m. emîn bozarslan

328 Pages·2011·8.45 MB·Turkish

J
KOVARA KURDÎ-TİRKÎ * KÜRDÇE-TURKÇE DERGİ
1918-1919
Cild III
Wereêr Arap harflerinden
ji tîpên Erebî Latin harflerine
bo tîpên Latînî: çeviren:
M. EMÎN BOZARSLAN

fc. ^.p. 3**. OT
TIN
WEŞANXANA DENG DENGYAYINEVİ
Box 3050 Box 3050
750 03 Uppsala 750 03 Uppsala
Sweden Sweden
Tarîxaçapê:
ÇirîyaPêşînl986
Baskıtarihi:
Ekim 1986
FyrisTryckAB
Storgatan 30, Uppsala-Sweden
ISBN 91-970702-2-X
JÎN
KOVARA KURDI-TİRKI * KURDÇE-TURKÇE DERGİ
1918-1919
Cild III
Wergêr Arap harflerinden
ji tîpên Erebî Latin harflerine
bo tîpên Latînî: çeviren:
M. EMÎN BOZARSLAN

Birinci sene 15 Şubat 1335 Aded 11
Seneliği 220 kuruştur T T "XT Salek 220 quriş e
Altı aylığı 130 kuruştur J 1 İN Nîvsall30 "
HAYAT
Mesleğimize muvafık makalât Dere olunmayan makaleler
maalmemnuniye dere olunur iade edilmez
Din, edebiyat, içtimaiyat ve iktisadiyattan bahseder
Türkçe-Kürdçe mecmuadır
MÜNDERECAT
Kürd tarihinden Baban Hanedanı (mâbâd) Yamülkîzade Abdülaziz
Kürdistan âsâr-ı kadîmesi (mâbâd)(cid:9) Sakin
Gazel (cid:9) Süleyman Nazif
Kürd muhacirlerinden ne kalmış? (cid:9)
Bir hikâye (cid:9) Dersimli Hüznî
Nalîna Sêwîkî(cid:9) E. Rehmî
Weten(cid:9) M. Şewqî
Bir mektub (cid:9) Bir Kürd
Nüshası 5 kuruştur
Necm-i İstikbal Matbaası

Birinci sene 15 Şubat 1335 Aded 11
Seneliği 220 kuruştur T T \T Salek 220 quriş e
JIN
Altı aylığı 130 kuruştur I JL İN Nîvsall30 "
HAYAT
Mesleğimize muvafık makalât Dere olunmayan makaleler
maalmemnuniye dere olunur iade edilmez
Din, edebiyat, içtimaiyat ve iktisadiyattan bahseder
Türkçe-Kürdçe mecmuadır
BABAN HANEDANI (*)
(MÂBÂD: 2)
Muharriri:
AzizYamülkî
SüleymanBey,pekziyadeşiddet-itab'amalikbirmerd-ibîemsalidi. Ced¬
dinin suret-i şehadeti kendine pek giran gelmekle, hükümet-i İraniyeden öc
almayıtasmîmetmişvebununiçindeilkhazırlıkolmaküzere"Zehab"ha¬
valisindekiaşairidaire-iitaatineidhalederek, Zehabvemüştemilâtınıkami¬
lenyed-itasarrufunaalmışvehükümet-iOsmaniyeyemümâşatabaşlamıştı.
Busıralardaİran'dahükümranolanŞahSüleyman'ınoğluŞahHüseyin'in
Afganlılara açtığı muharebede ordusu inhizame uğrayarak Isfahan mahsur
kalmışve nihayetAfganlılarateslim olmuşve buşûrişte kendiside katlolu-
narak memleketi karmakarışık bir hal almıştı. Mîr Süleyman, İran'dakibu
müşevveşiyet-i dahilîden bilistifade, toplayabildiği kuvvetle ve hükümet-i
Osmaniyenin de muavenetiyle İran kuvvetleriyle çarpışmayabaşlamıştı.
Hükümetininbaşladığıbuharbbilahareİran'ınmağlubiyetiileneticelen¬
mişvebumusalahadaKürdistancivarıveLuristan,Hûzistanhükümet-iOs¬
maniyeyegeçmişti.İranvilâyetininhükümet-iOsmaniyeidaresinegeçenbu
_3- 505
aksamınamücavir [2] BabanHakimliğininvücuduvegittikçekesb-ikuvveti
arzu edilmemiş olmalı ki, mezkûr Hakimliğe de harekâta karar verilmişti.
FakatharekâtahenüzbaşlanmadanişisezenMîrSüleymanHan, zamirian¬
laşılan meselenin halli için, Hakimlik hududunuteşkil edenKerkükyolun¬
da ve Çemçemal civarında "Kanîşeytan" denilen mevkiye bizzat vararak,
OsmanlıpaşalarındanMusul paşasıyle müzakereye koyulmak istemişti. Bu
müzakerâttaharekâttan sarfınazarolunmuş ise de, müşarünileyh müsaferet
mânasıyle alıkonularak bilahare Edirneye nefyolunmuştur. (540)
MîrSüleymanHan'ınbusuretlezıyaı, mahdumuMîrBekir'iniclâsınase¬
bebiyet vermiştir. Mîr Bekir, sandali-i hakimiyete kuuduyle beraber
hükümet-i Osmaniye ile hoş geçineceğine de taahhüd etmiş olduğundan,
Kerkük civarındaki kıtaat-ı Osmaniye de mevkilerine avdet etmişlerdir.
MîrBekir,şimdikiSüleymaniyeşehricivarında"Bekreco"denilenenharı
ıslah ve Şehrezor nevahîsini inşa etmiştir.
Bekreco enharı, zamanımızdaSüleymaniyesancağının en zengin mülkle¬
rindenbiriniteşkilettiğigibi,pekbasitbirıslahatlavaridatıbinlercetezayüd
edeceğine bizzat ettiğim tedkikatla kaniim.
Edirne'ye nefyedilen Mîr Süleyman, 1115 senesinde (541) terk-i hayat et¬
mişvepederinindiyar-ıgurbettekibuvefatımahdumünedepekziyadetesir
ederek, az bir müddet sonraMîrBekir de diyar-ı ahrete rihlet etmiştir. Mîr
Bekir'den sonra Baban Hakimliğine kuud eden mahdumu Mîr Muham-
med'e hükümet-i Osmaniye rütbe-i vezaret ile beraber "Muhammed Han
Paşa" denmek üzere bir de unvan-ı mahsus verdi. (542)
İşte bu tefvîz ve bunu tâkib eden hüsn-i münasebet, Baban Hakimliğini
hükümet-i Osmaniyeye rabtın dibacesini teşkil etmiş olduğu gibi, bilahare,
hemmezheb olan hükümet-i Osmaniye ile de Hakimliğin hükümet-i Irani-
yeyeilân-ıharbinedevesîleoldu.Fakatbuharbbidayettepekmuvaffakiyetli
günlerle tetevvüc ettiği halde, bilahare fena günlerle neticelendi. Şöyle ki:
(Mâbâdı var)
(540) Bucümledeki "mânasıyle" sözcüğü, kanımızcadizgiyanlışlığısonucuolarakböyle
çıkmıştır; doğrusu"bahanesiyle" olmalıdır.
(541) Milâdîtakvimegöre 1704yılı.
(542) Buunvandaki"Han"sözcüğü,dergininaslında"Hane"olarakçıkmıştır.Ancakbu¬
nunbirdizgiyanlışlığısonucuböyleçıktığıkuşkusuzdur.Bunedenlebizburadasöz¬
cüğündoğrubiçimiolan "Han"yazdık.
506 - 4 -