ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi

169 Pages·2014·5.74 MB·English

by  Alper Dardeniz

ISSN: 2147–8384

ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi
(COMU Journal of Agriculture Faculty)

Cilt (Volume): 2 Sayı (Issue): 1 Yıl/Year: 2014

YazıĢma Adresi (Corresponding Address)
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi Yayın Koordinatörlüğü,
Terzioğlu Kampüsü, 17020, Çanakkale/Türkiye
Tel: [phone]
Faks: [phone]
E-mail: [email protected]

ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi Hakemli bir dergi olup yılda iki sefer yayınlanır.
Dergi içerisindeki makaleler, çizelgeler, Ģekiller ve resimler izinsiz olarak kullanılamaz.
Diğer makale, bildiri ve kitaplar için alıntı yapılacağı zaman referans verilerek yapılmalıdır.

ÇOMÜ Journal of Agriculture Faculty is peer reviewed journal and published twice in a year.
The articles, tables and figures of this journal are not allowed to use anywhere without permission.
Only should be given as reference while taken for other articles, books and oral presentations.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Ziraat Fakültesi Dergisi
(COMU Journal of Agriculture Faculty)

İmtiyaz Sahibi (Publisher)
Prof. Dr. Feyzi UĞUR, Dekan/Dean

Yayın Kurulu Başkanı (Editor-in-Chief)
Doç. Dr. Alper DARDENĠZ

Yayın Kurulu Başkan Yardımcısı (Assistant Editor-in-Chief)
Öğr. Gör. Baboo Ali

Yayın Kurulu (Editorial Board)
Doç. Dr. Altıngül ÖZASLAN PARLAK
Doç. Dr. Sibel TAN
Doç. Dr. Murat YILDIRIM
Yrd. Doç. Dr. Nazan ÇEVĠK
Yrd. Doç. Dr. Canan ÖZTOKAT KUZUCU
Yrd. Doç. Dr. Cemil TÖLÜ

Danışma Kurulu (Advisory Board)
Prof. Dr. Kenan KAYNAġ, Bahçe Bitkileri
Prof. Dr. SavaĢ KORKMAZ, Bitki Koruma
Prof. Dr. Taner KUMUK, Tarım Ekonomisi
Prof. Dr. Ġsmail KAVDIR, Tarım Makineleri
Prof. Dr. Ġskender TĠRYAKĠ, Tarımsal Biyoteknoloji
Prof. Dr. Levent GENÇ, Tarımsal Yapılar ve Sulama
Prof. Dr. Ahmet GÖKKUġ, Tarla Bitkileri
Prof. Dr. Nuray Mücellâ MÜFTÜOĞLU, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme
Prof. Dr. Feyzi UĞUR, Zootekni

Yabancı Dil Danışmanı (Advisory of Foreign Language)
Öğr. Gör. Baboo Ali

Yayın Koordinatörleri (Coordinators)
Dr. Arda AKÇAL
Dr. Gökhan ÇAMOĞLU
Dr. Mustafa SAKALDAġ

Mizanpaj (Typesetting) Tasarım (Design)
Uzm. Mürsel GÜVEN ArĢ. Gör. Mehmet Ali GÜNDOĞDU

Yazışma Adresi (Corresponding Address)
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi Yayın Koordinatörlüğü, Terzioğlu Kampüsü,
17020, Çanakkale/Türkiye
Tel: [phone]
Faks: [phone], E-mail: [email protected]
İçindekiler/Contents

Tuz ve Potasyum Uygulamalarının Mısırın Yaprak Su Durumu ile
Bazı Agronomik ve Yansıma Özelliklerine Etkileri ....................................................................... 1
Kürşad Demirel, Gökhan Çamoğlu, Melis İnalpulat, Fatih Kahrıman, Levent Genç

Çanakkale Ġli Mısır Ekim Alanlarında Zararlı Olan Mısır Kurtları (Sesamia nonagrioides
Lefebvre ve Ostrinia nubilalis Hübner)‟nın Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi .............. 11
Ufuk Çekmez, Ali Özpınar

Effects of Cluster Tipping on Yield and Quality of Uslu and Cardinal Table
Grape Cultivars .............................................................................................................................. 21
Alper Dardeniz

Çanakkale Kent Halkının Rekreasyonel Eğilim ve Taleplerinin Belirlenmesi ............................... 27
Alper Sağlık, Abdullah Kelkit

Türklerde Deve GüreĢlerinin Orta Asya'dan Anadolu'ya 4.000 Yıllık GeçmiĢi ............................. 37
Orhan Yılmaz, Yakup Erdal Ertürk, Mehmet Ertuğrul

Uygulamada Olan Tarım Politikaları Kapsamında Çanakkale‟nin Mevcut Durumunun
Ġncelenmesi Üzerine Bir AraĢtırma ................................................................................................. 45
Sibel Tan, Ümit Ortan, Bengü Everest

Sofralık Üzüm ÇeĢidi Kalemlerinin Farklı Süre ve Sıcaklıklarda Depolanmasının
Üretim Materyali Üzerine Etkileri .................................................................................................. 55
Sema Tırpancı, Alper Dardeniz

„Golden Wave‟ Frezya ÇeĢidinde Dikim Zamanları ile YetiĢtirme Ortamlarının
Korm ve Çiçek OluĢumuna Etkisi ................................................................................................... 67
Arda Akçal

Atık Su ile Sulanan Topraklarda Verimlilik Özelliklerindeki DeğiĢimler ...................................... 77
Murat Kudal, Nuray Mücella Müftüoğlu

Çanakkale Ġlinde Toprak ĠĢlemenin Zeytin Sineği (Bactrocera oleae Gmelin, 1790,
Diptera: Tephritidae))'nin Popülasyon Yoğunluğuna Etkisi ........................................................... 83
Sakine Özpınar, Ali Özpınar, Ali Kürşat Şahin, Burak Polat, Burak Büyükcan

Kentsel Koruma Alanında Bitkisel Tasarım: Çanakkale (Turkey) Örneği ..................................... 91
Füsun Erduran Nemutlu
1-Methylcyclopropane Uygulamalarının ve Farklı Depolama Sıcaklıklarının “Fuji Kiku” Elma
ÇeĢidinin Meyve Kalitesine Etkileri ............................................................................................... 101
Fatih Cem Kuzucu, Meryem Nur Aydın

Çanakkale Yöresinde YetiĢtirilen “Deveci” Armut ÇeĢidinde Hasat Sonrası
1- Methylcyclopropane Uygulamalarının Depolama Süresince Kaliteye Olan Etkileri ................. 109
Mustafa Sakaldaş

KıĢ Dinlenmesi Yüksek Kayısı ÇeĢitlerinin Güney Marmara ġartlarındaki Soğuklanma
Sürelerinin, Tomurcuk Dökümleri, Çiçeklenme Periyodu ve Meyve Tutumuna Etkileri ............... 117
Hakan Engin, Arda Akçal

Çanakkale Umurbey Ovası Topraklarının Erozyona Duyarlılığının Mevsimsel DeğiĢimi ............. 123
Mehmet Parlak, Yusuf Yiğini, Hüseyin Ekinci

Bazı Çalı Türlerinin Besin Maddesi Ġçeriklerinin Mevsimsel DeğiĢimi ......................................... 133
Fırat Alatürk, Tuğçe Alpars, Ahmet Gökkuş, Ece Coşkun, Hande Işıl Akbağ

Bilimsel Yayın Hazırlama Ġlkeleri .................................................................................................. 143
Osman Tiryaki
Bu Sayının Danışma Kurulu (Advisory Board)
Doç. Dr. Erhan Akkuzu, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yap. ve Sulama Bölümü, Ġzmir.
Öğr. Gör. Baboo Ali, ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü, Çanakkale.
Prof. Dr. Hamit Altay, ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Çanakkale.
Dr. Suna BaĢer, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez AraĢtırma Enstitüsü, Yalova.
Doç. Dr. Ali Volkan Bilgili, Harran Üniv., Ziraat Fak.,Toprak Bil. ve Bitki Besleme Böl., ġanlıurfa.
Prof. Dr. Yahya Bulut, Atatürk Üniv., Mimarlık ve Tasarım Fak., Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Erzurum.
Doç. Dr. Aysun Çelik, Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Bursa.
Yrd. Doç. Dr. Mustafa Çelik, Adnan Menderes Üniv., Ziraat Fak., Bahçe Bitkileri Bölümü, Aydın.
Prof. Dr. Vedat Dağdemir, Atatürk Üniv., Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Erzurum.
Yrd. Doç. Dr. Okan Demir, Atatürk Üniv., Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, Erzurum.
Doç. Dr. Orhan Dengiz, Ondokuz Mayıs Üniv., Ziraat Fak.,Toprak Bil. ve Bitki Besleme Böl., Samsun.
Doç. Dr. Hakan Geren, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Ġzmir.
Yrd. Doç. Dr. Özgür Kahraman, ÇOMÜ, Mimar. ve Tasarım Fak., Peyzaj Mimarlığı Böl., Çanakkale.
Yrd. Doç. Dr. Nilüfer Kaleci, ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Çanakkale.
Doç. Dr. Ünal Kızıl, ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü, Çanakkale.
Prof. Dr. Ali Koç, Osmangazi Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, EskiĢehir.
Doç. Dr. Seyrani Koncagül, Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, ġanlıurfa.
Yrd. Doç. Dr. Fatih Cem Kuzucu, ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Çanakkale.
Prof. Dr. Nihal Özder, Tekirdağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Tekirdağ.
Doç. Dr. K. Betül Özer, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Ġzmir.
Prof. Dr. Mustafa Özgen, Niğde Üniv., Tarım Bil. ve Tekno. Fak., Has. Sonrası Fizy. ve Tekno., Niğde.
Prof. Dr. Cem Özkan, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Ankara.
Doç. Dr. Okan Özkaya, Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Adana.
Prof. Dr. Ali Özpınar, ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü, Çanakkale.
Dr. Mustafa SakaldaĢ, ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Çanakkale.
Doç. Dr. Fatih ġen, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Ġzmir.
Prof. Dr. Mustafa Tan, Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, Erzurum.
Yrd Doç. Dr. Cafer Türkmen, ÇOMÜ, Ziraat Fak.,Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Böl., Çanakkale.
Doç. Dr. Aysel Uslu, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara.
Doç. Dr. Ġsmet Yıldırım, ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Çanakkale.
Yrd. Doç. Dr. Ġsa Yılmaz, Iğdır Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü. Iğdır.
ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi (COMU Journal of Agriculture Faculty)
2014: 2 (1): 1–9

Tuz ve Potasyum Uygulamalarının Mısırın Yaprak Su Durumu ile Bazı
Agronomik ve Yansıma Özelliklerine Etkileri

Kürşad Demirel* Gökhan Çamoğlu1
Melis İnalpulat1 Fatih Kahrıman2 Levent Genç1

1 ÇOMÜ Ziraat Fakültesi, Tarımsal Sensör ve Uzaktan Algılama Laboratuvarı, 17020, Çanakkale.
2 ÇOMÜ Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü, 17020, Çanakkale.
*Sorumlu yazar: [email protected]

GeliĢ Tarihi: 31.01.2014 Kabul Tarihi: 18.02.2014

Özet
Bu çalıĢma, mısır bitkisinin erken vejetatif döneminde potasyum eksikliğinin ve tuz stresi koĢullarında
uygulanan potasyum düzeylerinin bazı agronomik özelliklere, biyokütleye, yaprak su göstergelerine ve spektral
karakteristiklerine etkisini belirlemek amacıyla 2012 yılında laboratuar koĢullarında yürütülmüĢtür. Denemede
mısıra 2 farklı tuz (0,5 ve 4,0 ds m-1) ve 4 farklı potasyum seviyesi (14 kg da-1, 28 kg da-1, 56 kg da-1, 84 kg da-1)
uygulanmıĢtır. ÇalıĢmada, agronomik ölçümler (bitki boyu, taç geniĢliği, gövde çapı), biyokütle verimleri
(toprak üstü yaĢ ve kuru ağırlık) ve yaprak su göstergelerine ait parametrelerin (yaprak oransal su içeriği (YOSĠ),
eĢdeğer su yüksekliği (ESY), yaprak su içeriği (YSĠ) yanı sıra; spektral ölçümlere dayalı bazı indeksler
hesaplanmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda, mısır bitkisinde erken döneminde yeterli potasyum uygulanması durumunda
tolerans seviyesinden daha fazla uygulanan tuz konusunda (4,0 ds m-1) bitki taç geniĢliği, bitki boyu ve gövde
çapı değerlerinin etkilenmediği görülmüĢtür. En yüksek yaprak su gösterge değerleri 0,5 ds m-1 tuz ve 14 kg da-1
potasyumun uygulandığı bitkilerde elde edilmiĢtir. Ayrıca, yüksek tuz uygulamalarında yaprak su içeriğinin
azaldığı ancak yüksek potasyum uygulanması ile tekrar artıĢ olduğu gözlenmiĢtir. Buna karĢın, biyokütle
değerleri su içeriğinin tersine bir eğilim göstermiĢtir. Spektral indekslerden yalnızca PRI (fotokimyasal yansıma
indeksi) için uygulamalar arasında fark önemli bulunmuĢtur. Korelasyon analizi sonuçları da PRI ile yaprak su
göstergeleri arasında pozitif yönde (0,58–0,75) bir iliĢki olduğunu göstermiĢtir.
Anahtar Kelimeler: Tuz, Potasyum, Mısır, Spektral Ġndeks.

Abstract
Effects of Salt and Potassium Applications on Some Agronomic and Reflectance
Characteristics along with Leaf Water Status of Maize
This study was conducted to determine the effects of potassium deficiency and different potassium
levels applied under salt stress conditions on some agronomic features, biomass, leaf water indicators and
spectral characteristics at early growth period of maize in vitro conditions in 2012. In this experiment, two
different salinity (0.5 and 4.0 ds m-1) and four different potassium levels (14 kg da-1, 28 kg da-1, 56 kg da-1 84 kg
da-1) were applied. Agronomic measurements (plant canopy width, plant height and trunk diameter), biomass
(fresh and dry weight), leaf water indicators (relative water content (RWC), equivalent water thickness (EWT),
leaf water content (LWC)) and some indices based on spectral measurements were also calculated. It was seen
that plant canopy width, plant height and trunk diameter were not affected by salinity level which applied over
the level of tolerance, if sufficient potassium levels are applied at early growth period of maize. The highest
values of leaf water indicators were obtained at 0.5 ds m-1 salinity and 14 kg da-1 potassium rates. It was seen
that leaf water content was decreased at higher salinity levels but it was increased again at higher potassium
levels. On the other hand, biomass values showed a trend in contrast to water content. The difference between
the treatments was found to be significant at PRI (photochemical reflectance index). Correlation analysis results
showed that there was a meaningful relationship (0.58–0.75) between leaf water indicators and PRI.
Key Words: Salinity, Potassium, Maize, Spectral Index.

Giriş
Bitkilerde tuz stresi, çözünmüĢ tuzların bitki kök bölgesinde bulunması sonucu ozmotik
potansiyel ve toksik etki yapan iyon konsantrasyonlarının yüksekliğinden kaynaklanır. Larcher (1995)
aĢırı tuz stresinin bitkilerde bodur büyümeye ve kök büyümesinde gerilemeye neden olduğunu
belirtmiĢtir. Stresli bitkilerde tomurcuk oluĢumu azalır, toprak üstü geliĢme olumsuz Ģekilde etkilenir
ve yapraklar küçük kalır (Kacar ve ark., 2009). Topraktaki tuz oranındaki artıĢa bağlı olarak su
potansiyeli düĢmekte, buna bağlı olarak da bitki var olan sudan daha az yararlanabilmektedir. Böyle
topraklarda bitkinin potasyum (K) alımı da önemli derecede azalmaktadır (Taban ve Katkat, 2000).
Potasyum bitkilerdeki su dengesi üzerine oldukça önemli bir etkiye sahiptir. Yeterli derecede K
1
ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi (COMU Journal of Agriculture Faculty)
2014: 2 (1): 1–9

bulunmaması durumunda hücre büyüklüğü ve bitkide büyüme oranının azalmasına paralel olarak bitki
dokularında su miktarı da azalmaktadır. Genç bitki dokularında hücre büyümesi ve turgor oluĢumunda
K önemli rol oynar. Dolayısıyla K eksikliğinde bitkide turgor basıncı düĢer ve bitki dokularında ve
hücre organellerinde anormal geliĢmeler görülür (Kacar ve Katkat, 2006).
Potasyum, bitkinin tuz ve su stresine karĢı koyabilme yeteneğini ve toleransını arttırmaktadır.
Bu element bitkide yeterli düzeylerde ise transpirasyon kontrol altına alınmaktadır. Mekanizma,
özelleĢmiĢ stoma kapatma hücrelerinde K birikmesi sonucu su potansiyelinin düĢmesi ve buna bağlı
olarak hücreye su girmesi ve yine bu hücrelerde K eksilmesi sonucu Ģeker ve niĢasta birikmesi
nedeniyle su potansiyelinin artmasına dayanmaktadır. Tuzlu koĢullarda bu mekanizma ozmotik
basınçtan dolayı aksamakta, ancak ilave K verilmesi durumunda, sodyum (Na) ile rekabet edecek K
miktarı artmakta ve bozulmuĢ olan hücre içi Na/K dengesi yeniden ayarlanarak metabolik faaliyetler
düzene girebilmektedir (Kaya ve Tuna, 2005). Yakıt ve Tuna (2006) tuz stresi altındaki mısır bitkisine
verilen kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg) ve K bileĢiklerin membran geçirgenliği ve oransal su içeriği
üzerine olumlu etki yaptığını ve tuzun olumsuz etkisinin azaldığını belirtmiĢlerdir. Beringer ve
Trolldenier (1978) fasulye bitkisinde, Bohra ve Doerffling (1993) çeltikte, Anaç ve ark. (1979)
mandarinde, Kaya ve ark. (2001) ıspanakta, Kaya ve Higgs (2003) biberde, yaptıkları çalıĢmalarda, K
uygulamalarının tuz stresini iyileĢtirici yönde etki yaptığını belirtmiĢlerdir.
Mısır, tuza karĢı orta derecede toleranslı bitki grubunda yer almaktadır. Sulama suyunun
elektriksel iletkenliği 1,1 dS m-1‟ye kadar verimde bir azalma olmamakta ancak 3,9 dS m-1‟ye
ulaĢtığında verimde yaklaĢık %50 oranında kayıplar meydana gelmektedir (Ayers ve Wescot, 1976).
Mısır bitkisinde sulama suyundaki tuz miktarının verimi azalttığı (Bar–tal ve ark., 1991; Shani ve
Dudley, 2001; Malkoç ve Aydın, 2003), bununla birlikte tuzun bu olumsuz etkisinin potasyum
uygulaması ile giderildiğini bildirmiĢlerdir (Bar–tal ve ark., 1991).
Bitkilerde tuz stresi durumunda ve potasyum düzeylerine bağlı olarak yapraklarda meydana
gelen değiĢimler bitkilerin yansıma özelliklerini de değiĢtirmektedir. Buna bağlı olarak bitkilerde tuz
stresi veya K eksikliği uzaktan algılama teknolojisiyle belirlenebilmektedir. Leone ve ark. (2000),
spektral yansıma özelliklerinden yararlanarak toprak tuzluluğunun biber bitkisine etkisini belirlemek
amacıyla yaptıkları çalıĢmada; klorofil içeriği, yaprak su potansiyeli ve kuru biyokütle ile spektral
indeksler (REP, NDVI, WBI) arasında istatistiksel olarak önemli iliĢkiler olduğunu tespit etmiĢlerdir.
Turhan ve ark. (2006) ayçiçeğinde tuz stresine bağlı olarak klorofilin olumsuz etkilendiğini ve buna
bağlı olarak NDVI değerlerinin düĢtüğünü bildirmiĢlerdir. Smart ve ark. (2007) bağda yaptıkları bir
çalıĢmada, hiperspektral yansıma verilerinin K eksikliğinin gözlenmesinde kullanıĢlı bir araç olduğunu
belirtmiĢlerdir. Ke ve ark. (1993) çeltikte ve Shi–lai ve ark. (2010) portakalda yaptıkları çalıĢmalarda
farklı düzeylerdeki K bağlı olarak bitkilerin yansıma özelliklerinin değiĢtiğini bildirmiĢlerdir.
ÇalıĢma, farklı potasyum ve tuz konsantrasyonları kombinasyonlarının uygulandığı mısır
bitkisinin erken geliĢim döneminde bazı agronomik özellikler, biyokütle verimi, yaprak su durumu ve
yansıma özelliklerindeki değiĢimin incelenmesi amacıyla yürütülmüĢtür.

Materyal ve Yöntem
Deneme, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama
Bölümü, Tarımsal Sensör ve Uzaktan Algılama Laboratuvarı bitki yetiĢtirme ünitesinde üç tekerrürlü
olarak yürütülmüĢtür. Sekiz litre hacmindeki saksılarda yetiĢtirme ortamı olarak bitki besin elementleri
içermemesi nedeniyle yıkanmıĢ ve elenmiĢ kum+perlit (1:1 oranında) karıĢımı kullanılmıĢtır. Bu
durumda bir saksının ağırlığı 4,5 kg olmuĢtur.
Denemede ortam Ģartları olarak oda sıcaklığı 25ºC, ıĢık Ģiddeti 4.000 lüks ve fotoperiyod 16–8
saat/gün olarak belirlenmiĢtir.
Mısır bitkisi için ihtiyaç duyulan gübre miktarları N için 25 kg da-1, P O formunda fosfor (P)
2 5
için 13 kg da-1 ve K O formunda K için 28 kg da-1‟dır. Fosfor ve diğer mineral madde ihtiyacını
2
karĢılamak için saksı baĢına 12 mL sıvı organomineral gübre damla sulama sistemiyle uygulanmıĢtır.
Kalan N ihtiyacının yarısı ekimden önce diğer yarısı da ekimden 2 hafta sonra CaNH NO formunda
4 3
uygulanmıĢtır.
Bitkiler damla sulama sistemiyle sulanmıĢtır. Sistem, her bir saksıya bir damlatıcı gelecek
Ģekilde dizayn edilmiĢtir. Debisi 2 L h-1 olan damlatıcılar Ø16 çapında PE borulara monte edilmiĢtir.
Her bir konunun baĢına, yeterli yüksekliğe, 19 lt hacminde su depoları yerleĢtirilmiĢtir. Besin çözeltisi
2
ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi (COMU Journal of Agriculture Faculty)
2014: 2 (1): 1–9

ve tuz uygulaması bu depoların içine koyularak yapılmıĢtır. Sulama uygulamaları her gün olmak üzere
tarla kapasitesi nem düzeyine gelecek Ģekilde yapılmıĢtır.
Tuz uygulanmayan konuların sulanmasında Ģebeke suyu kullanılmıĢtır. Tuz uygulanan
konularda sulama suyuna gübre solüsyonu konduktan sonra EC metre yardımıyla 4 dS m-1 değerine
gelinceye kadar NaCl formunda eritilmiĢ tuz eklenmiĢtir. Deneme konuları Çizelge 1.‟de verilmiĢtir.

Çizelge 1. Denemede uygulanan konular
Konu EC (dS m-1) K O (mg kg-1)
w 2
T0K1 0,5 100 (14 kg da-1)
T0K2 0,5 200 (28 kg da-1)
T1K2 4,0 200 (28 kg da-1)
T1K3 4,0 400 (56 kg da-1)
T1K4 4,0 600 (84 kg da-1)
EC: Suyun elektriksel iletkenliği.

20.10.2012 tarihinde her bir saksıya 3 tohum ekilmiĢ ve ekimden sonraki 7. günde (ESG ) en
7
iyi çıkıĢ yapan bir bitki bırakılmıĢtır. Ortalama bitki boyunun 25 cm olduğu ekimden 2 hafta sonra
konulara göre sulamalara baĢlanmıĢtır. Uygulamaların baĢlamasından 1 hafta sonra agronomik ve
spektral ölçümlere baĢlanmıĢ ve 6. haftada bitkiler hasat edilerek deneme sonlandırılmıĢtır. Hasat
edilen bitkilerde biyokütle ve yaprak su gösterge ölçümleri yapılmıĢtır.

Bitkilerden Yapılan Ölçümler
Agronomik Ölçümler
Mısır bitkisinin agronomik özelliklerinden taç hacmini belirlemek için bitki serbest
durumdayken en uç iki yaprak arasındaki mesafe; bitki boyu için toprak seviyesinden itibaren bitkinin
en üst kısmına kadar olan mesafe ölçülmüĢtür. Gövde çapı toprak yüzeyi ile ilk yaprak arasındaki orta
noktadan kumpas yardımıyla belirlenmiĢtir. Agronomik ölçümler ESG , ESG , ESG günde
29 36 43
yapılmıĢtır.

Biyokütle Ölçümleri
Hasat sonrası bitkilerin toprak üstü aksamı kesilip tartılarak yaĢ biyokütle, etüvde 48 saat 70
°C bekletildikten sonra çıkarılıp tekrar tartılarak kuru biyokütle elde edilmiĢtir.

Yaprak Su Göstergesi Ölçümleri
Hasat öncesinde her bir tekerrürdeki bir bitkinin üç farklı noktasından alanı bilinen diskler
yardımıyla yaprak örnekleri alınmıĢtır. Alınan örnekler hassas terazi yardımıyla tartılarak yaĢ ağırlık
(YA), 24 saat süre ile saf suda bekletilip doygun durumuna getirilerek turgor ağırlık (TA) ve ardından
etüvde 70°C‟de 24 saat süreyle bekletilerek kuru ağırlık (KA) değerleri elde edilmiĢtir. Söz konusu
değerlerden yararlanılarak EĢitlik 1 yardımıyla yaprak oransal su içeriği (YOSĠ) (Bowman, 1989),
EĢitlik 2 yardımıyla eĢdeğer su yüksekliği (ESY) (Tucker, 1980) ve EĢitlik 3 yardımıyla yaprak su
içeriği (YSĠ) (Garnier ve Laurent, 1994) hesaplanmıĢtır.

YA  KA
YOS Ġ(%)  x100 (1)
TA  KA
YA  KA
ESY (gr /cm 2)  (2)
Alan
YA  KA
YS Ġ(%)  x100 (3)
YA

Spektral Ölçümler
Spektral ölçümler her bitkinin geliĢimini tamamlamıĢ bir yaprağın ġekil 1.‟de koyu renkle
gösterilen üç farklı noktasında 1 derecelik lens kullanılarak yaprak düzeyinde yapılmıĢtır. Spektral
ölçümler agronomik ölçümler ile aynı zaman dilimlerinde yapılmıĢtır. Ölçümlerde, 325–1075 nm
spektral aralıkta ölçüm yapan el spektroradyometresi (Analytical Spectral Devices Inc, Boulder, CO,
3
ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi (COMU Journal of Agriculture Faculty)
2014: 2 (1): 1–9

USA) ve ıĢık kaynağı olarak da 12 volt DC kullanılmıĢtır. Lens, yaprağa yaklaĢık 15 cm‟lik mesafede,
ıĢık kaynağı ise bitkiye 45°‟lik açı yapacak Ģekilde tutulmuĢtur. Bu üç noktadan alınan değerlerin
ortalaması alınmıĢtır. Alınan spektral ölçümlerden yararlanılarak Çizelge 2.‟de belirtilen formüllere
göre spektral indeksler hesaplanmıĢtır.

ġekil 1. Yaprakta spektral ölçümler ve ölçümlerin alındığı noktalar.

Çizelge 2. Denemede ele alınan spektral indeksler
Spektral Ġndeks EĢitlik Kaynak
R
Su İndeksi (WBI) WBI  900 Penuelas ve ark. (1997)
R
970
R
Basit oran (SR) SR  900 Jackson ve ark. (1980)
R
680
Normalize edilmiş vejetatif değişim R  R
NDVI  800 680 Penuelas ve ark. (1997)
indeksi (NDVI) R  R
800 680
Normalize edilmiş pigment klorofil NPCI  (R680  R430 ) Penuelas ve ark. (1994)
indeksi (NPCI) (R R )
680 430
(R  R )
Yapısal Bağımsız Pigment İndeksi (SIPI) SIPI  800 445 Penuelas ve ark. (1995)
(R R )
800 680
(R  R )
Fotokimyasal yansıma indeksi (PRI) PRI  570 531 Gamon ve ark. (1992)
(R  R )
570 531
R
Kırmızı/Yeşil yansıma oranı (RGI) RGI  690 Gamon ve Surfus (1999)
R
550

İstatistiksel Analiz
Mısır bitkisinde agronomik ölçümler, yaprak su göstergeleri ve biyokütle verileri SPSS 13.0
paket programında tek yönlü varyans analizi (One–Way ANOVA) ile değerlendirilmiĢtir. Ġstatistiki
açıdan konular arasında varyans analizi sonuçlarına göre önemli bulunan farklar LSD testi ile
kıyaslanmıĢtır. Spektral indekslerle ilgili veriler boxplot olarak sunulmuĢtur ve yaprak su göstergeleri
ile spektral indeksler arasındaki iliĢkiler korelasyon analizi ile incelenmiĢtir.

Bulgular ve Tartışma
Agronomik Ölçümler
Mısır bitkisine iliĢkin yapılan taç geniĢliği, bitki boyu ve gövde çapı ölçüm değerleri Çizelge
3.‟te gösterilmiĢtir. Ölçümler, ESG ESG ve ESG ‟de yapılmıĢtır. Taç geniĢliği değerleri
29, 36 43
incelendiğinde, ESG ‟da uygulamalar arasında farkın istatistiksel olarak önemli olmadığı
29
görülmektedir. ESG ve ESG ‟lerde en düĢük değerler tuzsuz ve potasyumun en az uygulandığı
36 43
konudan (T0K1) elde edilmiĢtir. Birbirine yakın diğer uygulamalar arasındaki farklılık önemli
olmadığı görülmüĢtür. Bitki boyu ve gövde çapı değerleri, taç geniĢlik değerlerine (ESG dıĢında)
29
benzer bir sonuç göstermiĢtir. Bu çalıĢmada incelenen agronomik özellikler birlikte
4