herbert verreth de oudheid in film. filmografie

119 Pages·2014·2.42 MB·English

HERBERT VERRETH

DE OUDHEID IN FILM. FILMOGRAFIE

LEUVEN
01.09.2014
Opgedragen aan mijn collega
Chris De Brabanter

Het manuscript van de eerste uitgave is voltooid op 13 oktober 1995.
Eerste oplage (50 ex.): 15 december 1995
Tweede oplage (met correcties, maar geen aanvullingen) (50 ex.): 16 februari 1996
Derde oplage (50 ex.): 5 december 1996
Vierde oplage (50 ex.): 10 augustus 1999
Vijfde oplage (50 ex.): 30 november 1999

Tweede uitgave met de filmografie alleen (te downloaden op Internet):
Eerste versie: 10 september 2003
Tweede versie: 24 september 2007
Derde versie: 8 september 2008
Vierde versie: 22 januari 2011
Vijfde versie: 1 september 2014

ISBN: 90-9009093-2
D/1995/Herbert Verreth, uitgever

Voor verdere suggesties, opmerkingen, aanvullingen, vragen, ...:

Verreth Herbert
KU Leuven - Faculteit Letteren privé:
Blijde-Inkomststraat 21 (06.34 - postbus 03307) Boulevardstraat 12
B-3000 Leuven B-3010 Kessel-Lo
0032 - 016/32.49.29 0032- 016/22.07.40
fax: 0032 - 016/32.49.09
E-mail: [email protected]

—2 —
Inhoudstafel

1. Inleiding 4
2. Films over meerdere perioden. Filmografie 19
3. De prehistorische mens. Filmografie 21
4. De oosterse wereld. Filmografie 23
5. De Griekse wereld. Filmografie 43
6. De Romeinse wereld. Filmografie 69
7. Een onduidelijk historisch kader. Filmografie 122
8. Verwijzingen naar de oudheid 119

—3 —
1. Inleiding

In de brochure 'De oudheid in film' heb ik in 1995 een 1061 films verzameld die een
directe band hebben met de oudheid. In 2003 telde mijn filmografie al 1732 titels en
ondertussen is dit aantal opgelopen tot niet minder dan 2597 films, terwijl de lijst zeker nog
niet exhaustief is. De verklaring van deze stijging heeft niet zozeer te maken met het feit dat
er de laatste jaren zovele nieuwe films zijn uitgebracht, dan wel met de stijgende
belangstelling die het onderwerp 'de oudheid in film' de laatste twee decennia kon genieten.
Steeds meer artikels en boeken verschijnen met nuttige filmografieën en overzichten, terwijl
ook de films van vóór 1930 - die 29 % van mijn bestand uitmaken - steeds meer aandacht
krijgen in de wetenschappelijke literatuur. Vooral de Internet Movie Database
(www.imdb.com) is een onuitputtelijke bron van informatie, die nog maar gedeeltelijk
verwerkt is in mijn eigen bestand.
Regelmatig kreeg ik de vraag of er een tweede uitgave van mijn brochure zou
verschijnen, maar jammer genoeg ontbreekt mij vooralsnog de tijd om de volledige brochure
te herschrijven. Niet alleen dienen immers de 1500 nieuwe films verwerkt, maar voor heel
wat films heb ik ondertussen nieuwe informatie over de inhoud, of is de oorspronkelijke titel
achterhaald, terwijl een aantal 'ghost titles' zijn geëlimineerd of geïdentificeerd met andere
films. Daarenboven heeft het prachtig geïllustreerde werk van Hervé Dumont, L'antiquité au
cinéma. Vérités, légendes et manipulations (2009) deze lacune grotendeels ingevuld. Ik kan
voorlopig dan ook alleen mijn meest recente filmografie over de prehistorie, de oosterse, de
Griekse en de Romeinse wereld aanbieden. In 1995 was hoofdstuk 8 over de terloopse
verwijzingen naar de oudheid in allerhande films eerder een korte kennismaking met het
fenomeen, maar ondertussen bezit mijn databank zoveel gegevens van deze aard uit niet
minder dan 3542 verschillende films, dat ze elders een aparte behandeling verdienen.
Hoofdstuk 9 bevatte een overzicht van de documentaires die op video voorhanden waren in
de twee videotheken van de faculteit Letteren van de KU Leuven, maar vermits het medium
video ondertussen achterhaald is, schrap ik dit overzicht; mijn lijst van 678 documentaires is
beschikbaar op aanvraag.
De filmografie is alfabetisch geschikt en bevat voor elke film - indien gekend - de
oorspronkelijke titel; eventuele alternatieve of vertaalde titels (tussen rechte haakjes); de
datum van de eerste vertoning; het land van herkomst; kleur (zonder aanduiding) of zwart-
wit ('BW'); de lengte in minuten; een beoordeling (sc. het aantal sterren - van 0 tot 4 -
gegeven in de Speelfilmencyclopedie, 1995, dus alleen voor de oudere films; films die ik
recent gezien heb, krijgen mijn persoonlijke beoordeling); de soort film (bv. televisiefilm of
-reeks, theater- of opera-registratie, tekenfilm, musical); de naam van de regisseur ('Dir.:');
de naam van de producent ('Prod.:'); een selectie uit de acteurs ('Act.:'); het boek, de strip, het
toneelstuk, de musical, de opera of de film waarop een film gebaseerd is ('Adaptation of') en
bibliografische verwijzingen naar gepubliceerde foto's ('Ill.:'). Om de lijst internationaal
bruikbaar te maken zijn de gegevens in het Engels gesteld.
Wat ik in dit overzicht bied, is een simpele lijst van films waarbij alleen de titel van
de film en het betrokken hoofdstuk iets meer toelichting geven bij de mogelijke inhoud. In
de Filemaker databank waarop deze lijst gebaseerd is, daarentegen, beschik ik over een
inhoudelijke ontsluiting voor de meeste films (periode en plaats van het gebeuren,
hoofdpersonages en belangrijke gebeurtenissen, antieke persoonsnamen en plaatsnamen die
vermeld worden, allerhande kernwoorden, ...) zodat het gemakkelijk is om alle films rond
1. INLEIDING
één thema bijeen te brengen en in lijstvorm te exporteren. Wie geïnteresseerd is in films rond
een bepaald onderwerp, mag mij altijd een email sturen, en ik zal met plezier de betrokken
lijst exporteren en doorsturen.

Een overzicht van de films in mijn lijst geschikt per behandelde periode en per
decennium van productie:

Oudheid % Verschillende % Prehistorie %
algemeen perioden
1896-1899 22 0,85 0 0,00 0 0,00
1900-1909 196 7,55 0 0,00 2 3,39
1910-1919 408 15,71 3 12,50 6 10,17
1920-1929 129 4,97 2 8,33 3 5,08
1930-1939 76 2,93 1 4,17 1 1,69
1940-1949 64 2,46 1 4,17 1 1,69
1950-1959 200 7,70 3 12,50 2 3,39
1960-1969 384 14,79 3 12,50 8 13,56
1970-1979 231 8,89 2 8,33 5 8,47
1980-1989 263 10,13 1 4,17 12 20,34
1990-1999 263 10,13 3 12,50 7 11,86
2000-2009 295 11,36 5 20,83 9 15,25
2010- 66 2,54 0 0,00 3 5,08
2597 100,00 24 100,00 59 100,00

Oosters / % Griekse % Romeinse % Onduidelijk %
Egypte wereld wereld kader
1896-1899 0 0,00 4 0,55 18 1,72 0 0,00
1900-1909 29 5,07 50 6,87 111 10,61 4 2,38
1910-1919 94 16,43 77 10,58 214 20,46 14 8,33
1920-1929 39 6,82 23 3,16 53 5,07 9 5,36
1930-1939 25 4,37 16 2,20 26 2,49 7 4,17
1940-1949 18 3,15 17 2,34 25 2,39 1 0,60
1950-1959 40 6,99 55 7,55 98 9,37 3 1,79
1960-1969 63 11,01 119 16,35 130 12,43 61 36,31
1970-1979 38 6,64 89 12,23 81 7,74 16 9,52
1980-1989 62 10,84 95 13,05 81 7,74 12 7,14
1990-1999 88 15,38 81 11,13 63 6,02 21 12,50
2000-2009 64 11,19 88 12,09 111 10,61 18 10,71
2010- 12 2,10 14 1,92 35 3,35 2 1,19
572 100,00 728 100,00 1046 100,00 168 100,00

— 5 —
1. INLEIDING
Enkele interessante film-websites

'The Internet Movie Database' (www.imdb.com)
'The Internet Movie Script Database' (www.imsdb.com)
'Peplum. Images de l'antiquité. Cinéma et BD' (www.peplums.info)
'The Ancient Egypt film site' (www.ancientegyptfilmsite.nl)
'Internet Ancient history sourcebook. Ancient history in the movies'
(www.fordham.edu/halsall/ancient/asbookmovies.asp)
Ook de internet-encyclopedie 'Wikipedia' bevat meer en meer beschrijvingen van individuele
films, met de links soms gegroepeerd op handige webpagina's zoals
en.wikipedia.org/wiki/Sword_and_sandal,
en.wikipedia.org/wiki/Category:Films_based_on_Greco-Roman_mythology en
en.wikipedia.org/wiki/Category:Films_set_in_classical_antiquity
Op 'Movies found online' (www.moviesfoundonline.com/index.php) zijn heel wat (oudere)
films gratis online te bekijken.

Bibliografie
Deze bibliografische lijst bevat een selectie van boeken en artikels die specifiek de oudheid
in film behandelen of waarin afbeeldingen van films rond de oudheid zijn opgenomen.

AKNIN, 1998a = AKNIN, Laurent, "Divine Cléopâtre", in Aziza, Claude (ed.), Le péplum. L'antiquité au
cinéma (CinémAction, 89), Condé-sur-Noireau, 1998, p. 21-25
AKNIN, 1998b = AKNIN, Laurent, Dicopéplum, in Aziza, Claude (ed.), Le péplum. L'antiquité au cinéma
(CinémAction, 89), Condé-sur-Noireau, 1998, p. 99-127
ALBU, 2008 = ALBU, Emily, 'Gladiator' at the millennium, in Arethusa, 41, 1, 2008, p. 185-204
AMODEO, 2002 = AMODEO, Immacolata, Das antike Rom im Kontext der fellinesken Filmästhetik, in
Korenjak, Martin - Töchterle, Karlheinz (ed.), Pontes II. Antike im Film (Comparanda.
Literaturwissenschaftliche Studien zu Antike und Moderne, 5), Innsbruck - Wien - München e.a., 2002, p.
177-185
ATTOLINI, 1990 = ATTOLINI, Vito, Il cinema, in Cavallo, Guglielmo e.a. (ed.), Lo spazio letterario di Roma
antica. IV. L'attualizzazione del testo, Roma, 1990, p. 431-493
AUBERT, 2002 = AUBERT, Natacha, Die Antike im Kino oder das Kino der Antike: Die Gründung Roms von
Titus Livius bis Falena, in Korenjak, Martin - Töchterle, Karlheinz (ed.), Pontes II. Antike im Film
(Comparanda. Literaturwissenschaftliche Studien zu Antike und Moderne, 5), Innsbruck - Wien - München
e.a., 2002, p. 151-162
AZIZA, 1998 = AZIZA, Claude (ed.), Le péplum. L'antiquité au cinéma (CinémAction, 89), Condé-sur-Noireau,
1998
AZIZA, 1999 = AZIZA, Claude, Un siècle de fiction romanesque autour de Néron (1895-1996), in Croisille,
Jean-Michel; Martin, René; Perrin, Yves (ed.), Neronia V. Néron: histoire et légende. Actes du Ve colloque
international de la SIEN (Clermont-Ferrand et Saint-Étienne, 2-6 novembre 1994) (Latomus, 247),
Bruxelles, 1999, p. 361-366
AZIZA, 2008 = AZIZA, Claude, Guide de l'Antiquité imaginaire. Roman, cinéma, bande dessinée, Paris, 2008
BAEHR, 2009 = BAEHR, Ted, Jesus Christ in the movies, 2009 (http://www.movieguide.org/articles/1/296)
BAKEWELL, 2008 = BAKEWELL, Geoff, The one-eyed man is king: Oedipal vision in Minority report, in
Arethusa, 41, 1, 2008, p. 95-112
BARON, 2001 = BARON, James R., Tricksters and typists: '9 to 5' as Aristophanic comedy, in Winkler, Martin
M. (ed.), Classical myth & culture in the cinema. Second edition, Oxford, 2001, p. 172-192
BARRACLOUGH, 1992 = BARRACLOUGH, David, Movie record breakers. The biggest, the baddest and the
best movies of all time!, Secaucus (New Jersey) - London, 1992
BARTELINK, 1997 = BARTELINK, Gerard J. M., De oudheid in klank. Mythologische en historische motieven
uit de antieke wereld als inspiratiebron voor componisten (na ca. 1600), Rotterdam, 1997
BARTHES, 2008 = BARTHES, Roland, The Romans in film, in Hughes-Warrington, Marnie (ed.), The history
on film reader (Routledge readers in history), Abingdon, 2008 (non repperi)
BAUMBACH, 2002 = BAUMBACH, Manuel, Ein Englischer Patient mit griechischer Identität. Zur
Herodotrezeption in Anthony Minghelles 'The English patient', in Korenjak, Martin - Töchterle, Karlheinz
(ed.), Pontes II. Antike im Film (Comparanda. Literaturwissenschaftliche Studien zu Antike und Moderne,
5), Innsbruck - Wien - München e.a., 2002, p. 136-150
— 6 —
1. INLEIDING
BAWDEN, 1977 = BAWDEN, Liz-Anne - TICHY, Wolfram (ed.), Buchers Enzyklopädie des Films, Luzern -
Frankfurt, 1977
BEECKMANS, 2012 = BEECKMANS, Nele, De Griekse tiran Periandros en het televisiespel Periander. Een
vergelijking tussen de historische Periandros en Periander uit het gelijknamige televisiespel, Leuven, 2012
(unpublished thesis)
BEERTS, 2011 = BEERTS, Elsbeth, Atia Balba en Atia van de Iulii. Een vergelijking tussen de historische Atia
Balba en Atia van de Iulii in de televisieserie Rome, Leuven, 2011 (unpublished thesis)
BENDER, 1996 = BENDER, Henry V., Audio-visual materials in the classics. 1996 Survey, in CW, 89, 4, 1996,
p. 313-362
BERGER, 2002 = BERGER, Michel, Odysseus en Nausikaä, in Kleio, 31, 2, 2002, p. 50-86
BERTI, 2008 = BERTI, Irene - GARCÍA MORCILLO, Marta (ed.), Hellas on screen. Cinematic receptions of
ancient history, literature and myth (HABES, 45), Stuttgart, 2008
BERTI, 2008 = BERTI, Irene - GARCÍA MORCILLO, Marta, Introduction: Does Greece - and the cinema -
need another Alexander?, in Berti, Irene - García Morcillo, Marta (ed.), Hellas on screen. Cinematic
receptions of ancient history, literature and myth (HABES, 45), Stuttgart, 2008, p. 9-20
BERTI, 2008 = BERTI, Irene, 'A rare ensample of friendship true': the story of Damon and Pythias, in Berti,
Irene - García Morcillo, Marta (ed.), Hellas on screen. Cinematic receptions of ancient history, literature
and myth (HABES, 45), Stuttgart, 2008, p. 131-145
BERTIERI, 1997 = BERTIERI, Claudio, Lisistrata tra schermi e ribalte, in Bertini, Ferruccio (ed.), Il mito
classico e il cinema (Pubblicazioni del D.AR.FI.CL.ET, N.S., 169), Genova, 1997, p. 11-17
BERTINI, 1997 = BERTINI, Ferruccio (ed.), Il mito classico e il cinema (Pubblicazioni del Dipartimento di
archeologia, filologia classica e loro tradizioni, N.S., 169), Genova, 1997
BOGAERT, 2002 = BOGAERT, Nele, Kleopatra van Ploutarchos tot Mankiewicz. Historische analyse van de
speelfilm 'Cleopatra' (1963) - Afbeeldingenbijlage, Gent, 2002 (unpublished thesis)
BOON, 2012 = BOON, Robin, Honoria en Ildiko. De vrouwen van Attila in films en strips, Leuven, 2012
(unpublished thesis)
BOSCHI, 2005 = BOSCHI, Alberto - BOZZATO, Alessandro e.a., I greci al cinema. Dal peplum 'd'autore' alla
grafica computerizzata (Nemo. Confrontarsi con l'antico, 6), Bologna, 2005 (non repperi)
BOVOT, 1992 = BOVOT, Jean-Luc, L'Égypte au cinéma. Le péplum en pagne. Filmographie, in Aufrère,
Sydney e.a. (ed.), Catalogue de l'exposition. Portes pour l'au-delà. L'Égypte, le Nil et le 'Champ des
Offrandes', Lattes, 1992, p. 246-254
BOVOT, 1993 = BOVOT, Jean-Luc, Le décor des films 'égyptiens' ou l'art d'évoquer les pharaons, in EgypteS.
Histoires & cultures. La passion de l'Égypte. De la fascination à l'évocation, 1993, p. 3, p. 30-40
BOZZATO, 2005 = BOZZATO, Alessandro, L'occhio del Ciclope. Momenti di cinema nell'Odissea di Franco
Rossi, in Boschi, Alberto - Bozzato, Alessandro e.a., I greci al cinema. Dal peplum 'd'autore' alla grafica
computerizzata (Nemo. Confrontarsi con l'antico, 6), Bologna, 2005 (non repperi)
BRIGGS, 2008 = BRIGGS, Ward, Latin in the movies and Rome, in Cyrino, Monica Silveira (ed.), Rome,
season one. History makes television, Malden, MA - Oxford - Victoria, 2008, p. 193-206
BRONFEN, 2013 = BRONFEN, Elisabeth - LULI SKA, Agnieszka e.a., Kleopatra. Die ewige Diva. Kunst- und
Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland, Bonn 28. Juni bis 6. Oktober 2013, Bonn, 2013
BRUNETTA, 2011 = BRUNETTA, Gian Piero (ed.), Metamorfosi del mito classico nel cinema (Ricerche e
saggi dell'Istituto Veneto di Scienze, Lettere ed Arti), Bologna, 2011 (non repperi)
BUIJS, 1990 = BUIJS, Michel, Film. Alissa in concert, in Frons. Blad voor Leidse classici, 11, 2, 1990, p. 39-
41
BULLER, s.d. = BULLER, Jeffrey L., Historical films in the Latin classroom, s.l., s.d. (non repperi)
BURKARD, 2002 = BURKARD, Thorsten, Die Rezeption von antikem Drama und Epos bei A. Mann und S.
Leone, in Korenjak, Martin - Töchterle, Karlheinz (ed.), Pontes II. Antike im Film (Comparanda.
Literaturwissenschaftliche Studien zu Antike und Moderne, 5), Innsbruck - Wien - München e.a., 2002, p.
117-127
CACOYANNIS, 2001 = CACOYANNIS, Michael, Iphigenia: a visual essay, in Winkler, Martin M. (ed.),
Classical myth & culture in the cinema. Second edition, Oxford, 2001, p. 102-117
CAMERON, 1973 = CAMERON, Ian, Adventure and the cinema, London, 1973
CAMPANILE, 2007 [2011] = CAMPANILE, Domitilla, Film storici e critici troppo critici, in SCO, 53, 2007
[2011], p. 323-362
CAMPANILE, 2009a = CAMPANILE, Domitilla, Strenght and honor: Gladiator (R. Scott, 2000) e The ten
commandments (C. B. DeMille, 1956), in Rivista di cultura classica e medioevale, 51, 1, 2009, p. 187-189
CAMPANILE, 2009b = CAMPANILE, Domitilla, Edipo in Louisiana. A proposito di Angel Heart (Alan
Parker, 1987), in La figura nel tappeto. Letteratura - spettacolo - traduzione, 2009, p. 199-212
CAMPANILE, 2010 = CAMPANILE, Domitilla, Berti, Irene - García Morcillo, Marta (ed.), Hellas on screen,
Heidelberg, 2008 (review), in Rivista di cultura classica e medioevale, 52, 2, 2010, p. 409-414
CAMPANILE, 2011 = CAMPANILE, Domitilla, Mito classico e cinema, in Rivista di cultura classica e
medioevale, 53, 2, 2011, p. 387-402
CAMPANILE, 2012 = CAMPANILE, Domitilla, La forza della storia: Gladiator (R. Scott, 2000) e Ben-Hur
(W. Wyler, 1959), in Dionysus ex machina, 3, 2012, p. 391-419
CAMPANILE, 2013a = CAMPANILE, Domitilla, "Saggezza attraverso sofferenza" nell' antico regime: The
King's Whore (Axel Corti, 1990), in Dionysus ex machina, 4, 2013, p. 473-491
— 7 —
1. INLEIDING
CAMPANILE, 2013b = CAMPANILE, Domitilla, Filmare una fede. Recensione di Cristianesimo e cinema, a
cura di Marcello Marin e Vincenzo Lomiento, Bari 2012, in Dionysus ex machina, 4, 2013, p. 515-525
CAMPBELL, 1981 = CAMPBELL, Richard H. - PITTS, Michael R., The bible of film. A checklist 1897-1980,
London - Metuchen (N. J.), 1981
CANO, 1981 = CANO, Pedro Luis, Una versión cinematográfica de 'La Eneida', in Faventia, 3, 2, 1981, p.
171-183
CANO, 1985 = CANO, Pedro Luis, El ciclo troyano: Helena (1924), in Los géneros literarios. Actes del VIIe
simposi d'estudis classics 21-24 de març de 1983 (Estudis de literatura comparada, 2), Bellaterra, 1985, p.
73-93
CANO, 1997a = CANO, Pedro Luis, Aspectos de tragedia griega en el cine. El 'Edipo re' di Pasolini, in
Bertini, Ferruccio (ed.), Il mito classico e il cinema (Pubblicazioni del D.AR.FI.CL.ET, N.S., 169), Genova,
1997, p. 59-69
CANO, 1997b = CANO, Pedro Luis, Aspectos didácticos de la tradición clásica en el cine, in Rocca, Silvana
(ed.), Latina didaxis. XII. Presenze del mito. Atti del congresso Bogliasco, 22-23 marzo 1997 (Università di
Genova. Facoltà di lettere. Pubblicazioni del D.AR.FI.CL.ET. N. S., 172), Genova, 1997, p. 55-77
CANO, 1998 = CANO ALONSO, Pedro Luis, Dos apuntes iberoamericanos a la tradición cinematográfica de
la cultura clásica: La vida íntima de Marco Antonio y Cleopatra y El reñidero, in Cuad. Filol. Clás.
Estudios Latinos, 15, 1998, p. 585-592
CARLA, 2008 = CARLÀ, Filippo, Pasolini, Aristotle and Freud: filmed drama between psychoanalysis and
'Neoclassicism', in Berti, Irene - García Morcillo, Marta (ed.), Hellas on screen. Cinematic receptions of
ancient history, literature and myth (HABES, 45), Stuttgart, 2008, p. 89-115
CARNES, 1996 = CARNES, Mark C. e.a. (ed.), Past imperfect. History according to the movies, New York,
1996
CARTLEDGE, 2010 = CARTLEDGE, Paul - GREENLAND, Fiona Rose (ed.), Responses to Oliver Stone's
Alexander. Film, history and cultural studies (Wisconsin Studies in Classics), Madison, 2010
CARY, 1974 = CARY, John - KOBAL, John (ed.), Spectacular! The story of epic films, London e.a., 1974
CAVALLINI, 2005 = CAVALLINI, Eleonora, A proposito di Troy, in Boschi, Alberto - Bozzato, Alessandro
e.a., I greci al cinema. Dal peplum 'd'autore' alla grafica computerizzata (Nemo. Confrontarsi con l'antico,
6), Bologna, 2005 (non repperi)
CAVALLINI, 2008 = CAVALLINI, Eleonora, Phryne: from Knidian Venus to movie star, in Berti, Irene -
García Morcillo, Marta (ed.), Hellas on screen. Cinematic receptions of ancient history, literature and myth
(HABES, 45), Stuttgart, 2008, p. 203-218
CHANIOTIS, 2008 = CHANIOTIS, Angelos, Making Alexander fit for the twenty-first century. Oliver Stone's
Alexander, in Berti, Irene - García Morcillo, Marta (ed.), Hellas on screen. Cinematic receptions of ancient
history, literature and myth (HABES, 45), Stuttgart, 2008, p. 185-201
CHERCHI, 1990 = CHERCHI USAI, Paolo - CODELLI, Lorenzo (ed.), Prima di Caligari. Cinema tedesco,
1895-1920. Before Caligari. German cinema, 1895-1920, Pordenone, 1990
CLAUSS, 1996 = CLAUSS, James J., A course on classical mythology in film, in CJ, 91, 3, 1996, p. 287-295
CLAUSS, 2008 = CLAUSS, James J., Hercules unchained: contaminatio, Nostos, Katabasis, and the surreal, in
Arethusa, 41, 1, 2008, p. 51-66
COLLAGNAT, 1994 = COLLAGNAT, Annie, L'antiquité au cinéma, in BAGB, 1994, p. 332-351
COOK, 1990 = COOK, David A., A history of narrative film. Second edition, New York - London, 1990
CYRINO, 2005a = CYRINO, Monica Silveira, Big screen Rome, Malden, MA - Oxford - Victoria, 2005
CYRINO, 2005b = CYRINO, Monica Silveira, She'll always have Paris: Helen in Wolfgang Petersen's Troy, in
Amphora, 4, 1, 2005, p. 10-11.18
CYRINO, 2008 = CYRINO, Monica Silveira (ed.), Rome, season one. History makes television, Malden, MA -
Oxford - Victoria, 2008
D'AMELIO, 2013 = D'AMELIO, Maria Elena, Ercole, il divo. Dall'antica Grecia al cinema italiano degli anni
Sessanta, Serravalle, 2013 (non repperi)
DAISNE, 1971-1978, I-III = DAISNE, Johan, Dictionnaire filmographique de la littérature mondiale. I. A-K. II.
L-Z. III. Suppl. (A-Z), Gand, 1971-1975-1978 (non)
DALHUISEN, 1983 = DALHUISEN, L. G., Film als historische bron in het geschiedenisonderwijs, in
Dalhuisen, L. G. - Toebes, Joop G. - Verhagen, D. H., Geschiedenis op school. 2. Werkvormen en media,
Groningen - Leuven, 1983, p. 185-211
DANEK, 2002 = DANEK, Georg, Die Odyssee der Coen-Brüder. Zitatebenen in O brother, where art thou?, in
Korenjak, Martin - Töchterle, Karlheinz (ed.), Pontes II. Antike im Film (Comparanda.
Literaturwissenschaftliche Studien zu Antike und Moderne, 5), Innsbruck - Wien - München e.a., 2002, p.
84-94
DAY, 2008 = DAY, Kirsten (ed.), Celluloid classics: New perspectives on classical antiquity in modern
cinema, in Arethusa, 41, 1, 2008, p. 1-233
DAY, 2008 = DAY, Kirsten, "What makes a man to wander?": The searchers as a Western Odyssey, in
Arethusa, 41, 1, 2008, p. 11-49
DAYDE, 1994 = DAYDÉ, Emmanuel, Youssef et ses frères, in Muséart, 37, 1994, p. 50-51
DE BRABANTER, 1992 = DE BRABANTER, Christian, Film en geschiedenis. Proeve van onderzoek naar het
gebruik van de historische speelfilm als bron voor de geschiedenis, met name voor aspecten van het
— 8 —
1. INLEIDING
middeleeuws kerkbeeld. I. Gegevensverwerking en synthese. II. Filmcontinuïteitsanalyses, Leuven, 1992
(unpublished thesis)
DE KEYSER, 1989 = DE KEYSER, Raphaël - DEHASQUE, Lieve, Seminarie-oefeningen aggregatie
geschiedenis. Het beeld in de geschiedenisles. Analyse en evaluatie van (historische) documentaires en
speelfilms. Academiejaar 1987-1988 en 1988-1989, Leuven, 1989
DE MAESSCHALCK, 2007 = DE MAESSCHALCK, Edward, Geschiedenis op televisie. Canvas in de herfst
2006 [immo: in het voorjaar 2007], in Tijdingen uit Leuven. Tijdschrift van de vereniging Historici
Lovanienses, 141, 2007, p. 6-10
DE MARTINO, 2006 = DE MARTINO, Francesco, Elettra al cinema, in Bañuls, José Vicente - De Martino,
Francesco - Morenilla, Carmen (ed.), El teatro greco-latino y su recepción en la tradición occidental. El
teatro clásico en el marco de la cultura griega y su pervivencia en la cultura occidental. Universitat de
València, 4-7 de Mayo 2005 (Le Rane, 43), Bari, 2006 (non repperi)
DE ROOVER, 2003 = DE ROOVER, Leen, De arena op het witte doek. Een analyse van de rol van de
gladiator in de speelfilm, Leuven, 2003 (unpublished thesis)
DE WEVER, 2000 = DE WEVER, Bruno, Speelfilm als medium in de geschiedenisles, in Hermes, 4, 2 (14),
2000, p. 23-30
DECREUS, 1992 = DECREUS, Freddy, Van 'Oedipus' naar 'Blindeman', van Seneca naar Claus, in van der
Paardt, Rudi - Decreus, Freddy, Dodelijke dikke wolken, Leiden, 1992, p. 23-73
DEHRMANN, 2002 = DEHRMANN, Mark-Georg, Rebellion in Hollywood. Die Genese des Helden in Stanley
Kubricks Spartacus und Howard Fasts Romanvorlage, in Korenjak, Martin - Töchterle, Karlheinz (ed.),
Pontes II. Antike im Film (Comparanda. Literaturwissenschaftliche Studien zu Antike und Moderne, 5),
Innsbruck - Wien - München e.a., 2002, p. 163-176
DILULLO, 2007 = DILULLO, Tara, 300. The art of the film. A Zack Snyder film, Milwaukie, 2007
DOUGLAS, 1988 = DOUGLAS, Kirk, The ragman's son. An autobiography, London - New York, 1988 (non
repperi)
DUMONT, 1998 = DUMONT, Henri, Chronologie du film historique à l'antique, in Aziza, Claude (ed.), Le
péplum. L'antiquité au cinéma (CinémAction, 89), Condé-sur-Noireau, 1998, p. 129-180
DUMONT, 2009 = DUMONT, Hervé, L'antiquité au cinéma. Vérités, légendes et manipulations, Paris -
Lausanne, 2009
ECTOR, 1973 = ECTOR, Jef, Moderne visies op het Oidipoes-thema, in Kleio, 3, 2, 1973, p. 1-54
EGYPTOMANIA, 1994 = HUMBERT, Jean-Marcel - PANTAZZI, Michael - ZIEGLER, Christiane,
Egyptomania. L'Égypte dans l'art occidental 1730-1930. Paris. Musée du Louvre, 20 janvier - 18 avril
1994, Paris, 1994
EIGLER, 2002 = EIGLER, Ulrich (ed.), Bewegte Antike. Antike Themen im modernen Film (Drama. Beiträge
zum antiken Drama und seiner Rezeption. Beiheft, 17), Stuttgart - Weimar, 2002
ELLEY, 1976 = ELLEY, Derek, The fall of the Roman empire, in Films and filming, 25, 5, 1976, p. 18-24 (non
repperi)
ELLEY, 1984 = ELLEY, Derek, The epic film. Myth and history, London e.a., 1984 (non vidi)
ÉLOY, 1987 = ÉLOY, Michel, L'Égypte au cinéma, in Thiébaut, Michel (ed.), Histoire et bandes dessinées.
Images de l'Égypte ancienne (Collèges Diderot et Proudhon), Besançon, 1987, p. 73-95
ÉLOY, 1990 = ÉLOY, Michel, Les gladiateurs dans le spectacle moderne, in Domergue, C. - Landes, C. -
Pailler, J.-M. (ed.), Spectacula. I. Gladiateurs et amphitéâtres. Actes du colloque tenu à Toulouse et à
Lattes les 26, 27, 28 et 29 mai 1987, Lattes, 1990, p. 277-294 (non repperi)
ÉLOY, 1996 = ÉLOY, Michel, La vision critique du péplum, in Dossiers d'archéologie, 216, 1996, p. 52-57
ÉLOY, 1996a = ÉLOY, Michel, Le Sénat en Technicolor... et en phylactères, in Gaillard, Jacques (ed.), Rome
Ier siècle av. J.-C. (Collection Mémoires, 42), Paris, 1996, p. 219-235
ÉLOY, 1996b = ÉLOY, Michel, L'empire des vices, in Gaillard, Jacques (ed.), Rome Ier siècle ap. J.-C.
(Collection Mémoires, 43), Paris, 1996, p. 217-230
ENSER, 1975 = ENSER, A. G. S., Filmed books and plays. A list of books and plays from which films have
been made, 1928-1974. Revised cumulated edition, Tonbridge, 1976 (= 1975)
EVENEPOEL, 2008 = EVENEPOEL, Willy, Over Ovidius' Pygmalion (Met. X 243-297) en de receptie ervan in
literatuur en kunst, in Kleio, 38, 1, 2008, p. 10-37
FILM STORICO, 1963 = Il film storico italiano e la sua influenza sugli altri paesi, Roma, 1963 (non repperi)
FILMJAARBOEK 1997 [1998] = BEEREKAMP, Hans - PETERS, Harry - TAMSMA, Gerwin, Filmjaarboek
1997. Alle in 1997 in Nederland uitgebrachte bioscoopfilms, Amsterdam, 1998
FISSER, 1991 = FISSER, Caroline, 'Let all the poisons that lurk in the mud hatch out.' Robert Graves' TV-serie
'I Claudius' didactisch bekeken, in Fisser, Caroline A. C. M. e.a. (ed.), Receptie van de klassieken. IV. Vier
voordrachten, Amsterdam, 1991, p. 71-87
FOFI, 1967 = FOFI, Goffredo, Maciste sugli schermi, 1967 (non repperi)
FÖSSMEIER, 2001 = FÖSSMEIER, Christine, "Ich bin Ägypten". Selbstinszenierung und Fremdstilisierung der
Kleopatra im Film, in Antike Welt, 32, 3, 2001, p. 285-288
FOURCART, 2012 = FOURCART, Florent, Le péplum italien (1946-1966). Grandeur et décadence d'une
antiquité populaire (CinExploitation), Paris, 2012
FOX, 2004 = FOX, Robin Lane, The making of Alexander. The official guide to the epic film Alexander, Oxford
- London, 2004 (non repperi)
— 9 —
1. INLEIDING
FRANZERO, 1963 [1958] = FRANZERO, Carlo-Maria - BAUER, C. (transl.), Cleopatra, Amsterdam - Brussel,
1963 [1958]
FRANZONI, 2000 = FRANZONI, David H., Gladiator, 2000 (non repperi)
FREDERICK, 2008 = FREDERICK, David, Titus Androgynous: foul mouths and troubled masculinity, in
Arethusa, 41, 1, 2008, p. 205-233
FUTRELL, 2001 = FUTRELL, Alison, Seeing red. Spartacus as domestic economist, in Joshel, Sandra J. -
Malamud, Margaret - McGuire, Donald T. Jr. (ed.), Imperial projections. Ancient Rome in modern popular
culture, Baltimore - London, 2001, p. 77-118
GAMEL, 2001 = GAMEL, Mary-Kay, An American tragedy: 'Chinatown', in Winkler, Martin M. (ed.),
Classical myth & culture in the cinema. Second edition, Oxford, 2001, p. 148-171
GARCIA MORCILLO, 2008 = BERTI, IRENE - GARCÍA MORCILLO, Marta, Graecia capta? Depictions of
Greeks and Hellas in 'Roman films', in Berti, Irene - García Morcillo, Marta (ed.), Hellas on screen.
Cinematic receptions of ancient history, literature and myth (HABES, 45), Stuttgart, 2008, p. 219-235
GARCIA, 2008 = GARCÍA, Nacho, Classic sceneries: setting ancient Greece in film architecture, in Berti,
Irene - García Morcillo, Marta (ed.), Hellas on screen. Cinematic receptions of ancient history, literature
and myth (HABES, 45), Stuttgart, 2008, p. 21-38
GEBRUERS, 2012 = GEBRUERS, Lien, Romeinse godsdienst in de serie Rome, Leuven, 2012 (unpublished
thesis)
GIFFORD, 1973 = GIFFORD, Denis, The British film catalogue 1895-1970. A guide to entertainment films,
Newton Abbot, 1973
GIFFORD, 1991 = GIFFORD, Denis, Books and plays in films 1896-1915. Literary, theatrical and artistic
sources of the first twenty years of motion pictures, London - New York, 1991
GLADIATOR, 2000 = FILMBANK (ED.), Package to Gladiator. Cast. Credits. Synopsis. Story. Production
notes. Filmografies. Reviews. Foto's, s.l., 2000
GLÜCKLICH, 2000a = GLÜCKLICH, Hans-Joachim, Die schöne Helena. Texte von Hyginus, Ovid, Vergil und
Seneca. Rezeptionsdokumente aus Musik und Film (Exempla. Lateinische Texte, 19), Göttingen, 2000
GLÜCKLICH, 2000b = GLÜCKLICH, Hans-Joachim, Die schöne Helena. Von Sparta über Troja nach Europa
und Amerika (Consilia. Kommentare für den Unterricht, 19), Göttingen, 2000
GLUT, 1978 = GLUT, Donald F., Classic movie monsters, Metuchen (N.J.) - London, 1978 (non repperi)
GRACE, 2009 = GRACE, Pamela, The religious film. Christianity and the hagiopic, Chichester, 2009 (non
repperi)
GRAITSON, 1993 = GRAITSON, Jean-Marie (ed.), Péplum. L'antiquité dans le roman, la BD et le cinéma.
Actes du 2e colloque international des paralittératures de Chaudfontaine consacré à l'aventure (2e
volume), 11-13 novembre 1988 (Les cahiers des paralittératures, 5), Liège, 1993
GROSSEY, 1995 = GROSSEY, Ronald, Groot lexicon van de T.V. series uit de fabuleuze jaren 50-60 +
Uitgebreid register, Antwerpen, 1995
GRUEN, 2003 = GRUEN, Erich, Cleopatra in Rome. Facts and fantasies, in Baund, David - Gill, Christopher
(ed.), Myth, history and culture in Republican Rome. Studis in honour of T. P. Wiseman, Exeter, 2003, p.
257-274
HARDWICK, 2003 = HARDWICK, Lorna, Reception studies (Greece & Rome. New surveys in the classics,
33), Oxford, 2003
HARDY, 1986 = HARDY, Phil (ed.) - MILNE, Tom - WILLEMEN, Paul e.a., The encyclopedia of horror
movies, New York e.a., 1986
HARK, 1993 = HARK, Ina Rae, Animals or Romans. Looking at masculinity in Spartacus, in Cohan, Steven -
Hark, Ina Rae (ed.), Screening the male. Exploring masculinities in Hollywood cinema, London - New
York, 1993, p. 151-172 (non vidi)
HECKEL, 2005 = HECKEL, Hartwig, Odysseus am Mississippi. "O brother, where art thou?' (USA 2000), in
Der Altsprachliche Unterricht. Latein und Griechisch, 48, 1, 2005, p. 58-62
HEILMANN, 2002 = HEILMANN, Regina, Zur Rezeption des Alten Orients im Film, in Korenjak, Martin -
Töchterle, Karlheinz (ed.), Pontes II. Antike im Film (Comparanda. Literaturwissenschaftliche Studien zu
Antike und Moderne, 5), Innsbruck - Wien - München e.a., 2002, p. 27-34
HEILMANN, 2004 = HEILMANN, Regina - WENZEL, Diana, Moses im Film. Anmerkungen zu Cecil B.
DeMilles Monumentalfilmen The ten commandments (USA 1923 und 1956), in Ma'at. Archäologie
Ägyptens, 1, 2004, p. 50-59
HEILMANN, 2004 = HEILMANN, Regina, Visionen von Babylon. Rezeption und Visualisierung des Alten
Orients im Monumentalfilm, Mainz, 2004 (unpublished thesis)
HEILMANN, 2005 = HEILMANN, Regina - WENZEL, Diana, "I have tasted passion, crime, and even murder".
Frauen und Frauenbilder im Film Sinuhe, der Ägypter, in Escher, Anton - Koebner, Thomas (ed.), Mythos
Ägypten. West-östliche Medienperspektiven II (Filmstudien, 41), Remscheid, 2005, p. 185-197
HENNEBELLE, 1996 = HENNEBELLE, Guy (ed.), Christianisme et cinema (Cinémaction, 80), Condé-sur-
Noireau, 1996 (non vidi)
HESSEN, 2002 = HESSEN, Bernd, Pasolinis Medea - aus der Perspektive eines Klassischen Philologen, in
Korenjak, Martin - Töchterle, Karlheinz (ed.), Pontes II. Antike im Film (Comparanda.
Literaturwissenschaftliche Studien zu Antike und Moderne, 5), Innsbruck - Wien - München e.a., 2002, p.
95-106
HIRSCH, 1978 = HIRSCH, Foster, The Hollywood epic, South Brunswick (New Jersey), 1978 (non repperi)
— 10 —