Table Of ContentAKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN DER DDR
ZENTRALINSTITUT
FtfR ALTE GESCHICHTE UND ARCHAOLOGIE
BIBLIOTHECA
SCRIPTORVM GRAECORYM ET ROMANORVM
TEVBNERIANA
m
lEima
BSB B. G. TEUBNER YERLAGSGESELLSCHAFT
1985
CLAVDII CLAVDIANI
CARMINA
EDIDIT
JOHN BARRIE HALL
§3
U1P2IO
BSB B. G. TEUBNER VERLAGSGESELLSCHAFT
1985
Bibliotheca
scriptorum Graecorum et Romanorum
Teubneriana
ISSN 0233-1160
Redaktor: Giinther Christian Hansen
Redaktor dieses Bandes: Giinther Christian Hansen
© BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig, 1985
1. Auflage
VLN 294/375/9/85 · LSV 0886
Lektor: Dr. phil. Elisabeth Schuhmann
Printed in the German Democratic Republic
Gesamtherstellung: INTERDRUCK Grapbischer Groflbelrieb Leipzig,
Betrieb der ausgezeichneten Qualitatsarbeit, 111/18/97
Bestell-Nr. 666 239 2
11900
HOC YOLVMINE CONTINENTVR
Praefatio IX
Catalogus codicum XIV
Conspectus librorum XX
Index siglorum XXVI
1. Panegyricus dictus Olybrio et Probino consulibus 1
2. In Rufinum praefatio prior 12
3. In Rufinum liber prior 13
4. In Rufinum praefatio altera 29
5. In Rufinum liber alter 30
6. Panegyrici dicti Honorio Augusto tertium consuli praefatio 52
7. Panegyricus dictus Honorio Augusto tertium consuli 53
8. Panegyricus dictus Honorio Augusto quartum consuli 61
9. Epithalamii dicti Honorio Augusto et Mariae praefatio 86
10. Epithalamium dictum Honorio Augusto et Mariae 87
11 — 14. Fescennina dicta Honorio Augusto et Mariae 101
15. In Gildonem 107
16. Panegyrici dicti Mallio Theodoro consuli praefatio 128
17. Panegyricus dictus Mallio Theodoro consuli 129
18. In Eutropium liber prior 143
19. In Eutropium libri alterius praefatio ·. 163
20. In Eutropium liber alter 166
21. De consulatu Stilichonis liber primus 190
22. De consulatu Stilichonis liber secundus 205
23. De consulatu Stilichonis libri tertii praefatio 224
24. De consulatu Stilichonis liber tertius 225
25. Belli Getici praefatio 239
26. Bellum Geticum 240
27. Panegyrici dicti Honorio Augusto sextum consuli praefatio 263
28. Panegyricus dictus Honorio Augusto sextum consuli 265
De raptu Proserpinae libri primi praefatio 289
De raptu Proserpinae liber primus 290
De raptu Proserpinae libri secundi praefatio 302
De raptu Proserpinae liber secundus 305
De raptu Proserpinae liber tertius 321
Carmina minora uel potius miscellanea 342
1. Ad Stilichonem 342
2. Descriptio portus Zmyrnensis 342
3. Ad Aeternalem 343
4. Descriptio armenti 343
5. tEst in secessu longo locus' 344
6. "Rimanti telum ira facit' 344
V
HOC VOLVMINE CONTINENTVR
7. De quadriga marmorea 344
8. De Polycasta et Perdice 345
9. Hystrix 345
10. De birro castoreo 347
11. In sepulchrum speciosae 348
12. De balneis Quintianis quae in uia posita erant 348
13. In podagricum qui carmina sua non stare dicebat 348
14. Ad Maximum 349
15. De paupere amante 349
16. De eodem 349
17. De piis fratribus et de statuis eorum quae sunt apud Catinam 349
18. De mulabus Gallicis 351
19. Epistula ad Gennadium ex proconsule 352
20. De sene Veronensi qui suburbium suum numquam egressus est 353
21. De Theodoro et Hadriano 354
22. Deprecatio ad Hadrianum 354
23. Deprecatio ad Alethmm quaestorem 357
24. De locusta 358
25. Epithalamium dictum Palladio u. c. tribuno et notario et Celerinae ... 358
26. Aponus 365
27. Phoenix 369
28. Nilus 374
29. Magnes 376
30. Laus Serenae 378
31. Epistula ad Serenam 387
32. De saluatore 390
33. De crystallo cui aqua inerat 391
34. Deeodem 392
35. Deeodem 392
36. Deeodem 392
37. Deeodem 393
38. Deeodem 393
39. De eodem 394
40. Epistula ad Olybrium 394
41. Epistula ad Probinum 396
42. De apro et leone 397
43. In Curetium 397
44. In eundem 397
45. De concha Serenae 398
46. De chlamyde et frenis equi Honorio Augusto a Serena miasis 398
47. De freno, phaleris et cingulo equi Honorio Augusto a Serena missis ... 399
48. De zona equi Arcadio Augusto a Serena missa 400
49. Torpedo 401
50. In Iacobum magistrum equitum 402
51. In sphaeram Archimedis 403
52 A. De lanario 404
52 Β 404
53. Gigantomachia 404
Carminum uel spuriorum uel suspectorum appendix 410
1. In Sirenas 410
2. Laus Herculis 410
VI
HOC VOLVMINE CONTINENTVR
3A. DeDulcio > 416
3 B. De Dulcio 416
4. De zona a Serena Arcadio Augusto missa 416
5. Epithalamium dictum Laurentio 417
6. De Liberalibus 420
7. Laus Martis 421
8. De Iunonalibus 421
9. De hippopotamo et orocodilo 422
10. De aquila quae in mensa de sardonyche lapide erat 422
11. De Isidis nauigio 422
12. De lauacro 423
13. De Vinalibus 423
14. DeCythera 424
15. De cereo 424
16 — 19. perierunt 425
20. Laus Christi 425
21. Miracula Christi 426
22 427
23.-24 428
Carmina Graeca 429
Gigantomachia 429
Epigrammata 433
VII
COLLEGIO APVD LONDINIENSES BEDFORDENSI
ANNO 1849 INSTITVTO
ANNO 1984 DI8S0LVT0
IN MEMORIAM
PRAEFATIO
Duabus praesertim rebus ab aliis quae sub auspiciis Bibliothecae
Teubnerianae prodierunt editionibus discrepat haec noua Claudiani
recensio, primum quod in praefatione de re critica breuissime generatim-
que potius quam singillatim disceptat, deinde quod locorum similium
apparatum praebendi consuetudinem deserit. utrumque consulto. ut
enim de carminum traditionibus quas dicunt et traditionum testibus
multo plura exponenda erant quam quae modico quem mihi proponebam
praefationis ambitu continerentur, eamque ob causam de hisce rebus
separatim in Bull. Inst. Class. Stud. Suppl. 45, 1985 (cui titulus est
Trolegomena to Claudian') disputaui, ita auctorum et priorum quos
imitatus est Claudianus et posterorum qui rursus illum imitati sunt locos
accumulando nihil me rei criticae conferre posse opinabar, ideoque eos
prorsus exclusi. cui enim ad textum constituendum prodest cognouisse
Claudiano in uerbis fit sonus (carm. min. 53, 6) exarandis (ut uno tantum
exemplo abutar) non minus duodecim priorum locos in animum uolitare
potuisse? non quo talia ornnino nescire quam scire sit melius, sed cum
magis ad litterarum historiam pertineant, aptius, ut mihi uidetur,
commentariis et libris in quibus scriptorum pensatur indoles reseruantur.
Poeta ille qui res suis temporibus gestas poetico colore fucabat Clau-
dianus ad nostram usque aetatem trecentis ferme codicibus descendit,
quorum breuissimum post hanc praefationem catalogum, pleniorem
descriptionem in Prolegomenis praebui. horum codicum pars maxima
tantum singula poemata siue flores continet, sed tamen multi supersunt
quibus totum fere Claudiani corpus exhibetur. in carminibus minoribus
ut usurpantur agmen ducit antiquissimus ille Veronensis 163 (Δ), ultimis
octaui saeculi annis exscriptus, quem haud ita longo interuallo sequitur
Sangallensis 273 (Si), qui tamen non nisi ad Gigantomachiam (carm. min.
53) pertinet. inter codices qui carmina maiora et publica quemadmodum
appellare consueuimus proferunt uetustissimus est Bruxellensis 5381 (Γ),
Gemblaco oriundus annoque circiter 1050 exaratus. saeculo tandem
duodecimo quo antiquorum auctorum studia renata florebant libri de
raptu Proserpinae et panegyricus Olybrio et Probino dictus in lucem
rursus emergunt et magna codicum multitudo studentium necessitatibus
destinata ex librariorum officinis profluit. nec minor codicum saeculis
tertio et quinto decimo prouenit copia.
IX
PRAEFATIO
Codicum quos in hac recensione adhibui fere sexaginta penitus iam
cognitos aduocauerat sospitator ille poetarum Latinorum (ut merito
audit) Nic. Heinsius, plurimam partem nominatam quidem non tamen
subtiliter peruestigatam respuit Th. Birt, hic quod peruersae 'ratione et
uia' edendi consuetudini addictus paucos codices in deliciis habebat
plurimos parui pendebat, ille quod qua erat codicum peritia ueram lec-
tionem ubique reperiri posse cognouerat nec codicum auctoritate (quae
in Claudiani carminibus paene nulla est) sed lectionum quouis in codice
repertarum uirtute semper regebatur. quem uirum maximum quoad
potui aemulari conatus inde ab initio huius laboris codices quam plurimos
perlegere excerpere conferre constitui, ne minore quam par erat lectionum
cognitione fretus quicquam quod scire operae pretium esse uidebatur
omitterem. primum igitur eos codices quos Birt pro fundamento suae
editionis posuerat denuo contuli (necessario mehercule quod ille falso
permulta rettulerat), deinde alios et Heinsianos et Heinsio ignotos ut
occasio se offerebat imaginibus luce depictis plerumque usus quam
maxima poteram cura (quae utinam satis magna fuerit) excussi. num-
quam non nouarum et uerarum lectionum thesaurum, ut quisque codex
legendum se praebebat, auspicabar, numquam non duobus uel tribus
foliis perlectis expectatione sensim deiectus easdem lectiones quas
aliunde cognoueram redire cernebam. certe hinc illinc aliquid noui cepi,
si tamen Heinsianae supellectili addenda ponderantur, in aere piscatus
esse possum uideri. quod quidem utcumque est, saltem codicum appella-
tiones hodiernae consuetudini accommodare et quo in codice quae lectio
appareat accurate indicare potui.
Posteaquam Caroli magni aeuo e tenebris nostri poetae carmina pro-
cedere incipiunt, non ad unam eandemque traditionem quam dicunt
omnia spectare, sed quattuor ut uidetur riuis, turbidis sane ac lutosis,
ab ipsius Claudiani temporibus defluxisse manifestum est. neque id
quidem non consentaneum est, cum materia libri de raptu Proserpinae a
ceteris discrepent, personarum nominibus et rebus gestis panegyrici qui
Stilichonem praedicant a panegyrico Olybrii et Probini consulatum
efferente, limandi ratione carmina minora (quae iam mortui poetae e
SQriniis eruta esse crediderim) a ceteris omnibus. principio igitur quattuor
traditiones a se inuicem distant, neque ante saec. xii/xiii, uelut in Lau-
rentiano 33. 4 (F3) et Vossiano 294 (J ), in unum contrahuntur.
3
Quod si dissimilem haec quadripartita carminum hereditas ab initio
cursum secuta est, similem in integritate retinenda uel potius amittenda
fatorum dispensationem passa est. grassata est enim in omnibus fere
carminibus inportuna librariorum interpolandi et contaminandi prurigo,
qua fit ut nulli codici possit simplex haberi fides, nullus insidiosis non
laboret erroribus, nullum (si perpauca recentissimae aetatis apographa
X
