Húrin'in Çocukları - J.R.R. Tolkien

304 Pages·2007·3.4 MB·Turkish

J. R. R. TOLKİEN
King Edward’s School’da eğitim görmeye haşlayan John
Ronald Reuel Tolkien’in dil üzerine büyük hir yeteneği ve
merakı vardı. Eski Gal ve Fin dilleri üzerine eğitim görürken,
zamanla kendi elf dillerini de yaratmaya haşladı.
1914’te 1. Dünya Savaşı patlak verdiğinde, Oxford’da
üniversite son sınıftaydı ve ertesi yıl İngiliz Dili ve
Edebiyatı’nı birincilikle hitirip teğmen olarak orduya katıldı.
1916 Haziran’ında Fransa’ya gemiyle gönderilmelerinden
önce, çocukluk aşkı Edith Bratt ile evlendi ve dört çocuk
sahihi oldular. En yakın üç arkadaşından ikisinin öldüğü
Somme Savaşı’na katıldı. Yılın sonlarına doğru hastalandı ve
İngiltere’ye geri gönderildi.
Savaşın ardından Oxford’da Anglo-Sakson Profesörlüğü
yaparak çalışmalarını akademisyen olarak sürdürdü. Anglo-
Sakson (1925-45), İngiliz (1945-59) Dili ve Edebiyatı dersleri
verdi. Zamanla dünyanın en önemli dilbilimcilerinden biri
haline gelecekti. Ana ilgisi İngiltere’nin Ortabatı topraklarının
yazın ve dilbilgisi geleneği üzerineydi. Edebiyat tarihiyle
ilgili araştırmaları arasında, E. V. Gordon ile birlikte yazdığı
Sir Gawain and the Green Knight (1925) ve Beowulf: The
Monsters and the Critics (1936) sayılabilir, Tolkien,
Yüzüklerin Efendisi (1954-55) üçlemesini üniversitede
öğrenciyken yazmaya başlamıştı. Bu yapıt üzerinde çalışırken
çocukları için yazdığı Hobbit (1937), üçlemeye giriş
niteliğindedir, ki eserin ulaştığı başarı yazarını bile
şaşırtacaktı.
Emekliye ayrılıp Edith ile birlikte Bournemouth'a yerleşti,
ama karısının 1971’deki ölümünün ardından Oxford’a döndü.
Tolkien geçirdiği bir hastalık sonrasında I973’te öldü. Yarım
kalmış eserleri, notları ve defterleri oğlu Christopher Tolkien
tarafından yayıma hazırlanarak basıldı.
J. R. R. Tolkien
Húrin'in Çocukları
Özgün Adı: The Children of Húrin
İthaki Yayınları - 570
Edebiyat - 462
ISBN 978-975-273-383-1
Baskı Eylül, 2007, İstanbul
© Türkçe Çeviri: Niran Elçi, 2007
© İthaki, 2007
© The Tale of Children of Húrin, The J. R. R. Tolkien
Copyright Trust ve Christopher Reuel Tolkien, 2007
© Harita, Önsöz, Giriş, Telaffuz Notları, Ekler ve İsimlerin
Listesi, Christopher Reuel Tolkien, 2007
© İllüstrasyonlar, Alan Lee, 2007
®© Bu monogramın hakları The J. R. R. Tolkien Estate
Limited’e aittir.
Sanat Yönelmeni: Murat Özgül
Grafik Tasarım: Cemile Öz
Redaksiyon: Deniz Eryaşar
Yayına Hazırlayanlar: Evrim Öncül, Bora Öngürer
Düzelti: Esin Coşkun
Kapak, İç Baskı: İdil Matbaacılık
Emintaş Kazım Dinçol Sanayi Sitesi No: 81 / 19
Topkapı-lstanbul Tel: [phone]
İthaki™ Penguen Kitap-Kaset Bas. Yay. Paz. Tic. Ltd.
Şti.’nin yan kuruluşudur.
Mühürdar Cad. İlter Ertüzün Sok. 4/6 34710 Kadıköy
İstanbul
Tel: [phone] Faks: (0216) 449 98 34
[email protected] - www.ithaki.com.tr -
www.ilknokta.com
J. R. R. TOLKIEN

HÚRIN’IN ÇOCUKLARI

Çeviren: Niran Elçi
ÖNSÖZ
Muhtelif şekillerde (Silmarillion, Bitmemiş Öyküler ve
Orta Dünya Tarihi kitaplarında) daha önce yayımlanmış olan
Kadim Günlere dair efsanelerden, üslup ve biçim açısından
anlaşılmaz ve tuhaf oldukları dışında, tamamen bihaber pek
çok Yüzüklerin Efendisi okuyucusu olduğu inkar edilmesi
imkansız bir gerçektir. İşte bu yüzden, uzun süredir, babam
efsanenin bazı kısımlarını bitmemiş halde bırakmış olsa da,
babamın yazdığı Húrin’in Çocukları efsanesinin uzun
versiyonunu, eğer çarpıtma ya da icatlara başvurmadan
yapılabiliyorsa, kendi cildi içinde, asgari editoryal müdahale
ile ve her şeyden öte boşluk ya da kesinti içermeyen, sürekli
bir anlatım içinde sunmak için iyi bir sebep olduğunu
düşünüyordum.
Düşündüm ki, Húrin ile Morwen’in çocukları Túrin ile
Niënor’un kaderlerinin öyküleri bu şekilde sunulursa,
bilinmeyen bir Orta Dünya’da geçen, canlı ve içten, fakat
uzak çağlarda kalmış hissi veren bir sahneye ve öyküye yeni
bir pencere açılabilir: batıdaki boğulmuş topraklar, Mavi
Dağların ötesi, Ağaçsakal’ın gençliğinde yürüdüğü yerler ve
Túrin Turambar’ın Dor-lómin’de, Doriath’ta, Nargothrond’da
ve Brethil Ormanı’nda geçen hayatı.
Bu yüzden, bu kitap öncelikle, Shelob’un postunun, “çeliği
elf ya da cüce dövmüş olsa da, onu Beren’in ya da Túrin’in
eli kullanıyor olsa da, hiçbir insanın gücünün delemeyeceği”
kadar korkunç ölçüde sert olduğunu, ya da Elrond’un
Rivendell’de Frodo’ya Túrin’den, “eskilerin kudretli elf
dostlarından” biri olarak bahsettiğini hatırlayabilecek, ama
onun hakkında bundan daha fazlasını bilmeyen okuyuculara
hitap etmektedir.
Babam genç bir adamken, 1. Dünya Savaşı yıllarında, daha
sonra Hobbit ve Yüzüklerin Efendisi kitaplarının metnini
oluşturacak öykülerden bir işaret bile yokken, Kayıp Öyküler
Kitabı adını verdiği bir öykü derlemesi yazmaya başladı. İlk
yaratıcı edebiyat çalışması buydu. Üstelik zengin bir
çalışmaydı, çünkü bitirmeden bırakmış olmasına rağmen on
dört tamamlanmış öyküsü vardı. Tanrılar ya da Valar’ın
anlatımları ilk kez Kayıp Öyküler Kitabı’nda ortaya çıkmıştır;
benzer şekilde, Ilúvatar’ın (Yaratıcı’nın) çocukları elfler ve
İnsanların; büyük düşman Melkor-Morgoth’un; balrogların ve
orkların; Öyküler’in geçtiği yörelerin, batı okyanusunun
ötesindeki “Tanrıların toprakları” Valinor’un ve daha sonra
“Orta Dünya” adı verilecek, doğu ve batı denizleri arasındaki
“Büyük Topraklar”ın anlatımları da.
Kayıp Öykülerden üç tanesi çok daha uzun ve içerikçe
zengindir ve üçü de elfler kadar insanlarla da ilgilidir; bunlar,
Tinúviel’in Öyküsü ( Yüzüklerin Efendisinde, Aragorn’un
Fırtınabaşı’nda hobbitlere anlattığı, Beren ile Luthien’in
öyküsü olarak kısa bir biçimde geçmektedir; babam bu
öyküyü 1917’de yazmıştı), Turambar ile Foalókë (Túrin
Tuıambar ile Ejderha, daha önce olmasa bile 1919’da
kesinlikle vardı) ve Gondolin’in Düşüşüdür (1916-17).
Babam 1951’de, Yüzük Kardeşliği’nin yayımlanmasından üç
sene önce yazdığı, yaptığı işi tarif eden uzun bir mektupta
geçen ve sık sık alıntılanan bir pasajda, ilk zamanlardaki
hırsını anlatır: “Bir zamanlar (gerçi süngüm düşeli epey oldu)
birbiriyle bağlantılı, büyük ve yaratılışla ilgili olandan
romantik peri-masalı düzeyinde olana dek değişen bir efsane
bütünü oluşturmayı düşünüyordum —büyük olan, yeryüzü ile
bağlantılı olarak düşük olana dayanacaktı, düşük olan engin
bir fondan ihtişam alacaktı... Büyük öykülerin bazılarını
eksiksiz olarak yazacaktım ve çoğu yalnızca öykü içinde
geçecek, taslak olarak kalacaktı.”
Bu anıdan da anlaşıldığı gibi, ilk zamanlardan itibaren,
daha sonra Silmarillion adını alacak öyküde olduğu gibi,
“öykülerin” bazıları daha eksiksiz bir biçimde anlatılacaktı;
gerçekten de, 1951 tarihli aynı mektupta, yukarıda
bahsettiğim üç öykünün Kayıp Öyküler Kitabı’ndaki en uzun
öyküler olduğunu açıkça ifade etmektedir. Burada, Beren ile
Luthien’in öyküsünün, “Silmarillion'daki ana öykü”
olduğunu belirtmiştir ve öykü hakkında şunları söylemiştir:
“Öykü (bana göre güzel ve güçlü) bir kahramanlık-peri-aşk
öyküsü, arka plan hakkında çok genel ve belirsiz bir fikre
sahip olunarak, kendi başına kabullenilebilir. Ama aynı
zamanda, efsanedeki temel halkalardan biri, oradaki yerinin
dışında ele alınınca asıl öneminden yoksun kalmış.” Sonra:
“Aynı ölçüde eksiksiz bir biçimde işlenmiş başka öyküler de
var,” diye devam etmiş, “ve aynı ölçüde bağımsızlar, ama
tarihin geneli ile bağlantılı.” Bunlar, Húrin’in Çocukları ve
Gondolin’in Düşüşü’dür.
Dolayısıyla, babamın kendi sözlerinden kuşkuya yer
bırakmayacak şekilde anlaşılabildiği gibi, anlatıları nihai bir
biçimde, dilediği ölçekte tamamlayabilmiş olsaydı, Kadim
Günlere dair üç “Büyük Öykü” (Beren ile Luthien, Húrin’in
Çocukları ve Gondolin’in Düşüşü), Silmarillion olarak bilinen
büyük efsanenin bilinmesine gerek bırakmayan, kendi
içlerinde bütünlük sahibi çalışmalar olacaktı. Diğer yandan,
babamın aynı yerde belirttiği gibi, Húrin’in Çocukları’nın
öyküsü, elflerin ve insanların Kadim Günlerdeki tarihlerinin
ayrılmaz bir parçasıdır ve o büyük öyküde geçen olaylara ve
koşullara, zorunlu olarak, pek çok atıfta bulunulmaktadır.
Anlatımın esası açısından pek de önemli olmayan kişiler ve
olaylar hakkında bilgi veren bir sürü not ekleyerek
okunmasını güçleştirmek bu kitabın amacına tamamen aykırı
olurdu. Bununla beraber, böyle bir destek bazı yerlerde
faydalı olabilir; ben de bu amaçla Giriş bölümünde, Kadim
Günlerin sonuna doğru, Túrin ile Niënor’un doğduğu
zamanlarda, Beleriand ve orada yaşayan halklar hakkında çok
kısa bir taslak verdim; aynı zamanda, bir Beleriand ve Kuzey
toprakları haritasına ek olarak, metinde geçen tüm isimlerin
(her biri ile ilgili çok özlü notlar içeren) bir listesini ve
sadeleştirilmiş soyağaçları ekledim.
Kitabın sonunda iki bölümlü bir Ek var: ilki, babamın üç
öykü için nihai bir biçim oluşturma girişimleri ile ilgili;
İkincisi ise, bu kitaptaki, Bitmemiş Öykülerden pek çok
açıdan farklı olan metnin oluşumu ile ilgili.
Giriş ve Ek kısımlarındaki malzemenin düzenlenmesi ve
sunumu konusundaki vazgeçilmez yardımı ve kitabı (benim
ürkütücü bulduğum) elektronik iletim dünyasına taşıdığı için
oğlum Adam Tolkien’e çok minnettarım.