Aydaki Kadın - Ahmet Hamdi Tanpınar

413 Pages·1987·1.37 MB·Turkish

by  Ahmet Hamdi Tanpınar

Ahmet Hamdi Tanpınar
Aydaki Kadın
AHMET HAMDİ TANPINAR
AYDAKI KADIN
roman
"Aydaki Kadın diye bundan (Saatleri Ayarlama
Enstitüsü) çok ayrı, çok başka, daha derin ve ferdî
meseleleri ele alan bir romanım var. Fakat ne zaman
bitireceğimi bilmiyorum." (Edebiyat Üzerine Makaleler,
1969, s.555)
— Ahmet Hamdi Tanpınar
"Yazarın ölümüyle yarım kalan bu romanın taslakları, 1974'te
Tanpınar'ın İstanbul Türkiyat Enstitüsü'ne verilen diğer
evrakı arasında karışık bir biçimde numaralanmış olarak
bulunmaktaydı. Aydaki Kadın'ı kitap haline getirebilmek için
önce, yaklaşık dört bin sayfayı bulan evraktan ayırmak
gerekti. Daha sonra birden fazla taslağı bulunan ve
sayfalarının çoğu numaralandırılmış olan roman, yazarın plan
ve notlarına dayanılarak, kendi içinde bir düzene sokuldu."
— Güler Güven
Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962) şiir, roman, öykü,
deneme, inceleme alanlarında verdiği yapıtlarla çok yönlü bir
sanat adamı olarak Cumhuriyet sonrası Türk edebiyatında
kendine seçkin bir yer sağlamıştır.
ADAM YAYINLARI
©
Anadolu Yayıncılık AŞ.

Aydaki Kadın,ilk kez Journal of Turkish Studies - Türklük

Bilgisi Araştırmaları(TUBA) dergisinde yayımlanmıştır. 
(TUBA III, 1979, s.135-195 ve TUBA IV - 1,1982, s.143-249).
Birinci Basım: Ekim 1987
Kapak Düzeni: Aydın Ülken
187.01.028.459.310

87.34.Y.0016.310

YAZIŞMA ADRESİ: ADAM YAYINLARI,
BÜYÜKDERE CADDESİ, ÜÇYOL MEVKİİ, NO:57
MASLAK-ISTANBUL
Ahmet Hamdi Tanpınar
·  

Aydaki Kadın

Roman

Yayına Hazırlayan: Güler Güven
ÖNSÖZ

Şiir, roman ve öyküleriyle olduğu kadar düşünce
yazılarıyla da yazınımızda önemli bir yeri olan
Ahmet Hamdi Tanpınar (1901-1962), ölümünden
önce Aydaki Kadın adlı bir roman  üzerinde
çalışıyordu. 1954’te kendisiyle yapılan bir
röportajda bu romandan şöyle söz eder: "Aydaki
Kadın diye bundan (Saatleri Ayarlama Enstitüsü)
çok ayrı, çok başka, daha derin ve
ferdî meseleleri ele alan bir romanım var. Fakat
ne zaman bitireceğimi  bilmiyorum.” (Edebiyat
Üzerine Makaleler, 1969, s.555)
Yazarın  ölümüyle yarım kalan bu romanın
taslakları, 1974’te Tanpınar’ın İstanbul Türkiyat
Enstitüsü’ne verilen diğer evrakı
arasında  karışık biçimde numaralanmış olarak
bulunmaktaydı. Aydaki  Kadın’ı kitap haline
getirebilmek için önce, yaklaşık dört bin sayfayı
bulan evraktan ayırmak gerekti. Daha sonra
birden fazla taslağı bulunan ve sayfalarının çoğu
numaralandırılmamış olan  roman, yazarın plan
ve notlarına dayanılarak, kendi içinde bir düzene
sokuldu. Ayrıca Arap harfleriyle kaleme alman
metin,  Latin harflerine çevrildi. Bu çalışma,
kitap haline getirilmeden  önce, Harvard
Üniversitesi’nde Şinasi Tekin-Gönül Alpay
Tekin  yönetiminde çıkarılmakta olan Journal of
Turkish Studies - Türklük Bilgisi Araştırmaları
adlı bilimsel derginin 3.(1979) ve 6.
(1984) ciltlerinde yayımlandı.

Yaklaşık üçte ikisi yazılan Aydaki Kadın'ın bir
planında, yazılmamış bölümlerle ilgili ve
romanın tasarlanan sonunu belirleyen şu satırlar
yer alıyor: “Dördüncü Movement:
Kayıklar.  Mehtapta alaturka musiki. Burada
herkes kendi solosunu söyleyecektir. Son
konuşma birbirlerine cevap verir gibi Leylâ
ile Selim’in konuşmaları olacaktır. Selim romana
dönecektir. Belki Marie ile yatacaktır. Demokrat
Parti mahkûmdur. Ölüler dirilmez. Binaenaleyh
Leylâ’yı rahat bırakacaktır. Gündüz’ün akıbeti
meçhuldür. Adrienne intihar edecektir. Leylâ,
Nevzat, Şifa, hepsi  birbiriyle birleşiyor. Hatta
Marie bile...Bu halita, bu acayip  halita...Bütün
bu değişmeler... Ve karışık bir hayalde
uyuklayacak. (Bu hayale çocukluğu, Anadolu
peyzajı, bütün tanıdıkları  girecek. Sonra yavaş
yavaş hepsinin yerini mehtaplı su, onun  çiçek
açmış meyve dalı manzarası, küçük bir ağaç
alacaktır.)”  Romanın taslak sayısındaki farklılık
yüzünden ve tek taslaklı  bölümler iki ya da üç
taslaklı bölümlere göre daha az
işlenmiş  olduğundan metnin bütününde olay
örgüsü, kişi adları, dil vb  bakımlardan yer yer
dengesizliklerin, tutarsızlıkların ve tekrarların
görülmesi kaçınılmazdır. Tanpınar yaşasaydı,
romanın bu  biçimiyle yayımlanmasına
katlanamazdı sanırım. Ama durum  farklı. Bizler
bu yapıttan ya bütünüyle yoksun kalmak ya da
bize  kalanla yetinmek zorundayız. Ve yine
sanıyorum ki Tanpınar bizim yerimizde olsaydı o
da İkincisini seçerdi. Yarım kalmışlığı  içinde de
olsa Aydaki Kadın’ın, Tanpınar’ı sevenleri
sevindireceğini düşünüyorum.
Güler Güven
I
İÇ İÇE
1
«Uyandım. Uyanıyorum. Zihnin oyunu bitti.
Şimdi kendi kapımdayım. Biraz sonra içeriye,
oradan dünyaya gireceğim.»  Gözleri hâlâ
kapalıydı; sanki bir lâhza evvel ayrıldığı
hayallerle  beraber, onlar tarafından yedilerek
kendi içine ve günlük hayata  girmek istiyordu.
Fakat sahne bomboştu. Son ışıklar sönmüş,
son  etekler de kaybolmuştu. İçinde bütün o
hareketlerden, kalabalıktan ve karışık hislerden
— çünkü bunaltıya yakın ve tahlili güç,  bir ucu
müphem, derin özleyişler ve kederlerle
çalkalanan bir his bu uyanış anını hep beraberce
dokumuş gibiydiler — sadece bir ezinti, bir nevi
deniz mağarasına benzeyen besleyici, sıcak ve
çok rahat bir vasattan kopmuş olmanın duygusu
vardı. Bununla  beraber uyanan adamda bütün
bu karışık duygular şimdi aşikâr  bir özleyişti.
«Muhakkak doğduğum zaman da bunu
duymuş  olmalıyım.» Ve birdenbire yataktaki
garip vaziyetine şaşırdı.  Birkaç sabahtır hep
böyle, ayaklan vücuduna doğru çekik, iki  kolu
göğsüne yapışık ve iki yumruğu yüzünde
uyanıyordu. «Her  şeyden evvel bu torbadan
çıkmalıyım! Şimdi ki uyandım artık!»  Örtülerini
attı, sonra gerçekten çok mühim bir ameliye
yapıyormuş gibi gözlerini açtı, etrafına baktı.
Oda bu Temmuz sonu  sabahında dikkatle