Kültür Evreni 11

143 Pages·2012·1.63 MB·Turkish

KÜLTÜR EVRENİ
UNIVERSE OF CULTURE - ВСЕЛЕННАЯ КУЛЬТУРЫ
Kış / Winter / Зима 2012 ▪ Yıl / Year / Год 4 ▪ Sayı / Number / Число 11
ÜÇ AYDA BİR YAYIMLANAN ULUSLARARASI HAKEMLİ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ
QUARTERLY SOCIAL EDUCATION JOURNAL SUBJECT TO INTERNATIONAL PEER REVIEW
ЕЖЕКВАРТАЛЬНЫЙ МЕЖДУНАРОДНЫЙ ЖУРНАЛ ОБЩЕСТВЕННЫХ НАУК
ISSN: 1308-6197

Sahibi / Owner / Xозяин
Hayrettin İVGİN
Kültür Ajans Tanıtım ve Organizasyon Ltd. Şti. - Konur Sokak 66/7 Bakanlıklar-ANKARA
Tel: [phone] – [email protected]

Sorumlu Yazı İşleri Md./ Associate Editor Editör/ Editor
Ответственный секретарь Руководитель работы
Erhan İVGİN Ömer ÜNAL

Genel Koordinatör / Director / Директор Redaktör/Redacteur/Редакция
Erhan İVGİN Doç. Dr. Nezaket HÜSEYNOVA
Yayın Kurulu / Editorial Board / Редколлегия
Prof. Dr. Ali Berat ALPTEKİN▪Prof. Dr. Tuncer GÜLENSOY▪Dr. Yaşar KALAFAT
Prof. Dr. Mehman MUSAOĞLU▪Prof. Dr. Taciser ONUK▪Prof. Dr. İsmail PARLATIR
Prof. Dr. Saim SAKAOĞLU▪Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN
Yazışma Adresi / Correspondance Adres / Адрес издательства
Kültür Ajans Ltd. Şti.
Konur Sokak No: 66/9 Bakanlıklar/ANKARA-TÜRKİYE
Tel.: [phone] (PBX) - Fax: [phone]
E-mail: [email protected] – [email protected]
www.kulturevreni.net
Fiyatı / Price / Стоимость Стоимость подписки
10 TL (Yurt içi / для граждан Турции) 40 TL (Yurt içi / для граждан Турции)
15 $ / 10 Euro (Yurt dışı / для граждан 60 $ / 50 Euro (Yurt dışı / для граждан
других стран) других стран)
Abone Bedeli / Subsciption Price
Baskı Tarihi/ Press Date
01 Mart 2012
Baskı / Pres / Типография
BRC BASIM
Samanyolu Cad. No: 35 İskitler/ANKARA
Tel: [phone]
Kapak Resmi:
Sivas Gökmedresesi’nin Taç Kapısının sağ ve solunda bulunan hayat ağacı
(Resmeden: Dr. Filiz BENGİ)
Temsilcilikler / Representative / Представители
∎
AZERBAYCAN
Doç. Dr. Nezaket HÜSEYNOVA
e-mail: [email protected] Tel: [phone]
∎
AZERBAYCAN
Prof. Dr. Gülnaz ABDULLAZADE
e-mail: [email protected] Tel: [phone]
∎
KAZAKİSTAN
Doç. Dr. Bakıtgul KULCANOVA
e-mail: [email protected] Tel: [phone]
∎
UKRAYNA
Doç. Dr. İryna M. DRYGA
e-mail: [email protected] Tel: [phone]
∎
KKTC
Doç. Dr. Mehmet DEMİRYÜREK
e-mail: [email protected]
Tel: [phone]
∎
KOSOVA
Prof. Dr. Nimetullah HAFIZ
e-mail: [email protected] Tel: [phone]
∎
RUSYA FEDERASYONU
Prof. Dr. Elfina SİBGATULLİONA
e-mail: [email protected] Tel: [phone]
∎
TÜRKİYE
Ömer ÜNAL
e-mail: [email protected]
Tel: [phone]
Kültür Evreni dergisinin yayın ilkelerine göre yazılarını yayımlatmak isteyenler,
yazışma adresine veya temsilcilerimize başvurmalıdırlar.
Articles submitted for publication will comply with the Publication Policy and the
Submission İnstructions for manuscripts. For publication you can refer to adres or
to our representative
Желающим публиковаться в журнале Вселенная Культуры следует оформлять
материалы в соответствии с требуемыми правилами и обратиться к указанному
адресу или к местным представителям журнала
Hakem Kurulu
Editorial Board
Консультативный совет – Редколлегия
Ord. Prof. Dr. İsa HABİBBEYLİ (Nahçıvan Devlet Üniversitesi / AZERBAYCAN)
Ord. Prof. Dr. İsmayil HACIYEV (AMEA Nahçıvan Bölmesi / AZERBAYCAN)
Ord. Prof. Dr. Teymür BÜNYADOV (AMEA Etnografya Enstitüsü / AZERBAYCAN)
Ord. Prof. Dr. Vasıf MEMMEDALİYEV (Bakü Devlet Üniversitesi / AZERBAYCAN)
Prof. Dr. Abdurrahman KÜÇÜK (Ankara Üniversitesi/TÜRKİYE)
Prof. Dr. Ahmet BURAN (Fırat Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Ahmet GÖKBEL (Cumhuriyet Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Ali Berat ALPTEKİN (Selçuk Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Ali UÇAN (Gazi Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Bilge SEYİDOĞLU (Atatürk Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Byoungduk SOHN (Chongshin University / KORE)
Prof. Dr. Edip GÜNAY (İstanbul Teknik Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Elfina SİBGATULLİNA (Akademia Nauk / RUSYA FEDERASYONU)
Prof. Dr. Erman ARTUN (Çukurova Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Esma ŞİMŞEK (Fırat Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN (Ege Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Gülsen DEMİR (Karabük Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Gürer GÜLSEVİN (Ege Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Harun GÜNGÖR (Erciyes Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Hayrettin RAYMAN (Bozok Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. İngeborg BALDAUF (Humboldt Universität zu Berlin / ALMANYA)
Prof. Dr. İsmail ÖZTÜRK (Dokuz Eylül Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. M. Öcal OĞUZ (Gazi Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Maimunah ISMAIL (Universiti Putra Malaysia / MALEZYA)
Prof. Dr. Maria CİKİA (Akademia Nauk / GÜRCİSTAN)
Prof. Dr. Maria Pia PADANI (Universita’ Ca’ Foscari Di Veneza / İTALYA)
Prof. Dr. Mehman MUSAOĞLU (Gazi Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Mehmet AÇA (Balıkesir Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Metin EKİCİ (Ege Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Mustafa CEMİLOĞLU (Uludağ Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Muzaffer TUFAN (İstanbul Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Naciye YILDIZ (Gazi Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Natalie O. KONONENKO (University of Alberta / KANADA)
Prof. Dr. Nazım Hikmet POLAT (Gazi Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Nebi ÖZDEMİR (Hacettepe Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Necati DEMİR (Cumhuriyet Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Nimetullah HAFIZ (Piriştine Üniversitesi / KOSOVA)
Prof. Dr. Norbert FIRIES (Humboldt Universität zu Berlin / ALMANYA)
Prof. Dr. Özkul ÇOBANOĞLU (Hacettepe Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Pavel DOLUKHANOV (University of Newcastle / İNGİLTERE)
Prof. Dr. Reşat GENÇ (Gazi Üniversitesi-em. / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Saim SAKAOĞLU (Selçuk Üniversitesi-em. / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Shih-chung HSIEH (National Taiwan University / TAYVAN)
Prof. Dr. Suphi SAATÇİ (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Tacida HAFIZ (Piriştine Üniversitesi / KOSOVA)
Prof. Dr. Taciser ONUK (Gazi Üniversitesi-em / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Tuncer GÜLENSOY (Erciyes Üniversitesi-em. / TÜRKİYE)
Prof. Dr. Umay GÜNAY (Girne Amerikan Üniversitesi / KKTC)
Prof. Dr. Walter ANDREVS (University of Washington / ABD)
Prof. Dr. Wan-I LİN (National Taiwan University / TAYVAN)
Doç. Dr. Bakıtgül KULCANOVA (Kazak Milli Üniversitesi/KAZAKİSTAN)
Doç. Dr. Cabbar İŞANKUL (Özbekistan İlimler Akademisi / ÖZBEKİSTAN)
Doç. Dr. Çulpan ZARİPOVA ÇETİN (Muğla Üniversitesi / TÜRKİYE)
Doç. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK (Giresun Üniversitesi / TÜRKİYE)
Doç. Dr. Gloham VATANDOUST (American University of Kuwait / KUVEYT)
Doç. Dr. Iryna M. DRYGA (Bilimler Akademisi / UKRANIE)
Doç. Dr. Mehmet DEMİRYÜREK (Lefke Avrupa Üniversitesi / KKTC)
Doç. Dr. Mustafa SEVER (Gazi Üniversitesi/TÜRKİYE)
Doç. Dr. Nezaket HÜSEYNOVA (Bakü Devlet Üniversitesi / AZERBAYCAN)
Doç. Dr. Selçuk DUMAN (Gaziosmanpaşa Üniversitesi/TÜRKİYE)
Yrd. Doç. Dr. Kenan KOÇ (Muğla Üniversitesi / TÜRKİYE)

Not : Alfabetik olarak sıralanmıştır.
Note : It is arranged in accordance with an alphabetical order.
К сведению : Следует в алфавитном порядке

• Kültür Evreni Dergisi’ne T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı abonedir.

• Ministry of Turkish Republic Culture and Tourism is a subscriber to Cultural Universe
Magazine

• Министерство Культуры и Туризма Республики Турция является абонементом на
журнал «Kültür Evreni» («Вселенная Культуры»)
İÇİNDEKİLER/ CONTENT / СОДЕРЖАНИЕ

Ksenophon ve Anabasis (On Binlerin Dönüşü)
Ksephon And Anabasis (Return Of The Ten Thousand)
Ксенофон И Анабасис (Возвращение Одинадцати Тысяч)
Prof. Dr. Tuncer GÜLENSOY.............................................................................................7

Mental Health In The Workplace: Issues For Developing Countries
Gelişmiş Ülkelerin İşyerlerinde Moral ve Ruh Sağlığı Sorunları
Умственное Здоровье На Рабочем Месте: Проблемы Для Развивающихся Стран
Maryam EİNOLLAHİ - Payam HAMİDİ - Elham EİNOLLAHİ.................................17

Watercourse And Its Effect On The Formation And Evolution Of City
Şehirlerin Biçimlenmesi ve Gelişmesinde Sellerin Etkisi
Поток И Его Эффект На Формирование И Развитие Города
Dr. Gita EİNOLLAHİ - Dr. Mir Mahmood HOSSEİNİ - Mohammad HOSSEİNİ.....22

Internationalization Of Higher Education In An Open Society
Açık Bir Toplumda Yüksek Öğrenimin Uluslararasılaşması
Выход Высшего Образования В Открытом Обществе На Международный Уровень
Amangaliyeva Gaukhar BISULTANOVNA -Vasili Vachikovich SHAHGULARI......27

Sustainable Development And Its Aspects
Sürdürülebilir Kalkınma ve Görüntüleri
Устойчивое Развитие И Его Аспекты
Bahman FASİHİ - Zenab GHOLİZADE - Ghafor SOHRABİ.......................................36

Setting Out Human Rights In The Constitution Of Iran
İran Anayasasında İnsan Hakları
Изложение Прав Человека В Конституции Ирана
Mehran SHARİFİ................................................................................................................42

Türk Halk İnanmalarında Toprak Bir Tabu mu İdi?
Was Earth A Taboo In Turkısh Folkloric Beliefs?
Земля В Турецких Верованиях Была Табу?
Dr. Yaşar KALAFAT..........................................................................................................47

Environmental Impact Of Nanotechnology
Nanoteknolojinin Ekolojiye Etkisi
Воздействие На Окружающую Среду Нанотехнологии
Payam HAMİDİ - Elhame EİNOLLAHİ - Elham KAZEMİ..........................................55

Alluvial Fans And Its Effect On Cities
Şehirlerde Alüvyon Taşıyan Rüzgarlar ve Etkileri
Аллювиальные Поклонники И Его Эффект На Города
Mohammad HOSSEİNİ - Dr.Mir Mahmood HOSSEİNİ - Dr.Gita EİNOLLAHİ......60

«Қырғи-Қабақ Соғысы» Кезеңіндегі
Ақш Пен Жапонияның Əскери-Саяси Ынтымақтастығы
İkinci Dünya Savaşı Sonrası Abd ve Japonya Arasındaki Askeri ve Siyasi İşbirliği
Военно-Политическое Сотрудничество Сша И Японии В Послевоенный Период
Raihan O. SADIKOVA.......................................................................................................65
5
The Evaluation Of Corn Hybrids Tolerance To Terminal Drought Stress In
Moghan Region
Muğan Yöresinde Melez (Hibrid) Tahılların Mevsimin Son Kuraklığına Dayanıklığı
Оценка Терпимости Гибридов Зерна К Предельной Засухе Подчеркивает В Области
Муган
Shahram MEHRİ-Fereshteh EBRAHİMİAN-Ali Ahmadzadeh SHAERLAR.............74

Türkçe ve Rumcada Benzer Atasözleri
Common Proverbs In Turkish And Greek
Общие Пословицы В Турецком И Румском Фольклорах
Dr. Şevket ÖZNUR..............................................................................................................80

Anxiety; Reasons And Coping Strategies
Gençlerin Rahatsızlık Sebebleri Ve Bu Sebeblerin Ortadan Kaldırılma Yolları
Беспокойство; Причины И Справляющиеся Стратегии
Malahat YOSEFİ - Khadije YOSEFİ - Davood MİRZAPOUR....................................94

Effect Of Internet Use On Natıonal Identity
Milli Birlikte İnternetden Yararlanmanın Etkileri
Эффект Интернета Использует На Национальной Специфике
Qutsi FARANAK.................................................................................................................99

Kamança Alətinin Mənşəyi və İnkişaf
Mərhələləri
Origin And Development Stages Of Kamansha
Происхождение Инструмента Кяманча И Этапы Его Развития
Toğrul Mirnazimoğlu ƏSƏDULLAYEV........................................................................107

Стилистические Особенности Фарсидских Произведений Магомеда Икбала
Muhammet İkbal’in Farsça Eserlerinin Üslup Özellikleri
Style Features Of The Persian Works Of Mohammad Ikbal
Hasan Deldar GOVHARDANİ........................................................................................114

Гурддаг Новое Поселение Крепостного Типа
Gurddağ Kale Tipli Yeni Yerleşmedir
Gurddağ New Settlement Of Fortress Type
Doç. Dr. Resul BAGIROV (Р. Б. Багиров)....................................................................122

Məhəbbət Dastanlari: Əsas Motivlər
Love Eposes: Basic Motives
Любовные Эпосы: Основные Мотивы
Prof. Dr. Məhərrəm CƏFƏRLİ - Doç. Dr. Rafiq BABAYEV......................................128

About The Formation Of Idea Confidence Training In The Primary Schools In The
Example Of The Great Personalities
Öğrencilerin İdeallere İnandirilmalari Eğitiminde Onlarin Kişiliklerinin Şekillenmesinde
Büyük Şahsiyetlerin Örnek Olarak Verilmesi
О Формировании Обучения Уверенности Идеи В Начальных Школах В Примере
Великих Лиц
Lala Zahir ALLAHVERDİYEVA...................................................................................134

6
KÜLTÜR EVRENİ - UNIVERSE OF CULTURE - ВСЕЛЕННАЯ КУЛЬТУРЫ

KSENOPHON, ANABASİS (ON BİNLERİN DÖNÜŞÜ)

KSEPHON and ANABASIS
(RETURN OF THE TEN THOUSAND)

КСЕНОФОН И АНАБАСИС (ВОЗВРАЩЕНИЕ
ОДИНАДЦАТИ ТЫСЯЧ)

Prof. Dr. Tuncer GÜLENSOY*

Özet
Ksenophon M.Ö 400’lü yıllarda yaşamış Yunanlı bir savaş muhabiridir. Yunan
ordusu ile birlikte; Marmara denizi, Batı Anadolu, Güneybatı Anadolu, Toroslar,
İskenderun, Fırat ve Dicle Boyları, Van gölü çevresi, Trabzon ve Karadeniz sahil-
lerini gezip dolaşmıştır. Anabasis (Onbinlerin Dönüşü) adlı eseri sanki bir günlük
gibidir.
Eserinde Küçük Asya’nın halkları, yaşayışları, giyim-kuşamları, yiyecek-
içecekleri, gelenek-görenekleri ve töreleri konusunda ilgi çekici bilgiler vermiştir.
Bugünkü Anadolu’nun M.Ö 400 yıllarındaki; şehir, kasaba, köy, dağ, nehir,
çay, dere, göl vb. adlarını da eserinde vermektedir. Anabasis 7 kitap ve bölümler-
den oluşmaktadır. Kitabında verdiği bilgiler bugün bile araştırıcılara kaynak oluş-
turmaktadır.
Makalede; Ksenophon’un Anabasis (Onbinlerin Dönüşü) adlı eserindeki Ana-
dolu kavimlerinin kimler olduğu da yazılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Ksenophon, Anabasis, Küçük Asya, Anadolu kavimleri

Abstract
Kosenophon is a Greek war correspondent who lived in the year B.C. 400.
Together with the Greek army, he visited the Marmara Sea, Western Anatolia,
Southwestern Anatolia, the Taurus Mountains, Alexandria, the Euphrates sides,
environment of Lake Van, and Tigris, Trabzon and the Black Sea coasts. Anabasis
(Return of the Ten Thousand) is a book resembling a book of memoirs.
In his books, he supplied interesting information on peoples of the Asia Minor,

* Em. Öğretim Üyesi. Ankara/TÜRKİYE
7
KÜLTÜR EVRENİ - UNIVERSE OF CULTURE - ВСЕЛЕННАЯ КУЛЬТУРЫ

their ways of living and apparels, food and drinks, their traditions and customs and
moral laws.
He also furnished information on the names of cities, towns, villages,
mountains, rivers, streams, lakes etc. of today’s Anatolia in the years B.C. 400.
Anabasis is composed of 7 books and sections. The information supplied by him in
his books serves as s resource for researchers even today. In the article,
Ksenophon communicates in Anabasis (The return of the ten thousand) pieces of
information on the Anatolian people.
Key Words: Ksenophon, Anabasis, Asia Minor, Anatolian people

Ksenophon M.Ö. 400’lü yıllarda yaşamış Yunanlı bir “savaş muhabiri”dir.
“M.Ö. 401 yılında Pers prensi Kyros, ağabeyi kral Artakserkses’e karşı Grek
paralı askerlerini de içine alan bir ordu ile Lidya’nın Sardes kentinden yola çıkar.
Ksenophon, bu sefere bir savaş muhabiri olarak katılır. Yunan ordusunun izlediği
Marmara denizi, Batı Anadolu, Güneybatı Anadolu, Toroslar üzerinden İskenderun
körfezi, Fırat nehri boyundan Dicle’yi takip ederek Van Gölünün batısından Trab-
zon ve Karadeniz sahili boyunca İstanbul’a gelir.
Ksenophon, Fırat üzerinde Kunaksa’da yapılan savaşta Kyros ve generalleri
öldürülünce, yurtlarından 2400 km. uzakta, sarp ve geçit vermez dağlarla kaplı,
“barbar” ve düşman kavimlerin yaşadığı bir ülkede (bugünkü Doğu Anadolu) hayat
kavgası veren Yunan ordusunun komutanlığına getirilir. Ordunun başkomutanı
olan Ksenophon, yapılan savaşlar sonrasında hayatta kalabilen askerleri ile Kara-
deniz kıyılarına ulaşır ve Ereğli (Heraclia)’den bindikleri gemi ile İstanbul’a ula-
şırlar.
“On Binlerin Dönüşü” adını taşıyan bu eser bir “günlük” gibidir. Eserde, o ça-
ğın çeşitli Küçük Asya ülkeleri, halkları, yaşayışları, giyim-kuşamları, yiyecek-
içecekleri, gelenek-görenekleri ve töreleri konularında verilen bilgiler ilgi çekici-
dir.
Bugünkü Anadolu’nun pek çok şehir, kasaba, köy, dağ, nehir, çay, dere, göl
vb. adları da M.Ö. 400 yıllarındaki şekliyle verildiği için “onomastik” bilimi bakı-
mından önemlidir.
“Anabasis” YEDİ kitap ve onların bölümlerinden oluşmaktadır. Ksenophon,
ordu ile yola çıktığından itibaren her kişi, her yer ve her olay hakkında geniş bilgi
vermekte, sanki yüzyıllar sonra yazdığı notları okuyacak olan araştırıcılara kaynak
oluşturmaktadır.
Onun verdiği bilgilerden ANADOLU’nun pek çok yerli kavim ile dolu oldu-
ğunu öğreniyoruz. Ksenophon’un katıldığı sefer sırasında Anadolu’da yaşayan
kavimler şunlardır:

YUNANLILAR (“Orduda bulunan tüm Yunanlılar, tunç miğferler, erguvan
rengi uzun gömlekler giymişlerdi; bacaklarında baldır zrıhları, ellerinde çıplak
kalkanlar vardı” [s. 17/16] Bu bilgilerden Yunan askerlerinin giyim kuşamını öğ-
8
KÜLTÜR EVRENİ - UNIVERSE OF CULTURE - ВСЕЛЕННАЯ КУЛЬТУРЫ

renmekteyiz. / Savaş sırasında “borular çalınca askerler mızraklarını öne uzatarak
yürürler/ [s.17, 16])
THESALİA’lılar
DOLOP’lar
AİNİA’lılar
OLYNTHOS’lular
KİLİKİA’lılar (kralı Syennesis’tir; karısı Epyaksa)
LAKEDAMONİA’lılar
THRAK’lar (Bugünk Trakya adı, eski çağlarda bu topraklarda yaşamış olan
THRAK kavim adından gelmektedir.) (Saçılar yapılıp zafer türküleri söylendikten
sonra, önce Thrak’lar kalkıp silahlı olarak flüt sesiyle dans ettiler; hafifçe sıçrıyor,
hançerlerle dövüşür gibi yapıyorlardı. Sonunda dans edenlerden biri eşine vurdu ve
herkes onu yaraladığını sandı; çünkü adam büyük bir ustalıkla, yaralanmış taklidi
yaparak kendini yere atmıştı. Paphlagonia’lılar haykırıştılar. O zaman kazanan
dansçı yenilenin silâhlarını alıp “Stalkas”ı söyleyerek dans alanından çıktı. Başka
Thrak’lılar aslında hiçbir şeyi olmayan sözde ölüyü taşıyarak götürdüler. [s.182/5-
6]) DAĞ THRAK’LARI [s.232/11] Darı Yiyenler diye anılan THRAK’lar
[s.236/12]
MİLETOS’lular
MYSİDİA’lılar
PİSİDİA’lılar
KARDUKH’LAR (Kuzeyde dağlar aşılınca yaşayan halk. Bu halkların dağ-
larda oturdukları, çok savaşçı oldukları, bir krala bağımlı olmadıkları kaydedilir.
Kelimenin etimolojisi yapıldığında KAR+DUK’ tan oluştuğu görülür ki bu da
KARLUK ( < Kar+luk) Türk boyunun adından başka bir şey değildir.
Kardukh’ların evlerinde “yığın yığın tunç kap kacak vardı.” ifadesinden, bu halkın
demiri işleyerek kalayla karıştırıp tunç haline getirdikleri ve “ocak-örs ve çekiç”i
bildikleri anlaşılmaktadır. Ayrıca, bu halkın dağlarda bir çember halinde pek çok
ateş yakıp, bu ateşle haberleşmeleri Türklerin Orta Asya’da uyguladıkları haber-
leşme sisteminden başka bir şey değildir.)
KARDUKH dağları (Dicle’in sularına dik olarak inen dağlar.118/27-28]) ( <
Tü. kar+lık)
ARMENİA (Kardukh ülkesini aştıktan sonra, Orentas’ın yönettiği zengin ve
kalabalık bir eyalet.)
ARMEN’ler (Yunan ordusundaki paralı askerler)
MARD’lar (Yunan ordusundaki paralı askerler)
KHALDAİA’lılar (Yunan ordusundaki paralı askerlerden. Bunlar özgür ve
cesur bir halk idi. Sorgun ağacından büyük kalkanları ve mızrakları vardı. Fırat’ın
yukarı çığırında yaşayan bağımsız bir aşiretti [119/4])
KHALYB’ler (Doğu Anadolu’da yaşayan halkların en savaşçıları idiler ve
Yunanlılarla göğüs göğüse savaştan kaçmıyorlardı. Karınlarının altına altına ka-
dar inen keten zırhlar ve etek yerine sık örülmüş ip eteklikler giyiyorlardı. Ayrıca
bacak zırhları, miğferleri ve bellerinde Lakonia hançeri uzunluğunda kılıçları
9
KÜLTÜR EVRENİ - UNIVERSE OF CULTURE - ВСЕЛЕННАЯ КУЛЬТУРЫ

vardı; bununla savaşta yakalayabildiklerini boğazlıyor, sonra kafasını kesiyor,
düşmanın görebileceği bir yerdeyseler şarkı söyleyip dans ederek götürüyorlardı.
Ayrıca yirmi ayak kadar uzunluğunda tek uçlu bir mızrak taşıyorlardı. [138/15-17]
TAOK’lar [s.162/17]
PHASİAN’lar (Aras’ın kıyısında yaşıyorlardı. Pasinler adının aslı olmalıdır.)
BARBARLAR (“Barbarlar öyle ayağına tez insanlardı ki çok yakından kaçsa-
lar bile kurtuluyorlar üstelik bir YAY ve bir SAPANdan başka silah taşımıyorlardı.
OK atmada çok ustaydılar. Yaylarının uzunluğu dört beş ayaktan, oklarınınki ise üç
ayaktan daha fazlaydı. Oklarını sol ayaklarıyla yayın aşağı kısmına basıp kirişi
kendilerine doğru çekerek fırlatıyorlardı. Okları, zırhları ve kalkanları deliyordu.
Yunanlılar bu oklardan topladıklarını harbe gibi kullanıyorlardı.” [118/27-28]) (Bu
ok atma tarzı eski Türk (İskit/Saka) tarzıdır. Ok uçları çelik olduğu için zırh ve
kalkanları deliyordu. Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yaşayan bu kavim Saka-
lar’ın en büyük boyu Partlar olmalıdır.)
SKYTHEN’ler ülkesi [s.139/18] (İskitler olmalıdır.)
MAKRON’lar ülkesi [s.140/27; 141/3] (Sorgun ağacından kalkanlar ve mız-
raklarla silahlanmış olup, kıldan elbiseler giyiyorlardı. / Bu halkın dili farklı idi)
KOLKH’lar (Karadeniz kıyılarında yaşadılar) [148/1]
DRİL’ler (Karadeniz kıyılarında yaşadılar. Bu halk dağlık ulaşılması güç bir
bölgede oturuyordu ve Pontus’un en savaşçı halkıydı.) [s.149/2]
MOSSYNOİK’ler [s.158/17] (Mossynoik’lerin ceviz lapasıyla beslenmiş ço-
cukları çok körpe ve beyazdılar; neredeyse enleri boylarına eşitti; sırtları çeşitli
renklerle boyanmış, bedenlerinin ön kısmına yukardan aşağı küçük çiçek dövmeleri
yapılmıştı. Mossynoik’ler Yunanlılar’ın yanlarında getirdikleri fahişelerle herkesin
gözü önünde birleşmeye çalışıyorlardı; âdetleri böyleydi. Yunanlılar seferleri bo-
yunca böylesine barbar ve Yunan gelenek ve göreneklerinden böylesine uzak bir
halkın arasından geçmediklerini söylüyorlardı) [s.160/32-33]
KHALYB’ler [s.160-161] (Fazla kalabalık bir halk olmayan Khalybler,
Mossynoik’lerin boyunduruğu altında yaşıyor, özellikle demir işçiliği ile geçiniyor-
lardı)
TİBAREN’ler [s.161/3]
KALDAİA’lılar [s.162/17]
PAPHALAGONİA’lılar [s. 163/23] (Bu ülkede hem çok güzel ovalar hem de
çok yüksek dağlar var.) [s. 165/6]
Şehirler, Nehirler, Dağlar:
KELAİNAİ (Phrygia’da kalabalık ve zengin bir şehir. Vahşi hayvanlarla dolu
büyük bir parkı var.
MARSYAS (Nehir. Kelainai şehrini aştıktan sonra Meandros’a kavuşur. “Söy-
lendiğine göre Apollon kendisi ile boy ölçüşmek isteyen Marsyas’ı burada yenip
diri diri derisini yüzerek, deriyi kaynağın bulunduğu mağaraya asmış; ırmak
Marsyas adını bu olaydan sonra almış.” [s. 15/8])
PELTAİ (şehir)
KAYSTROS ovası
10