Table Of ContentRUNİKKİTAP
No:13 9 1R uniBki lSgie ri67s 1i :
ROBINHOOD
BiErf saneTarinihin
Andrew /ames /ohnston
ÖZGÜN ADI
Caesar
GENEL YAYIN YÖNETMENİ
KadiYrı lmaz
ÇEVİREN
ÖzleGme rguş
EDİTÖR
EcDee mir
SON OKUMA
OrhaGne nç
KAPAK TASARIM
ŞevkDeötn mezoğlu
SAYFA DÜZENİ
OğuYzı lmaz
BASIM VE CİLT
RepaDri jiMtaatlb aası
BASKI
Eyl2ü02l1 -1. Basım
ISBN
978-625-7513-18-0
SERTİFİKA Nü
40675
© Verlag C.H.Beck oHG, München 2013
Bu kitabın Türkçe yayım hakları, Verlag C.H.Beck oHG ile yapılan anlaşmayla
alınmıştır.
RıııYıaiykı ııR/eapraıTr,n snrmı MimarS inaMna h., ©Bu kitabtıünmh aklasraık lıdır.
Mat/ıaaveRek/aıııcılık SelaAmliiE fenCdaid .N,o :5 Tanıtaımma çlkıı,sa al ıntdıılşamrd a
tTeisccamirLaleirltmki ia tŞseiıdrd kıert.i 'niıı 3T4d6c7O2 (2Ü1s2)k 5ü2d2 a48r 4/İ5s faıı/ıııl moeltmiaa11nnd1 ld 1ı1G i1öçyrbosilerçll1� ğal1(, ealryfıınleaıiı1zıinıniai zn
ROBINHOOD
Bir Efsanenin Tarihi
Andrew James Johnston
Çeviren: Özlem Gerguş
RUnil<
l<iTRP
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ 7
.........................................................................................
1. "GERÇEKR"O BIN'PİENŞ İNDE 11
.....................................
ilE.F SANENİBNA ŞLANGICI 17
............................................
IIRIO.B IN'İİLNK G ÖSTERİMİ:
ROBINH OOD OYUNLARI 19
..................................................
iVR.O BINH OOD BALADLARI. 25
........................................
En Eski Üç Balad ....................................................................... 29
Yay ve Okçular .......................................................................... 34
Yeoman ve Tarihsel Bağlamı .................................................... 38
Eski Baladlardaki Robin:
Solcu mu yoksa Muhafazakar mı? ......................................... 47
V.Y ÜKSELİŞİİLNKB ELİRTİSİ:
A GEST OF ROBYN HODE .................................................... 57
VIE.R KENM ODERNÇ AG'DAKRİO BINLER 63
...............
Robin Hood Oyunlarının Değişimi ve Sonu ......................... 64
Londra Sahnesinde Robin ....................................................... 70
VII16.0 0-1900 YILLAARRIA SINDRAO BIN 83
...................
Anglosaksonlar ve Normanlar ............................................... 84
VIIBIE.Y AZP ERDEDREO BIN 89
...........................................
Sol Film Olarak Robin .............................................................. 96
Son Zamanlarda Robin: Efsanenin Sıkıntıları ....................... 104
SONUÇ 109
......................................................................................
TEŞEKKÜR 111
...............................................................................
YARDIMCKIA YNAKLAR 113
...................................................
DİZİN 121
.........................................................................................
GİRİŞ
Robin Hood, günümüzde Avrupa Orta Çağı'nın dünya ça
pında en çok tanınan figürleri arasında yer alır. Robin Ho
od' un ününe ancak Kral Arthur yetişebilir. Dönemin en
önemli oyuncuları Robin'i beyaz perdede canlandırmıştır:
Douglas Fairbanks, Errol Flynn, Sean Connery, Kevin Cost
ner ve Russel Crowe, bu oyunculardan bazılarıdır. Robin
Hood'un ticari popüler kültürün merkezinde yer aldığı su
götürmez bir gerçektir. Aynı şekilde Robin Hood'un adı
toplumsal ve siyasal direnişte farklı şekillerde yer alır; "Ro
bin W ood" adında küresel olarak aktif bir çevre koruma
örgütünün olması tesadüfi değildir. Bu örgüt, bir taraftan
yararlı isyancıların geleneği doğrultusunda hareket eder
ken, diğer taraftan ormanın figürü olarak Robin Hood' un
doğaya yakınlığını gösterir. Direnişin ve yeşil ormanın izleri
Orta Çağ' a kadar uzanır ve efsanenin temelini oluşturur.
Robin Hood'un günümüze kadar ulaşması ve popüler
kültürün bu kadar etkileyici bir figürü haline gelmesinin
nedeni tam olarak bilinmezken, Kral Arthur' un kültürel
açıdan hayatta kalması ise daha çok anlaşılır. Halk göçü za
manından efsanevi Kelt hükümdarı, Latin, Fransız, Alman
ve İngiliz edebiyatında ve uzun bir süre boyunca tarih yazı
mında hayatta kalmıştır ve 19. yüzyıla kadar yüksek kültü
rün bir figürü olmuştur; Richard Wagner sayesinde dünyası
beyaz perdeye aktarılmıştır. Buna karşın, Robin Hood' un
kültürel açıdan uzun süre hayatta kalmasının koşulları ol
dukça mütevazı görünmektedir: Robin Hood aslında, Orta
Çağ'ın yüksek kültüründe görülmeyen ve etkisi 20. yüzyıla
kadar neredeyse sadece İngilizce dilini konuşan dünyada
kalan bir halk figürüdür.
ABD ve kısmen Büyük Britanya, popüler kültürü büyük
ölçüde etkilediği için Robin, günümüzde de farklı şekiller
de yer almaktadır. Hollywood'un hareketli resimleri, diğer
7
araçların yapmadığı kadar Orta Çağ algımızı şekillendir
mektedir ve Amerikan film endüstrisi genellikle Orta Çağ
İngiliz geleneklerini ele almaktadır. Ancak yine de neden
Fulk FitzWarin ve Keşiş Eustace gibi diğer kanunsuzların ve
isyancıların veya Kara Prens gibi savaşçı kahramanların de
ğil de Robin Hood'un bize ulaştığı bilinmemektedir. Buna
rağmen, Mel Gibson Cesur Yürek (1995) adlı filminde Willi
am Wallace ile Orta Çağ'ın İskoçya özgürlük kahramanının
popülerleşmesine yardım etmeye çalışır. Ancak uluslarara
sı Wallace Rönesans'ı gerçekleşmemiştir. Wallace, tipik bir
özgürleştirici figür olarak kullanılır ve herhangi bir başka
kahraman ile değiştirilebilir. İngiliz yönetimine isyan eden
ve böylece Amerikan kurucu mitinin öncüleri olarak işlev
görebilen Kelt, yani İskoç ve İrlandalı kahraman figürlerinin
klasik bir Amerikan planında yer alır: Liam Neeson, Rab Ray
(1995) ve Michael Callins (1996) olarak benzer figürleri can
landırmıştır. Ancak ikisi de yüzyıllar boyunca bile birbirinin
yerine geçebilen figürler olmuşlardır. Yeşil kıyafeti, yayları
ve okları gibi kendine özgü nitelikleriyle kendisini bir Lego
veya Playmobil figürü olarak bulan Robin Hood ile durum
tamamen değişmiştir.
Bu bilgiler ışığında bu kitabın cevaplamayı amaçladığı,
birbiriyle ilişkili iki soru ortaya çıkmaktadır: Bu Robin nere
den gelmektedir ve günümüze kadar nasıl hayatta kalmış
tır? Bu soruları cevaplayabilmek için Orta Çağ'ın derinlik
lerine, Robin Hood efsanesinin kökenlerine ve kanunsuzun
ilk kaynaklarda karşımıza çıkardığı birçok biçime geri dön
mek gerekmektedir. Robin'in, Nottingham Şerifi'nde oldu
ğu gibi, tarihçiler ve edebiyat alanındaki bilim insanları için
günümüze kadar anlaşılması zor olmuştur. Burada soru
"gerçek", tarihte gerçekten yer almış Robin değil; aksine
Robin'in efsanelerdeki ve edebiyattaki önemidir. Bu yüzden
Robin Hood efsanesi ideolojik olarak çok yönlüdür, hat
ta kendisiyle çelişir. Bu efsaneyle her biri farklı bağlamları
çağrıştıran ve farklı anlamlara gelen popüler bir drama, bir
balad veya hatta bir atasözü şeklinde farklı biçimlerde kar
şılaşmaktayız. En başından beri, günümüze kadar devam
eden "Robin Hood" mitinin siyasi, kültürel ve sosyal anlamı
hakkında sürekli bir çekişme gözlemlemekteyiz ve Kanun-
8
suz, en başından beri tarihsel bir figür olarak değil, Robin'in
yorumlanmasında bir kez daha kendi başına zorluklar yara
tan edebi bir figür olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak, bu
karışıklık içerisinde daima görülen ve yeniden yorumlama
lar için bir zemin sağlayan orman, yay, kanunsuzluk, kralla
ya da doğayla ilişki gibi çok sayıda unsur birbiriyle uyum
içerisinde olmasalar dahi hayatta kalırlar.
Robin, hala bir bulmacadır. Robin Hood araştırması, son
otuz yılda büyük ilerlemeler kaydetmiştir; efsanevi kanun
suz figürü hakkında çok sayıda ilginç bilgi ortaya çıkmıştır
ve çok sayıda ilginç yorum geliştirilmiştir, ancak tüm bun
lar, Robin'in gizemini daha da arttırmıştır. Bu kitabın amacı
kolay çözümler sunmak değildir - çünkü kolay bir çözümü
yoktur. Bunun yerine bu kitap, Robin Hood araştırmala
rındaki bazı özellikle önemli sorunları uzman olmayanlar
için anlaşılır hale getirmeyi amaçlamaktadır. Çünkü Robin
Hood figürünü bu kadar ilginç kılan şey, cevaplanmamış
birçok sorudur.
Robin Hood efsanesinin tüm yönlerinin burada eşit de
recede kapsamlı ve yoğun bir şekilde anlatılması oldukça
zordur. Bu sebeple şu konulara ağırlık verilecektir: Efsane
nin kökenleri ve eski biçimleri ve buralardaki gelişim potan
siyeli ile Orta Çağ önemli bir odak noktasıdır. Daha küçük
ama daha önemli bir odak noktası ise, 16. yüzyılda Robin'in
daha fazla geliştirilmesi olacaktır. Bu dönemde efsane
önemli yeni açılar kazanmaktadır. 17. yüzyıldan 19. yüzyıla
kadar olan döneme çok yoğun bir şekilde yer verilmekte
dir; çünkü burada önem, mevcut unsurlar arasında kaydırı
lır ve sadece bir önemli yeni unsur eklenir: Anglosaksonlar
ve Normanlar arasındaki sözde çatışma, 19. yüzyılın başla
rında efsaneyi etkisi altında almıştır. Son odak noktası ise,
bugünkü Robin imajımızı en çok şekillendiren 21. yüzyıl
filmleridir. Analiz boyunca daima şu soru sorulacaktır: İlgili
fenomen ve değişiklikler arkasında hangi siyasi önemler yer
almaktadır? Çünkü Robin her zaman Arthur' dan çok daha
doğrudan siyasi ama aynı zamanda çelişkili bir figür olmuş
tur.
9
