O T H E CA
SCRIPTORVM GRAECORVM ET RüMANORVM
T E V B N E R I A NA
SCRIPTORES
HISTORIAE AYGYSTAE
EDIDIT
ERNESTVS HOHL
VOLVMEN I
ADDENDA ET CORRIGENDA
ADIECERVNT
CH. SAMBERGER ET W. SEYFARTH
EDITIO STEREOTYPA
EDITIONIS QVINTAE (MCMLXXI)
STVTGARDIAE ET LIPSIAE
IN AEDIBVS B. G. TEVBNERI MCMXCVII
ADMONEBVNTVR, QVI HVNC LIDRVM LECENT,
VT ADDENDA Ε'Γ CORRIGENDA CONSVLANT
LATE11CVLO Π MARCINE APPICTO
DIR DCUTSCLTC BIBLIOTHEK - (ΐΙΡ-KINLIDTKAURTIALIMR
SCRIPTON* LIISTORIUR AUPUTUC / I'M. KRNRSTIIK HOLD. -
STUT^ARDIAC : MPSIAC : TCIIIHICI-
(BILDIOTLICCA KCRI|ILORUIII CRACCNRUNI ET ITMNANNRUM TCULTNCRIANA)
VOL. I. / ADDENDA ET CORR. ADICCCRUNT CH. TSAML>CR<!ER ET W. SCYFARTLI. -
I'M. KTEICOLYPA CD. 5. (1971). - 1997
ISBN 3-8154-1772-4 KART.
DAS WERK CIUSCLILICULICLI aller Keiner TEILE ist URHEBERRECHTLICIT ^SCHÜTZT. JEDE
VERWERTUNG AUUCRHALH DER ENGEN (>MI»!II »IRS URHCLWRRCCHTKGCKCTZCK IST OHNE
ZUSTIMMUNG ILR*> VERLA«;!» UNZULÄSSIG UND STRALLIAR. DAS GILT BESONDERS FÜR
VERVIELFÄLTIGUNGEN, ULICRKCTZUIIGCN, MIKROVERFILMUNGEN UND DIE ICINSJIEICLICRUUG UND
VCRARLICITUNG IN ELEKTRONISCHEN SYSTEMEN.
€> B. <;. TCULMER STUTTGART UND \Λ·.I|>ZIG 1997
L'RIUTEIL IN GERMANY
DRUCK: WINKLCR-DRUEK-GMLTLL, (FRÄFENHAINICHEN
BINDUNG: BUCHBINDERN BETTINA MÜNCH. I«CI|>/.IG
HERMANNO·DESSAU
DD h Μ
EDITOR
PRAEFATIO
Quae abhinc quattuordecim annos de codicibus scrip-
torum historiae Augustae, qui a recentioribus vocantur1),
enucleavi'), non sum repetiturus; sed depingere iterum
stemma iam pridem a me propositum8) ex re est
Palatinos 899
(Ρ)
ex- Bamber- Vat. Parisinus Riccar- Vat Up·
cerpt· gensis 188Θ 5816 dianus 1902 birfas
Pala- (B) (annl 1356) 551 414 (U)
tina
Vat530I
/\ Vat X Lau-
/ \ 1901 Λ renti·-
editio ' A« mbro- / / \ \ 8n3u,g 31
princeps tlanus
annl A2601nt,
1475 1
Otoboni-
anus 1304
(O)
Vat. 1900 Parlsinur
I 5817
Add. Ms. 12015
musel Britannici
1) Nomen Casaubonus a vita Taclti August! 10, 3, in qua Cor-
nelius Tacitus appellatur scrtptor historiae Augustae, baud sclo
an parum apte mutuatus esse vldeatur, dum resplda·. quantum
discrepet harum vitarum genus ab Ullus annalibns.
2) Beitrüge zur Textgeschichte der Historie Augusta, Kilo XIII,
1913, p. 258—288; 387—423.
3) 1. 1. p. 288.
VIII PRAEFATIO
Cum a codice Palatino Latino 899 (P) saeculo nono litteris
minusculis Francicis scripto, nunc Romae in bibliotheca Vati-
cana reposito, ceteri, quos enumeravi, libri originem trahant,
illi nullius sunt momenti ad ipsa scriptorum verba consti-
tuenda; sed cum Palatinus (P) multorum virorum doctorum
et sciolorum manibus raro emendatus, saepius depravatus
exstet, codicem Bambergensem (Β), illius quod est exeuntis
noni saeculi vetustissimum exemplar, adhibui ad redinte-
grandam priscam Palatini lectionem.
Enisus igitur, ut quam diligentissime praebeam verum
Palatini textum (P1) correctorum aut glossatorum seu bonis
seu malis artibus nondum affectum, significavi et scriba'
rum, qui alternis vicibus munere suo functi sunt, mendosam
scripturam (P*) et ab ipsis vel ab aequalibus eodem fere
tempore correctam (Pb). Refutatam vero a me vel immu-
tatam illius codicis lectionem numquam non typis uncisque
designavi. Quae cum ita sint, quid arrideat, decernas, cum
crebras det ansas ad haesitandum, deliberandum typographi
opus; neque increpare licet nimiam in horum scriptorum
verba seu licentiam seu indulgentiam editoris, quippe qui
nil legentibus insciis inculcet.
Sui iuris sunt neque ex Palatino pendent, ut praeteream
codicem Murbacensem ab Erasmo anno 1518 inspectum, sed
iam dudum desideratum, Seduli Scotti excerpta Cusana et
Parisina1), Florilegium Vaticanum Latinum 5114 s), Σ codi-
cum familia.') Quae quamquam exhibet textum mancum,
depravatum, summo arbitrio immutatum, tamen haud sper-
nendum affert testimonium. Cum enim in Ρ quaternionibus
compluribus alienis in locis positis4) sit perturbatus ordo
nonnullarum vitarum, in Σ omnino non est confusus. Acce-
dit, quod conservavit Σ, quae in Ρ desunt, enuntiata quae-
dam et verba ut in v. A 19,5'); illos, quos cum omiserit P,
de codicibus familiae Σ, rarius autem de Seduli Scotti ex-
cerptis deprompsi locos, ut a Palatini memoria facile distin-
guerentur, hisce inclusi uncis { }.
Minimi denique sunt momenti excerpta Palatina 886, quae
1) Kilo XIII, p. 401 sq. Rhein. Mus. 60, 1914, p.580eqq.
2) Kilo XIII, p. 411 sqq. 3) Kilo XIII, p. 387 sqq.
4) Kilo XIII, p. 263 sqq.
5) Kilo XIII, p. 389sq.; 422. Kilo XV, 1918, p. 78. adn. 2.
PRAEFATIO IX
utrum ex ipso codice Palatino fluxerint an ex simili codice,
cum Lindsayio1) haesites.
Legis ergo has vitas in earn formam a me redactas, quam
effingit testis optimus Palatinus, additis, quas ex Σ familiae
codicibus ratione et via selegi, lectionibus. Nam infarcire
apparatum criticum omnibus eorum nugis, ineptiis, mendis
eo magis supersedi, quod idoneis argumentis mihi quidem
probatur ex uno eodemque archetypo et Palatinum et hanc
familiam originem ducere. Praeterquam quod in omnibus
ad unum libris vitae Valerianorum et Gallienorum exstant mu-
tilae et interciderunt eorum, qui illos antecesserunt, impera-
torum vitae inde a Philippis Deciisque. plerique loci obstant
et hie et illic depravati. Et fortasse propius accedimus ad
archetypum iam minus sanum vel ad exemplar quidem, a
quo descriptus est Palatinus, cum incellegimus facere iden-
tidem Σ familiae lectionem cum ipso Palatino nondum emen-
dato (P*). Cuius rei haec affero exempla:
Hel. 5,1 (I p. 226,5) subaret P*, Murbacensts test Eraamo, Σ
sublgeret P"
Hel. 25, 9 (I p. 242, 9) caenebat P*
caenabat Pb
canebat (oel cauebat) Σ
renabat editiones
Gall. 13,10 (II p. 92, 22) ua**rta Ρ (ualerla ?P')
aalerla Σ
Τ 29,1 (II p. 126, 16) dlputet Ρ*
deputat Pb, editiones
dlsputat Σ
CI. 13, 7 (II p. 144, 15) ultalla P\ Σ
genitalia Pb
Saepius in Σ familiae codicibus idem atque in Ρ obstat
mendum, sed ab illis mirum in modum limatum, ut
Max. 11,6 (II p. 11,20) uulnera eta magls P1
uulnera et a magnts Σ
uulneratae magls editiones
Τ 22, 3 (II p. 121,18) aucls Ρ
anceps Σ
duels editiones (ut iam Β corr.)
et huiusmodi innumera.
1) W. M. Lindsay, Palaeographia Latlna III, 1924, p. 25.
χ PRAEFATIO
ΟΜ 12,4 (I p. 210, 24) pudorls affectassent editiones
pudore suffectussent P1
pudore suspectl essent Σ
Confusa est littera 'a' aperta cum littera 'u'; unde ap-
paret et Ρ et Σ familiam fluxisse ex fonte Francico.
Quot autem loci Σ familiae codicibus emendari possint,
post Ggnatium Casaubonumque ') etiam qui meum inspi-
ciant apparatum subditum esse intellecturos confido.
Restat, ut omnibus qui me in hac editione praepa-
randa, perficienda, prelo tradenda adiuverunt, gratias
agam ex animi sententia. Summa Iiberalitate mihi ad
bibliothecam Vaticanam Apostolicam aditum dederunt
litterarum cultor, eminentissimus vir Cardinalis Ehrle,
qui olim eam moderatus est, et qui nunc ei praesidet,
Iohannes Mercati. Benigne miserunt codices, ut mihi
praesto essent, Bambergensem Lipsiam, Romam nuper-
que Rostochium praefectus bibliothecae Bambergensi,
Admontensem Tubingam ordinis Sancti Benedicti so-
dales. Ut codices Palatinus 899 et Vaticanus 1897
phototypice in meum depingerentur usum, permisit bene-
volo anime Mercati, pecunia ab Iohanne Geffcken, qui
tum universitatem Rostochiensem regebat, anno 1924 ex
universitatis fisco mihi suppeditata. Societatis universi-
tatis Rostochiensis fautricis ope adiutus proximo anno
Romam iter feci, codices iterum examinaturus. Neque
vero fieri potuit, ut haec editio tandem prelo traderetur
in hac temporum iniquitate sine munificentia, qua so-
cietas Germanica egentibus litteris sustentandis destinata
sumptus sublevavit. Mecum qui utitur his voluminibus,
maximam habebit gratiam collegae liberalissimo Rudolfo
Helm, qui indefessus, quidquid exaraveram schedarum,
est perscrutatus mecumque suum communicavit prae-
sens consilium; propter doctissimi viri erga editorem
amicitiam bpnevolentiamque multis in locis exstare
emendatiorem hunc textum neminem fallet.
Scr. Rostochii m. Martio a. MCMXXVII.
ERNESTUS HOHL.
1) Gnomon II, 1926, p. 547.
