madenlerde arama/kurtarma

14 Pages·2010·0.93 MB·Turkish

(cid:639)MADENLERDE ARAMA/KURTARMA
TMMOB MADEN MÜHEND(cid:249)SLER(cid:249) ODASI
2008/ANKARA
YER ALTI YÖNTEM(cid:249)YLE MADEN (cid:249)(cid:250)LETMEC(cid:249)(cid:47)(cid:249)(cid:247)(cid:249) YAPILAN R(cid:249)SKL(cid:249) BÖLGELER
7 B
1 A
2 B
6 A
9 A A
8
3 A
4 A
5 A
1. ZONGULDAK / BOLU BÖLGES(cid:250) ( TTK / TTK RÖDOVANS / ÖZEL / TA(cid:251) KÖMÜRÜ )
2. ANKARA BÖLGES(cid:250) ( PARK TEKN(cid:250)K / (cid:47)(cid:250)NY(cid:250)T )
3. KÜTAHYA BÖLGES(cid:250) ( TK(cid:250) / TK(cid:250) RÖDOVANS /K(cid:250)(cid:36)(cid:251)/ ÖZEL / (cid:47)(cid:250)NY(cid:250)T )
4. MAN(cid:250)SA BÖLGES(cid:250) ( TK(cid:250) / TK(cid:250) RÖDOVANS / ÖZEL / (cid:47)(cid:250)NY(cid:250)T )
5. KARAMAN BÖLGES(cid:250) ( K(cid:250)(cid:36)(cid:251) RÖDOVANS / ÖZEL / L(cid:250)NY(cid:250)T )
6. BALIKES(cid:250)R BÖLGES(cid:250) ( ÖZEL / (cid:47)(cid:250)NY(cid:250)T )
7. TEK(cid:250)RDA(cid:248) / ED(cid:250)RNE BÖLGES(cid:250) ( ÖZEL / (cid:47)(cid:250)NY(cid:250)T )
8. ERZURUM BÖLGES(cid:250) ( ÖZEL / (cid:47)(cid:250)NY(cid:250)T )
9. AMASYA / ÇORUM / YOZGAT BÖLGES(cid:250) ( TK(cid:250) RÖDOVANS / YEN(cid:250) ÇELTEK / ÖZEL (cid:250)DARE / ÖZEL / (cid:47)(cid:250)NY(cid:250)T )
R(cid:250)SK KATEGOR(cid:250)LER(cid:250)
PATLAMA
YANGIN
A ÇOK R(cid:250)SKL(cid:250) (cid:37)(cid:250)RDEN ÇOK ÖLÜ
GÖÇÜK
(cid:37)(cid:250)RDEN ÇOK YARALI
BO(cid:248)ULMA
ZEH(cid:250)RLENME
YANGIN
R(cid:250)SKL(cid:250) BO(cid:248)ULMA ÖLÜ
B ZEH(cid:250)RLENME YARALI
GÖÇÜK
Madencilik sektörü özellikle yeralt(cid:214) kömür madencili(cid:248)i, içerisinde tümü birbirine ba(cid:248)(cid:79)(cid:214) olan ve herhangi
bir olumsuz durumun zincirleme olarak birbirini tetikleyebilecek riskleri içeren dünyan(cid:214)n en zor
sektörlerinden biridir.
Bu sektörde özellikle patlamalar, yang(cid:214)nlar ve büyük göçüklerle (cid:251)iddeti çok fazla ve birden fazla çal(cid:214)(cid:251)an(cid:214)n
ölümüyle sonuçlanabilecek i(cid:251) kazalar(cid:214) riski bulunmaktad(cid:214)r. Bu riskleri ortadan kald(cid:214)rabilecek önlemler
ac(cid:214) tecrübelerle ö(cid:248)renilmi(cid:251), proaktif yakla(cid:251)(cid:214)mla gelecek ku(cid:251)aklar(cid:214)n bu ac(cid:214)lar(cid:214) ya(cid:251)amamas(cid:214) için saptanan
önlemler doküman haline getirilmi(cid:251), etkili denetim mekanizmas(cid:214) olu(cid:251)turularak kazalar(cid:214)n önlenmesine
çal(cid:214)(cid:251)(cid:214)lm(cid:214)(cid:251)(cid:87)(cid:214)r.
Özellikle emek yo(cid:248)un olarak çal(cid:214)(cid:251)(cid:214)lan ülkemiz yeralt(cid:214) kömür madencili(cid:248)i geçmi(cid:251)i bu tür i(cid:251) kazalar(cid:214)(cid:81)(cid:214)n
ya(cid:251)and(cid:214)(cid:248)(cid:214) ac(cid:214) olaylarla doludur. Çal(cid:214)(cid:251)an(cid:214)na güvenli çal(cid:214)(cid:251)ma ortam(cid:214) sa(cid:248)lama yükümlülü(cid:248)ünde olan devlet,
bu çerçevede madencilik sektörü için birçok kanun, tüzük ve yönetmelikler ç(cid:214)karm(cid:214)(cid:251), bunlar(cid:214)n i(cid:251)yerinde
uygulan(cid:214)p uygulanmad(cid:214)(cid:248)(cid:214)(cid:81)(cid:214) kontrol etmek için denetim organizasyonu yapm(cid:214)(cid:251)(cid:87)(cid:214)r.
Madencilik sektörü ülkemiz gerçeklerinden ba(cid:248)(cid:214)ms(cid:214)z de(cid:248)ildir. Olumsuzluklar(cid:214)n sektöre yans(cid:214)mas(cid:214)
kaç(cid:214)(cid:81)(cid:214)lmazd(cid:214)r. Bu yans(cid:214)man(cid:214)n bir aya(cid:248)(cid:214) da toplumda infial uyand(cid:214)racak (cid:251)ekilde birden çok ölüme neden
olacak patlamalar, yang(cid:214)nlar ve göçükler gibi i(cid:251) kazalar(cid:214) olarak ortaya ç(cid:214)kmaktad(cid:214)r.
Bu ac(cid:214)lar(cid:214) en derinden ya(cid:251)ayan hiç ku(cid:251)kusuz maden mühendisleri ve onlar(cid:214)n örgütlü oldu(cid:248)u Maden
Mühendisleri Odas(cid:214)’d(cid:214)r. Odam(cid:214)z, üyelerinin pratikte kazand(cid:214)(cid:248)(cid:214) bilgi ve donan(cid:214)mlar(cid:214)ndan ald(cid:214)(cid:248)(cid:214) güçle
kazalar(cid:214)n önlenmesi için her platformda görü(cid:251)lerini aç(cid:214)klamakta, ilgili devlet kurumlar(cid:214)na iletmektedir.
Sektörümüzde i(cid:251) kazalar(cid:214)(cid:81)(cid:214)n, di(cid:248)er sektörlerdeki i(cid:251) kazalar(cid:214)ndan farkl(cid:214)(cid:79)(cid:214)(cid:248)(cid:214) vard(cid:214)r. Kaza sonras(cid:214) süreci,
madencilikte ya(cid:251)anan kazalar(cid:214) di(cid:248)er i(cid:251) kazalar(cid:214)ndan farkl(cid:214) k(cid:214)lmaktad(cid:214)r. Bu süreç, kazadan sonra
yeralt(cid:214)(cid:81)(cid:214)n kendine özgü ko(cid:251)ullar(cid:214)(cid:81)(cid:214) bilen ve yeralt(cid:214)nda de(cid:248)(cid:76)(cid:251)ik unvanlarla asgari iki y(cid:214)l çal(cid:214)(cid:251)an, sa(cid:248)(cid:79)(cid:214)kl(cid:214) ve
bu i(cid:251) için gerekli teçhizatla donat(cid:214)lm(cid:214)(cid:251), bu teçhizat(cid:214) kullanma bilgi ve beceri yetkinli(cid:248)ine sahip olan
ki(cid:251)ilerin olu(cid:251)turdu(cid:248)u ekiplerin yapt(cid:214)klar(cid:214) arama ve kurtarma faaliyetleri ile kazazedeleri yerüstüne
(cid:111)(cid:214)kart(cid:214)ncaya kadar devam etmektedir. Bu faaliyetlerinde, var olan kanun, tüzük, yönetmelikler
do(cid:248)rultusunda yap(cid:214)lmas(cid:214) zorunlulu(cid:248)u bulunmaktad(cid:214)r.
Bu çal(cid:214)(cid:251)mada, öncelikle geçmi(cid:251)ten bugüne dek kazalar(cid:214)n oldu(cid:248)u bölgeler incelenerek risk haritas(cid:214)
(cid:111)(cid:214)kar(cid:214)lm(cid:214)(cid:251), bu bölgelerdeki kurtarma istasyonlar(cid:214)(cid:81)(cid:214)n oldu(cid:248)u yerler tespit edilmi(cid:251), özel sektör ocaklar(cid:214)nda
meydana gelen maden kazalar(cid:214)nda uygulanmakta olan kurtarma organizasyonu incelenmi(cid:251)tir. Bu
organizasyon içersinde pratikte bu faaliyetleri yapan ve aralar(cid:214)nda üyelerimizin ba(cid:251)aktör olarak görev
yapt(cid:214)(cid:248)(cid:214) ekiplerin ülke genelinde yapt(cid:214)klar(cid:214) çal(cid:214)(cid:251)malarla mevcut organizasyona yeni bir yakla(cid:251)(cid:214)m getirmek,
bu organizasyonu madencili(cid:248)in kendili(cid:248)inden geli(cid:251)en i(cid:251) disiplini ve yetkinli(cid:248)i çerçevesinde di(cid:248)er yerüstü
afetleri içine de yayma amaçlanm(cid:214)(cid:251)(cid:87)(cid:214)r.
MADENC(cid:249)(cid:47)(cid:249)KTE
ARAMA VE KURTARMA (cid:249)LE (cid:249)LG(cid:249)(cid:47)(cid:249) MEVCUT YASAL DURUM
(cid:639) Maden Ve Ta(cid:251) Ocaklar(cid:214)(cid:3)(cid:249)(cid:251)letmelerinde Ve Tünel Yap(cid:214)(cid:80)(cid:214)nda Al(cid:214)nacak (cid:249)(cid:251)çi Sa(cid:248)(cid:79)(cid:214)(cid:248)(cid:214) Ve (cid:249)(cid:251) Güvenli(cid:248)i
Önlemlerine (cid:249)li(cid:251)kin Tüzük
(cid:631) Tüzü(cid:248)ün, 332 ( dahil ) ile 341 ( dahil ) maddeleri aras(cid:214) kurtarma organizasyonu ile ilgilidir.
332. maddeye göre her maden oca(cid:248)(cid:214)nda bir kurtarma istasyonu kurulmas(cid:214) zorunlulu(cid:248)u
bulunmakta, di(cid:248)er maddeler ise kurtar(cid:214)(cid:70)(cid:214) e(cid:248)itimleri, istasyonda yönetim ve denetim ile
kurtar(cid:214)(cid:70)(cid:214)lar(cid:214)n seçilmeleri, bulundurulacak araç ve gereçler, ayg(cid:214)tlar, ölçü aletleri ile kurtarma
istasyonu yönergesi ve kurtarma plan(cid:214) ile kurtar(cid:214)(cid:70)(cid:214)lar(cid:214)n kullanaca(cid:248)(cid:214) i(cid:251)aretlerle ilgilidir.
(cid:639) Yer Alt(cid:214) Ve Yerüstü Maden (cid:249)(cid:251)letmelerinde Sa(cid:248)(cid:79)(cid:214)k Ve Güvenlik (cid:250)artlar(cid:214) Yönetmeli(cid:248)i
(cid:631) Yönetmeli(cid:248)in EK BÖLÜM C madde 15 kurtarma organizasyonu ile ilgilidir.
(cid:639) Mevcut tüzük ve yönetmeli(cid:248)e göre, her maden oca(cid:248)(cid:214)nda veya yar(cid:214)çap(cid:214) en çok 50 kilometre olan alan
içinde bulunan maden i(cid:251)letmelerinin merkezi bir yerinde ortakla(cid:251)a bir kurtarma istasyonu kurulma
zorunlulu(cid:248)u vard(cid:214)r.
KURTARMA (cid:249)STASYONU BULUNAN MERKEZLER
ZONGULDAK/4
TTK
(cid:639) (cid:3)(cid:621)
( Merkez, Kozlu,
BALIKES(cid:249)R/ DURSUNBEY Amasra, Karadon,
AMASYA /ÇELTEK
(cid:639)(cid:3)(cid:250)ENTA(cid:250) MAD. Armutçuk )
(cid:639)YEN(cid:249) ÇELTEK
ANKARA/ÇAYIRHAN
(cid:639)PARK TEK. (cid:621)
KÜTAHYA/TUNÇB(cid:249)LEK
MAN(cid:249)SA/SOMA TK(cid:249)
(cid:639) (cid:3)(cid:621)
(cid:639)PARK TEK.
(cid:639)SOMA KÖM.
(cid:639)(cid:249)MBAT
(cid:404) istasyon
(cid:621) tahlisiye e(cid:248)itim merkezi
KURTARMA (cid:249)STASYONLARI
(cid:639)Riskli bölgelerdeki kurtarma istasyonu say(cid:214)(cid:86)(cid:214) …12 ‘d(cid:214)r. (cid:11)(cid:642) tespit edilebilenler )
(cid:639)Kamuya ait ( TTK ve TK(cid:249) ) kurtarma istasyonu say(cid:214)(cid:86)(cid:214) 6 d(cid:214)r.
(cid:639)Kamuya ait TTK/Zonguldak (MERKEZ) ve TK(cid:249)/Kütahya (TUNÇB(cid:249)LEK)‘de tahlisiyeci yeti(cid:251)tirilmektedir.
(cid:639)Özel sektöre ait PARK TEKN(cid:249)K /Ankara ( ÇAYIRHAN ) ‘ da tahlisiyeci yeti(cid:251)tirilmesi için gerekli altyap(cid:214)
ve donan(cid:214)m vard(cid:214)r.
ÖZEL SEKTÖRE A(cid:249)T OCAKLARDAK(cid:249) MADEN KAZALARINDA
UYGULANMAKTA OLAN KURTARMA ORGAN(cid:249)ZASYONU
(cid:404) 08.01.2004 tarihli Enerji Bakanl(cid:214)(cid:248)(cid:214), Bakan oluruna göre özetle;
(cid:631) Kazan(cid:214)n oldu(cid:248)u il valili(cid:248)inin Enerji Bakanl(cid:214)(cid:248)(cid:214)(cid:81)(cid:214)n ilgili kurulu(cid:251)lar(cid:214)(cid:81)(cid:214)n ( TTK ve TK(cid:249) ) tahlisiye ekiplerinin
oldu(cid:248)u Soma, Tunçbilek, ya da Zonguldak’a yak(cid:214)nl(cid:214)(cid:248)(cid:214)na göre, bu ekiplerin ba(cid:248)(cid:79)(cid:214) oldu(cid:248)u TTK ya da TK(cid:249)
Genel Müdürlüklerinden biri ile ba(cid:248)lant(cid:214) kurarak, kazaya müdahale talebini faks ile ilgili Genel Müdüre
bildirmesi,
(cid:631) Tüzü(cid:248)ün 331. maddesinde sözü edilen Bakanl(cid:214)k temsilcisini atama yetkisinin, kazaya müdahale
edecek tahlisiye ekibinin ba(cid:248)(cid:79)(cid:214) oldu(cid:248)u kurumun Genel Müdürüne verilmesi,
(cid:631) (cid:3)(cid:249)lgili kurulu(cid:251)un Genel Müdürünün atad(cid:214)(cid:248)(cid:214) ki(cid:251)inin kaza yerinde tüzü(cid:248)ün 331. maddesinde belirtilen
Bakanl(cid:214)k temsilcisi görevini yürütmesi,
(cid:631) Kaza yerine TTK ve TK(cid:249) Genel Müdürlü(cid:248)ünden iki ayr(cid:214) Bakanl(cid:214)k temsilcisi atanmas(cid:214) durumunda kaza
yerine ilk ula(cid:251)an ki(cid:251)inin Bakanl(cid:214)k temsilcisi olarak görev yapmas(cid:214), olay yerine TTK Genel Müdürlü(cid:248)ünce
de bir eleman görevlendirilmesi durumunda Bakanl(cid:214)k temsilcili(cid:248)i yetki, görev ve sorumlulu(cid:248)unun bu
elemana devredilmesi (cid:251)eklindedir.
(cid:404) uygulanmakta olan prosedüre göre, kamu kurumu ekipleri ( TTK, TK(cid:249) ) arama ve kurtarmada birinci
derecede aktif rol oynamaktad(cid:214)rlar.
UYGULAMADA SAPTANAN AKSAKLIKLAR
(cid:404) Kurtarma operasyonun liderli(cid:248)ini yapan maden mühendislerinin örgütlendi(cid:248)i Maden Mühendisleri
Odas(cid:214)(cid:81)(cid:214)n organizasyon içersinde bulunmamas(cid:214),
(cid:404) Kaza yerine sivil savunma ve itfaiye ekiplerinin de sevk edilmesi,
(cid:639) Kaza yerine gere(cid:248)inden fazla tahlisiye ekiplerinin sevk edilmesi,
(cid:639) Kaza yerinde yerüstü organizasyondaki aksakl(cid:214)klar ( güvenlik, koordinasyon, kazazede yak(cid:214)nlar(cid:214)(cid:81)(cid:214)
bilgilendirme, bas(cid:214)n vs )
(cid:639) Yaral(cid:214) kurtar(cid:214)lanlar(cid:214)n tedavilerinde görülen aksakl(cid:214)klar,
Maden Mühendisler Odas(cid:214)(cid:81)(cid:214)n ORGAN(cid:249)ZASYON (cid:249)ÇERS(cid:249)NDE BULUNMAMASI
(cid:639) Kurtarma operasyonunun liderli(cid:248)ini yapan maden mühendislerinin örgütlendi(cid:248)i Maden Mühendisleri
Odas(cid:214), kurtarma organizasyonu içersinde bulunmamaktad(cid:214)r.
(cid:639)Bu durum,
(cid:632) Örgütlü oldu(cid:248)u odas(cid:214)(cid:81)(cid:214), kaza yerinde yan(cid:214)nda göremeyen operasyon liderli(cid:248)ini yapan maden
mühendisleri ile kazan(cid:214)n oldu(cid:248)u i(cid:251)yerinde çal(cid:214)(cid:251)an maden mühendisleri üzerinde psikolojik olarak
olumsuz etkiye neden olmaktad(cid:214)r.
(cid:632) Bilgilenme ve özellikle kaza sonras(cid:214)nda yaral(cid:214) olanlara müdahil olma anlam(cid:214)nda s(cid:214)(cid:78)(cid:214)nt(cid:214)lar
do(cid:248)urmaktad(cid:214)r.
KAZA YER(cid:249)NDE S(cid:249)(cid:57)(cid:249)L SAVUNMA VE (cid:249)TFA(cid:249)YE EK(cid:249)PLER(cid:249)
(cid:639)Yeralt(cid:214) maden kazalar(cid:214)(cid:81)(cid:214)n (patlama, yang(cid:214)n, göçük) sanki bir yerüstü vakas(cid:214) olarak alg(cid:214)lanmas(cid:214)
nedeniyle kaza yerine, ilk anda sivil savunma ve itfaiye ekipleri sevk edilmektedir.
(cid:639)Tahlisiye ekiplerinin olay yerine gelip, olaya müdahale edinceye kadar ki geçen süre içersinde bu
ekipler kaza ortam(cid:214)(cid:81)(cid:214)n psikolojik dayatmas(cid:214) nedeniyle olaya müdahale etmeye çal(cid:214)(cid:251)maktad(cid:214)rlar.
(cid:639)Bu durum,
(cid:632)Do(cid:248)al olarak, yeralt(cid:214) maden kazalar(cid:214)na müdahale için gerekli madenci çal(cid:214)(cid:251)mas(cid:214), e(cid:248)itimi, teçhizat(cid:214) ve
bunlar(cid:214) kullanma becerilerinden yoksun olan bu ekipler, kurtarmadan ziyade kendi güvenliklerini risk
alt(cid:214)na att(cid:214)klar(cid:214) gibi yeralt(cid:214)nda yeni kazalara neden olabilmektedirler.
(cid:632)Yerüstünde koordinasyon karma(cid:251)as(cid:214)na neden olabilmektedir.
(cid:632)Kaynak israf(cid:214)na yol açmaktad(cid:214)r.
FAZLA TAHL(cid:249)(cid:54)(cid:249)YE EK(cid:249)(cid:37)(cid:249) SEVK(cid:249)
(cid:639) Kazan(cid:214)n büyüklü(cid:248)üne bak(cid:214)lmaks(cid:214)(cid:93)(cid:214)n bir refleks olarak, kaza yerine bazen gere(cid:248)inden fazla tahlisiye
ekipleri yönlendirilmektedir.
(cid:639)Bu durum,
(cid:632)Kaza yerinde koordinasyon karma(cid:251)as(cid:214)na neden olmaktad(cid:214)r.
(cid:632)Kaynak israf(cid:214)na yol açmaktad(cid:214)r.