Mitos’tan Logos’a Eski Yunan Felsefesinde Aşk

346 Pages·10.45 MB·Turkish

by  Hasan Aydın

Bilim ve Gelecek Kitaplığı
Bilim ve Gelecek Kitaplığı - 33
Mitos'tan Logos'a
Eski Y-unan Felsefesinde Aşk
Haşan Aydm
© Bu kitabın yayın haklan
7 Renk Basım Yayım ve Filmcilik Ltd Şti 'ne aittir
Birinci Baskı: Nisan 2013
ISBN: 978-60S-5888-32-9
Yayıma hazırlayan: Baha Okar
Baskı: Kayhan Matbaacılık
Davutpaşa C. Güven Sanayi Sitesi B Blok.
No. 244. Topkapı / İstanbul
Tel [phone]İ 85
7 Renk Basım Yayın ve Filmcilik Ltd. Şti
Tel. [phone]
Caferağa M Moda C. Zuhal S No. 9/1. Kadıköy-İstanbul
http;//www bilimvegelecek.com.tr • [email protected]
H A SA N A Y D IN
MİTOSTAN LOGOSA
ESKİ YUNAN FELSEFESİNDE AŞK
Hasan Aydm
Hasan Aydın, 1971'de Ordu/Ünye'de doğdu. İlk ve ortaöğrenimim
Ünye'de, yükseköğrenimini 1994 yılında OMÜ İlahiyat Fakültesinde
tamamladı. Üniversiteyi bitirdiği yıl. aynı üniversitenin Sosyal Bilimler
Enstitüsü'ne araştırma görevlisi olarak atandı ve yükseklisansını tamamladı.
1997-2004 yılları arasında, çeşitli özel okullar ve devlet okullarında
öğretmenlik yaptı Aynı zamanda 2001'de OMÜ Sosyal Bilimler
Enstitüsünde, doktora öğrenimine başladı ve 2004'de, "Gazzâlî'nin Tanrı
ve Evren Tasarımı ve Günümüze Yansımaları" adlı çalışmayla bilim doktoru
unvanını aldı. 2004-2008 yıllan arasında Sinop Eğitim Fakültesi'nde.
2008-2012 yılları arasında ise OMÜ Eğitim Fakültesi’nde öğretim üyesi
olarak çalıştı. 2012 yılından beri OMÜ İlahiyat Fakültesi'nde öğretim üyesi
olan Aydın m yayımlanmış kitaplan şunlardır: İslam Düşünce Geleneğinde
Bilgi Kuramı (Naturel Yayınları. 2005), İslam Düşünce Geleneğinde
Din-Felsefe ve Bilim (Naturel Yayınlan. 2005). Felseli Temellen Işığında
Yapılandırmacılık (Nobel Yayınlan. Birinci Baskı. 2007: İkinci Baskı. 2012).
Postmodern Çağda İslam ve Bilim (Bilim ve Gelecek Kitaplığı. 2008). Eski
Yunandan İslam'ın Klasik Çağına Neden Kavramı ve Nedensellik (Bilim ve
Gelecek Kitaplığı. 2009). Gazzâli -Felselesı ve İslam Modernizmme Etkilen
(Bilim ve Gelecek Kitaplığı, 2012).
Hayatı aşkla yaşayanlar,
her şeye aşkla bakanlar için....

İÇİNDEKİLER
Sunuş 9
Giriş 13
I. Dilde Aşk:
Eros, Phiiia, Agape ve Storge 29
II. Mitolojik Yazında Aşk:
Eros, Aphrodite, Ganymedes ve Pandora 41
III. Felsefi Yazında Aşk ve Cinsel Yorumu:
Aşk, Cinsellik ve Üreme 73
IV. Felsefi Yazında Aşkın Psiko-Fizyolojik Yorumu:
Aşkın Oluşumu, Kökeni ve Belirtileri 189
V. Felsefi Yazında Aşkın Etik ve Toplumsal Yorumu:
Haz, Ölçülülük ve Toplumsal Birlikler 225
VI. Felsefi Yazında Aşkın Kozmolojik Yorumu:
Kozmos, Varlık ve Oluş 269
VII.Felsefi Yazında Aşkın Mistik Yorumu:
Hakikat, Güzellik ve Ölümsüzlük 293
Sonuç ve Değerlendirme 327
Kaynaklar 333
8 ESKİ YUNAN FELSEFESİNDE AŞK
Bir ozan edasıyla yaklaştı yanıma,
“Avare Aşkın Öğretmeni”, dedi bana,
Haydi, götür öğrencilerini benim tapmağıma,
Tüm dünyaca bilinen bir söz var orada;
‘Herkes kendini bilmeli’ şeklinde,
Sadece kendini bilen,'aşkını bilgece yaşar.
Ovidius, Aşk Sanalı, II, 495-500.
SUNUŞ 9
SUNUŞ
Aşk, insanı ele alan, onu anlamaya ve kavramaya yönelen, hiçbir dü­
şünsel etkinliğin kayıtsız kalamayacağı en temel insani fenomenlerden bi­
risidir. Bu nedensiz değildir; insan sırf akıl varlığı değil, aynı zamanda bir
duygu varlığıdır; hatta olağan yaşamda duygusal yönünün akılsal yönüne
ağır bastığı bile söylenebilir. İnsan kendi varoluşunu olduğu kadar, diğer
varlık, nesne ve olayları da aklı ile sorunsallaşLirdığı gibi, duyguları ile de
sorunsallaştırır; varlık, nesne ve olaylara rasyonel anlamlar kadar, duygu­
sal, hatta irrasyonel anlamlar da yükler. Kuşkusuz insanın duygusal yönü
gündeme geldiğinde, bir fenomen olarak en köklü etki aşk yaşantısında
ortaya çıkar. Bu yaşantı, tek düze değil, aksine karmaşık ve paradoksal
bir yaşantıdır. Sözkonusu karmaşıklık ve paradoksallık, aşkın pozitif ve
negatif içerimlerinde ortaya çıkar. Aşk yaşantısı, kökende daha çok arzu
ve cinsellikle bağlantılı olsa da, farklı biçimleri vardır; özgürlük, kabul ve
onaylanma duygusu kadar, bağlanma, engellenme, hayal kırıklığı ve içsel
sıkıntı gibi varoluşsal sorunlara da yol açar. Yine yaratıcılığı, cömertliği,
diğerkâmlığı, kendini aşmayı, güveni vb. desteklediği gibi, bencilliği, gü­
vensizliği, içe kapanmayı vb. de tetikleyebilir. Bunun insanın çift kutuplu
tinsel/ruhsal yaşantısıyla köklü bir ilişkisi vardır; zira insan kendi varolu­
şuna anlam arayışı içinde kendisini diğerlerine açmayı arzularken, diğer
yandan tehditler karşısında kendini korumaya yönelir. Bir yaşantı olarak
aşk, insanın varoluşa anlam arayışında kendisini diğerine açma, ötekine
ilgi duyup kendini öLeki aracılığıyla tanıma ve ötekini bülün zenginliğiyle
kendinde var kılma eğilimi olsa da, tehditle karşılaştığında, aksi yönde
tezahürlere de neden olabilmektedir.