uygarlık tar‹h‹

435 Pages·2011·6.39 MB·Turkish

T.C. ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ YAYINI NO: 2265
AÇIKÖ⁄RET‹M FAKÜLTES‹ YAYINI NO: 1262
UYGARLIK TAR‹H‹
Yazarlar
Doç.Dr. Handan AYDIN (Ünite 1)
Doç.Dr. Hakan S‹VAS (Ünite 2-4)
Ö¤r.Gör. Ali Fuat YILMAZEL (Ünite 5)
Doç.Dr. Elif U⁄URLU ÖZER (Ünite 6)
Doç.Dr. Ahmet Tolga TEK (Ünite 7)
Yrd.Doç.Dr. Nilgün ELAM (Ünite 8,9)
Yrd.Doç.Dr. Hayrettin PINAR (Ünite 10)
Yrd.Doç.Dr. Sema ALTUNAN (Ünite 11,12)
Yrd.Doç.Dr. Sedat B‹NGÖL (Ünite 13)
Doç.Dr. Zafer KOYLU (Ünite 14)
Editör
Prof.Dr. Taciser S‹VAS
ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹
Bu kitab›n bas›m, yay›m ve sat›fl haklar› Anadolu Üniversitesine aittir.
“Uzaktan Ö¤retim” tekni¤ine uygun olarak haz›rlanan bu kitab›n bütün haklar› sakl›d›r.
‹lgili kurulufltan izin almadan kitab›n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay›t
veya baflka flekillerde ço¤alt›lamaz, bas›lamaz ve da¤›t›lamaz.
Copyright © 2011 by Anadolu University
All rights reserved
No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted
in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, without
permission in writing from the University.
UZAKTAN Ö⁄RET‹M TASARIM B‹R‹M‹
Genel Koordinatör
Prof.Dr. Levend K›l›ç
Genel Koordinatör Yard›mc›s›
Doç.Dr. Müjgan Bozkaya
Ö¤retim Tasar›mc›s›
Dr. Kadriye Uzun
Grafik Tasar›m Yönetmenleri
Prof. Tevfik Fikret Uçar
Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z
Ö¤r.Gör. Nilgün Salur
Dil Yaz›m Dan›flman›
Okt. Esin Gürrer
Ölçme De¤erlendirme Sorumlusu
Uzm.Ö¤r.Gör. Dilek Polat
Kitap Koordinasyon Birimi
Doç.Dr. Feyyaz Bodur
Uzm. Nermin Özgür
Kapak Düzeni
Prof. Tevfik Fikret Uçar
Dizgi
Aç›kö¤retim Fakültesi Dizgi Ekibi
Uygarl›k Tarihi
ISBN
978-975-06-0939-8
2. Bask›
Bu kitap ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ Web-Ofset Tesislerinde 9.000 adet bas›lm›flt›r.
ESK‹fiEH‹R, A¤ustos 2013
‹çindekiler iii
‹çindekiler
Önsöz............................................................................................................ xiii
Dünyan›n Oluflumu ve Tarih Öncesi Ça¤lar......................... 2 1. ÜN‹TE
EVREN, DÜNYA VE CANLILARIN OLUfiUMU............................................. 3
Primatlar ve ‹lk Homininler.......................................................................... 5
ÜÇ ÇA⁄ S‹STEM‹ VE TAR‹H ÖNCES‹ ÇA⁄LAR.......................................... 7
Tarihleme Yöntemleri................................................................................... 7
PALEOL‹T‹K ÇA⁄ (G.Ö 2.500.000-12.000).................................................. 8
Alt Paleolitik Dönem (G.Ö 2.500.000-200.000)........................................... 8
Homo Habilis.......................................................................................... 8
Homo Erectus ........................................................................................ 9
Homo Heidelbergensis........................................................................... 11
Orta Paleolitik Dönem (G.Ö 200.000-40.000)............................................. 11
Homo Neanderthalensis......................................................................... 11
Üst Paleolitik Dönem (G.Ö 40.000-12.000)................................................. 12
Homo Sapiens......................................................................................... 12
Sanat›n Do¤uflu....................................................................................... 13
MEZOL‹T‹K (EP‹PALEOL‹T‹K) ÇA⁄ (G.Ö 12.000-10.000).......................... 15
Mezolitik ....................................................................................................... 15
Epipaleolitik................................................................................................... 16
NEOL‹T‹K ÇA⁄ (‹.Ö. 10.000-5.500)............................................................. 16
Çanak Çömleksiz Neolitik Ça¤..................................................................... 17
Tar›m........................................................................................................ 17
Hayvanlar›n Evcillefltirilmesi ........................................................................ 17
Di¤er Geliflmeler........................................................................................... 18
Çanak Çömlekli Neolitik Ça¤....................................................................... 18
KALKOL‹T‹K ÇA⁄ (‹.Ö 5500/5000-3500) ................................................... 19
UYGARLI⁄IN DO⁄UfiU................................................................................ 20
Özet................................................................................................................ 21
Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 22
Okuma Parças›.............................................................................................. 23
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›............................................................ 24
S›ra Sizde Yan›t Anahtar›.............................................................................. 24
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 25
Eski Mezopotamya Tarihi ve Uygarl›¤› ................................ 26 2. ÜN‹TE
MEZOPOTAMYA’NIN CO⁄RAF‹ KOfiULLARI VE TAR‹H ÖNCES‹............ 27
ESK‹ MEZOPOTAMYA TAR‹H‹.................................................................... 29
Sümerler, Erken Hanedanlar Dönemi (‹.Ö. 2900-2350).............................. 29
Akkadlar (‹.Ö. 2350-2150)............................................................................ 30
Yeni Sümer Dönemi (III. Ur Sülalesi) (‹.Ö. 2112-2000)............................. 31
Assurlular ve Babilliler.................................................................................. 31
Yeni Babil Devleti (‹.Ö. 612-539)................................................................ 32
ESK‹ MEZOPOTAMYA’DA DEVLET YÖNET‹M‹......................................... 33
ESK‹ MEZOPOTAMYA HUKUKU................................................................. 34
Urukagina Kanunu........................................................................................ 34
iv ‹çindekiler
Ur-Nammu Kanunlar›.................................................................................... 35
Ana-‹ttiflu Kanunu......................................................................................... 35
Lipit-‹fltar Kanunu.......................................................................................... 35
Eflnunna Kanunlar›........................................................................................ 35
Hammurabi Kanunlar›................................................................................... 36
ESK‹ MEZOPOTAMYA D‹N‹......................................................................... 37
ESK‹ MEZOPOTAMYA’DA SANAT VE KÜLTÜR......................................... 38
Mezopotamya’da Yaz›n›n Geliflimi............................................................... 38
Mezopotamya’da Edebiyat............................................................................ 39
Liturjik Eserler.......................................................................................... 39
Epik (Destani) fiiirler............................................................................... 40
Bilim............................................................................................................... 41
Özet ............................................................................................................... 43
Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 45
Okuma Parças› ............................................................................................. 46
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 46
S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 46
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 47
3. ÜN‹TE Eski M›s›r Tarihi ve Uygarl›¤›................................................. 48
ESK‹ MISIR TAR‹H‹N‹N GENEL HATLARI VE DEVLET ÖRGÜTÜ............. 49
Co¤rafi Koflullar............................................................................................. 49
M›s›r Tarihi..................................................................................................... 50
Erken Devir (‹.Ö. 3000-2650) (1-2. Sülaleler)....................................... 51
Eski Krall›k (‹.Ö. 2650-2134) (3-8. Sülaleler)......................................... 51
Orta Krall›k (‹.Ö. 2040-1640) (11-14. Sülaleler).................................... 52
Yeni Krall›k (‹.Ö. 1550-1070) (18-20. Sülaleler).................................... 53
Geç Dönem (‹.Ö. 712-332) (25-31. Sülaleler)....................................... 55
Devlet Yönetimi............................................................................................ 56
ESK‹ MISIR’DA B‹L‹M VE YAZI................................................................... 57
Bilim............................................................................................................... 57
Yaz›................................................................................................................ 57
ESK‹ MISIR M‹MAR‹S‹N‹N ÖZELL‹KLER‹..................................................... 59
Mezarlar......................................................................................................... 59
Tap›naklar...................................................................................................... 60
ESK‹ MISIR D‹N‹ VE ÖLÜ GÖMME GELENEKLER‹.................................... 62
Din................................................................................................................. 62
Ölü Gömme Gelenekleri ............................................................................. 62
Özet................................................................................................................ 65
Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 67
Okuma Parças›.............................................................................................. 68
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›............................................................ 69
S›ra Sizde Yan›t Anahtar›.............................................................................. 69
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 70
4. ÜN‹TE Eski Anadolu Uygarl›klar›....................................................... 72
ANADOLU’NUN TAR‹H ÖNCES‹ (PREH‹STOR‹K)...................................... 73
DÖNEMLER‹.................................................................................................. 73
Co¤rafi Mekân Olarak Anadolu................................................................... 73
Paleolitik Ça¤ (Eski Tafl Ça¤›, Yontma Tafl Devri)...................................... 73
‹çindekiler v
(G.Ö. 600.000-12.000/11.000)....................................................................... 73
Mezolitik Ça¤ (Epipaleolitik Ça¤, Orta Tafl Devri)..................................... 75
(G.Ö. 12.000-11.000)..................................................................................... 75
Neolitik Ça¤ (Cilal› Tafl Ça¤›, Yeni Tafl Ça¤›).............................................. 76
(‹.Ö. 10.000- 5.500)....................................................................................... 76
Kalkolitik Ça¤ (Bak›r Tafl Ça¤›) ‹.Ö. 5500-3200/3000 ................................ 79
ANADOLU’NUN TUNÇ ÇA⁄LARI................................................................ 80
‹lk Tunç Ça¤› (‹.Ö. 3200/3000-2000)........................................................... 80
Orta Tunç Ça¤› (‹.Ö. 2000/1900 -1500/1450).............................................. 82
Eski Hitit Devleti........................................................................................... 83
Son Tunç Ça¤› (‹.Ö.1500/1450-1200)........................................................... 84
Hitit Uygarl›¤›................................................................................................ 85
Devlet Yönetimi ve Toplum Yap›s› ...................................................... 85
Din ve Ölü Gömme Gelenekleri .......................................................... 86
Mimari ve Sanat....................................................................................... 87
Yaz› ve Edebiyat..................................................................................... 88
ANADOLU’NUN DEM‹R ÇA⁄I UYGARLIKLARI.......................................... 89
(‹.Ö. 1200-547/546)....................................................................................... 89
Geç Hitit Kent Devletleri.............................................................................. 89
Urartu Krall›¤›................................................................................................ 91
Frig Krall›¤›.................................................................................................... 94
Lidya Krall›¤›.................................................................................................. 99
Özet................................................................................................................ 104
Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 108
Okuma Parças›.............................................................................................. 109
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›............................................................ 110
S›ra Sizde Yan›t Anahtar›.............................................................................. 110
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 111
Orta Asya ve ‹ran Tarihi ve Uygarl›klar›...............................114 5. ÜN‹TE
HUNLARDAN ÖNCEK‹ ORTA ASYA TAR‹H‹ VE UYGARLI⁄I................... 115
Orta Asya’daki Kültür Merkezleri ve Bölgenin Kültürel Yap›s›................. 116
Hunlardan Önce Orta Asya’n›n Kültürel Yap›s› ......................................... 117
Toplay›c›l›k.............................................................................................. 117
Hayvanc›l›k.............................................................................................. 117
Tar›m........................................................................................................ 117
ASYA HUN ‹MPARATORLU⁄U KÜLTÜR VE UYGARLI⁄I......................... 118
Asya Hun ‹mparatorlu¤u’nun Siyasi Tarihi.................................................. 118
Teoman-Mete-Kiok Dönemleri............................................................... 118
Ki-ok’tan Sonra Asya Hun Devleti’nin Sonu......................................... 120
Avrupa Hunlar›........................................................................................ 120
HUNLARDAN SONRAK‹ DÖNEMDE ORTA ASYA..................................... 121
Gök-Türklere Kadar Olan Dönem............................................................... 121
I. Gök-Türk Devleti....................................................................................... 121
Gök-Türklerin ‹kiye Ayr›lmas› ve Y›k›lmas›................................................ 122
II. Gök-Türk Devleti .................................................................................... 122
Uygurlar......................................................................................................... 123
Uygurlar›n Yükselifli ve Düflüflü................................................................... 123
vi ‹çindekiler
Sar› Uygurlar.................................................................................................. 123
Turfan Uygurlar›............................................................................................ 124
Asya Hun ‹mparatorlu¤u’nun Kültür ve Uygarl›¤›...................................... 124
Sosyal Yap›.............................................................................................. 124
Ekonomi................................................................................................... 125
Devlet Yönetimi...................................................................................... 125
Ordu......................................................................................................... 126
Hukuk...................................................................................................... 127
Sanat ....................................................................................................... 127
‹nanç........................................................................................................ 128
‹RAN TAR‹H‹................................................................................................. 129
‹ran Co¤rafyas›.............................................................................................. 129
Elaml›lar......................................................................................................... 129
Medler............................................................................................................ 131
Persler............................................................................................................ 132
‹RAN UYGARLIKLARI................................................................................... 134
Elam Uygarl›¤› .............................................................................................. 134
Pers Uygarl›¤›................................................................................................ 136
Devlet Örgütlenmesi............................................................................... 136
Ordu......................................................................................................... 138
Din........................................................................................................... 138
Dil ve Yaz›............................................................................................... 139
Mimari ve Sanat....................................................................................... 139
Özet .............................................................................................................. 140
Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 142
Okuma Parças› ............................................................................................. 143
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 143
S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 144
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 144
6. ÜN‹TE Eski Yunan Tarihi ve Uygarl›¤› ..............................................146
M‹NOS UYGARLI⁄I...................................................................................... 147
M‹KEN UYGARLI⁄I ..................................................................................... 149
KARANLIK ÇA⁄ / GEOMETR‹K ÇA⁄ (‹.Ö. 1100-800)............................... 150
ARKA‹K ÇA⁄ (‹.Ö. 800-500)........................................................................ 153
KLAS‹K ÇA⁄ (‹.Ö. 500-400) ........................................................................ 156
HELLEN‹ST‹K ÇA⁄ (‹.Ö. 330-30)................................................................. 159
ESK‹ YUNAN DÜNYASINDA GÜNLÜK YAfiAM VE ÖLÜ
GÖMME GELENEKLER‹ ............................................................................. 162
Günlük Yaflam............................................................................................... 162
Ölü Gömme Gelenekleri.............................................................................. 163
Özet ............................................................................................................... 165
Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 167
Okuma Parças› ............................................................................................. 169
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 169
S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 170
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 170
‹çindekiler vii
Roma Tarihi ve Uygarl›¤›........................................................172 7. ÜN‹TE
ROMA’DA KRAL‹YET VE CUMHUR‹YET DÖNEMLER‹.............................. 173
Roma Kentinin Kuruluflu.............................................................................. 173
Roma Cumhuriyeti’nin ‹talya’da Millî Birli¤i Sa¤lamas›.............................. 174
Roma Cumhuriyeti’nin Bat› Akdeniz’de ve Anadolu’da Egemenli¤i
Ele Geçirmesi................................................................................................. 174
Roma Cumhuriyeti’nde Sosyal Yap› ve Devlet Yönetimi........................... 175
Roma Cumhuriyeti’nde ‹ç Kar›fl›kl›k ve Cumhuriyet’in Çöküflü................. 177
ROMA ‹MPARATORLU⁄U............................................................................ 179
Julius-Claudiuslar Dönemi (‹.Ö. 27-‹.S. 68)................................................. 179
Flaviuslar Dönemi (‹.S. 69-96)...................................................................... 180
Antoninuslar Dönemi (‹.S. 98-193).............................................................. 180
Severuslar Dönemi (‹.S. 193-235)................................................................. 182
Asker ‹mparatorlar Dönemi (‹.S. 235-284)................................................... 182
Tetrarfli Dönemi (‹.S. 284-324)..................................................................... 183
Constantinuslar Dönemi (‹.S. 324-363)........................................................ 184
Di¤er Geç Roma ‹mparatorlar›..................................................................... 185
ROMA KÜLTÜRÜ VE UYGARLI⁄I............................................................... 186
Roma Toplumunda Din................................................................................ 186
Roma Mimarl›¤›............................................................................................. 187
Roma Heykel Sanat›...................................................................................... 189
Roma Ordusu................................................................................................ 189
Roma Hukuku............................................................................................... 190
Roma Ekonomisi........................................................................................... 191
Roma Kültürünün Günümüze Etkileri......................................................... 192
Özet................................................................................................................ 194
Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 196
Okuma Parças›.............................................................................................. 197
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›............................................................ 197
S›ra Sizde Yan›t Anahtar›.............................................................................. 197
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 198
Ortaça¤ Avrupa Tarihi ve Uygarl›¤› (5-15. Yüzy›l)..............200 8. ÜN‹TE
ORTAÇA⁄ KAVRAMI.................................................................................... 201
ERKEN ORTAÇA⁄ (5-11. Yüzy›l)................................................................. 201
Kavimler Göçü.............................................................................................. 201
Kavimler Göçünün Sonuçlar›....................................................................... 202
Frank Devleti................................................................................................. 203
Erken Ortaça¤’da ‹dari Yap›: Feodal Sistem ve Malikane Sistemi............. 203
Ekonomik Yap›: Malikane Sistemi............................................................... 204
ASIL ORTAÇA⁄ (1000-1300)........................................................................ 205
Ulusal Devletlerin ve Kilisenin Yükselifli: I. Otto ve Bat› ......................... 205
Roma imparatorlu¤u..................................................................................... 205
Devlet-Kilise ‹liflkileri ve Cluny Reformu.............................................. 205
Cluny Reformu........................................................................................ 206
III. Innocentius Dönemi (1198-1215) ve Yeni Papal›k Monarflisi........ 206
Atama Mücadelesi................................................................................... 207
Haçl› Seferleri................................................................................................ 207
viii ‹çindekiler
‹ngiltere, Fransa ve Almanya’daki Politik Geliflmeler ................................ 208
‹ngiltere ve Norman Egemenli¤i (1066-1214)....................................... 208
Halk Ayaklanmas› ve Magna Carta........................................................ 209
Fransa’da Capet Hanedan› Dönemi....................................................... 210
Almanya’da Hohenstaufen ‹mparatorlu¤u (1152-1272) ....................... 210
As›l Ortaça¤’da Ekonomik Yap›................................................................... 212
Taflra: Malikânelerin Çözülmesi............................................................. 212
Kentler: Yeniden Do¤ufl ve Tacirler ..................................................... 212
GEÇ ORTAÇA⁄ (1300-1400) ....................................................................... 213
Fransa’daki Politik Geliflmeler...................................................................... 213
‹ngiltere’deki Politik Geliflmeler................................................................... 214
K›rsal ve Kentlerdeki Sosyoekonomik Geliflmeler...................................... 214
K›rsaldaki Geliflmeler.............................................................................. 214
Kentlerdeki Geliflmeler........................................................................... 215
Dinsel Geliflmeler.................................................................................... 215
ORTAÇA⁄ KÜLTÜR VE UYGARLI⁄I........................................................... 216
E¤itim ve Ö¤retim......................................................................................... 216
Felsefe ve Teoloji.......................................................................................... 217
Dil ve Edebiyat.............................................................................................. 217
Sanat ve Mimari............................................................................................. 218
Özet ............................................................................................................... 222
Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 224
Okuma Parças› ............................................................................................. 225
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 226
S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 226
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 226
9. ÜN‹TE Do¤u Roma (Bizans) Tarihi ve Uygarl›¤› (4. -15. Yüzy›l)......228
B‹ZANS KAVRAMI......................................................................................... 229
Bizans Siyasal Düflüncesi.............................................................................. 229
CONSTANT‹NUS’UN TAHTA ÇIKIfiI VE .................................................... 230
HR‹ST‹YAN OLMASI..................................................................................... 230
Dinsel Sapk›nl›k Kavram› ve Donatism ...................................................... 231
Teslis (Üçleme) Ç›kmaz› ve Arianism.......................................................... 232
4. Yüzy›lda Politik Durum: Haleflik (Ard›ll›k) Sorunu................................ 232
Kristolojik (‹sa’›n Özü ile ‹lgili) Çat›flmalar.................................................. 233
5.-6. Yüzy›llarda Politik Durum: Halefler (Ard›llar).................................... 233
Justinianus Dönemi ...................................................................................... 234
Nika ‹syan› (532)........................................................................................... 234
Bat› Avrupa’n›n Yeniden Fethi..................................................................... 235
6. Yüzy›l Sonu: Halefler (Ard›llar)................................................................ 235
HERACLEIUS VE TEMA S‹STEM‹ ................................................................ 236
Heracleius’un Halefleri.................................................................................. 238
III. LEON DÖNEM‹ VE ‹KONOKLASM (TASV‹R KIRICILIK)..................... 238
I. Nikephoros ve Halefleri ........................................................................... 240
MAKEDONYA HANEDANI DÖNEM‹ (867-1056)........................................ 241
KOMNENOS HANEDANI DÖNEM‹ (1081-1185)......................................... 243
IV. Haçl› Seferi ve Latin Hâkimiyet Devri (1204-1261)............................... 245
PALAIOLOGOS HANEDANI DÖNEM‹ VE ÇÖKÜfi (1261-1453)................ 245
B‹ZANS UYGARLI⁄I VE SANATI................................................................. 248
‹çindekiler ix
Devlet Yönetimi............................................................................................ 248
Hukuk............................................................................................................ 248
Edebiyat......................................................................................................... 249
E¤itim ve Ö¤retim......................................................................................... 249
Sanat............................................................................................................... 250
Mimarî ........................................................................................................... 252
Özet................................................................................................................ 254
Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 256
Okuma Parças›.............................................................................................. 257
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›............................................................ 258
S›ra Sizde Yan›t Anahtar›.............................................................................. 258
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 259
‹slam Tarihi ve Uygarl›¤›.........................................................260 10. ÜN‹TE
‹SLÂM‹YET’TEN ÖNCE ARAB‹STAN............................................................ 261
Yaflam Koflullar› ve Din................................................................................ 261
‹SLÂM‹YET’‹N ORTAYA ÇIKIfiI.................................................................... 262
Hz. Muhammed’in Peygamberlikten Önceki Yaflam›................................. 262
Hz. Muhammed’in Peygamberli¤i................................................................ 262
Hicret (622).................................................................................................... 263
HZ. MUHAMMED DÖNEM‹NDE YAPILAN SAVAfiLAR VE
HUDEYB‹YE ANLAfiMASI............................................................................. 263
Bedir Savafl› (624)......................................................................................... 263
Uhud Savafl› (625)......................................................................................... 263
Hendek Savafl› (627)..................................................................................... 264
Hudeybiye Anlaflmas› (628).......................................................................... 264
‹SLÂM‹YET’‹N YEN‹ GEL‹fiME DÖNEM‹ .................................................... 264
DÖRT HAL‹FE DÖNEM‹ (632-661).............................................................. 265
Hz. Ebûbekir’in Halifeli¤i (632-634)............................................................. 265
Hz. Ömer Dönemi (634-644)........................................................................ 265
Hz. Osman Dönemi (644-656)..................................................................... 266
Hz. Ali Dönemi (656-661)............................................................................. 266
EMEVÎLER DÖNEM‹ (661-750)..................................................................... 268
ENDÜLÜS EMEVÎ DEVLET‹ (756-1031)....................................................... 270
ABBASÎLER DÖNEM‹ (750-1258)................................................................. 271
‹SLÂM KÜLTÜR VE UYGARLI⁄I.................................................................. 274
Dil ve Edebiyat ............................................................................................ 274
Bilim ve Felsefe ........................................................................................... 275
Sanat ............................................................................................................. 276
Mimarî............................................................................................................ 276
Özet ............................................................................................................... 280
Kendimizi S›nayal›m ..................................................................................... 282
Okuma Parças› ............................................................................................. 283
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 283
S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 283
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 284
Yeniça¤’da Avrupa ve Osmanl› (15-17. Yüzy›l)....................286 11. ÜN‹TE
YEN‹ÇA⁄’DA BATI AVRUPA’DA YAfiANAN EKONOM‹K VE SOSYAL
DE⁄‹fi‹M ....................................................................................................... 287
De¤iflime Direnifl: Amaç Düzenin Devaml›l›¤›............................................ 287
Üretimin De¤iflimi ve Burjuvazinin Yükselifli.............................................. 287
x ‹çindekiler
De¤iflen Aristokrasi....................................................................................... 288
Dokuma ve Maden Sanayinin Geliflimi: ‹flçi S›n›f›n›n Ortaya Ç›k›fl›.......... 288
Kapitalizm...................................................................................................... 289
Avrupa’n›n Sömürgecilik Faaliyetleri........................................................... 289
Avrupa’n›n Yeniça¤’›..................................................................................... 290
YEN‹ÇA⁄’DA BATI AVRUPA’DA YAfiANAN DÜfiÜNSEL DE⁄‹fi‹M ......... 291
Bilimsel Siyasal Düflünüfl ve Yeni Düflünce Yap›s›n›n Geliflme Koflullar›. 291
De¤iflen Siyasal Yap›..................................................................................... 291
S‹YASAL DE⁄‹fi‹M: MUTLAK MONARfi‹Y‹ SAVUNAN DÜfiÜNÜRLER...... 292
Niccola Machiavelli (1469-1527)................................................................... 292
Jean Bodin (1530-1596)................................................................................ 293
Thomas Hobbes (1588-1679)........................................................................ 293
HÜMAN‹ZM................................................................................................... 294
Gerçekle ‹dealin Çeliflkisi............................................................................. 294
Hümanizmin Ortaya Ç›k›fl›............................................................................ 295
RÖNESANS VE REFORM............................................................................... 295
Rönesans........................................................................................................ 295
Reform............................................................................................................ 297
Reformcu Düflünürler.................................................................................... 297
Martin Luther (1483-1546)...................................................................... 297
John Calvin (1509-1564)......................................................................... 298
Thomas Münzer ve Köylüler Savafl› (1524-1525).................................. 298
Reformun Sonuçlar›....................................................................................... 299
OSMANLI VE AVRUPA ‹Ç‹ÇEL‹⁄‹: ‹LET‹fi‹M VE ETK‹LEfi‹M..................... 300
Osmanl› Devleti’nin Ça¤dafl Avrupa’n›n Do¤uflundaki Rolü ve Etkisi...... 300
Osmanl› Siyasetinin Avrupa’daki ‹zleri........................................................ 301
DO⁄U-BATI ARASINDA B‹R KÖPRÜ OLARAK OSMANLI........................ 302
Osmanl›’da Bilim ve Avrupa Bilimi ile ‹lk Temas....................................... 303
Avrupa Biliminin Osmanl› Üzerindeki ‹zleri............................................... 304
KÜLTÜREL ETK‹LEfi‹M.................................................................................. 306
Avrupa Kültüründe Osmanl› Etkisi.............................................................. 307
Avrupa’ya Bir Model Olarak Osmanl› Siyasal Rejimi.................................. 308
Dini Hoflgörü Konusunda Osmanl› ve Avrupa........................................... 310
Sanatta Osmanl›-Avrupa Etkileflimi.............................................................. 312
Özet................................................................................................................ 315
Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 317
Okuma Parças›.............................................................................................. 318
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›............................................................ 318
S›ra Sizde Yan›t Anahtar›.............................................................................. 318
Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 320
12. ÜN‹TE Ayd›nlanma Ça¤› (18. Yüzy›l) ................................................322
AYDINLANMA ÇA⁄I’NIN TEMEL ÖZELL‹KLER‹ VE
AYDINLANMA FELSEFES‹............................................................................. 323
Ayd›nlanma Felsefesinin ‹lkeleri.................................................................. 324
DO⁄A YASASI VE EKONOM‹K L‹BERAL‹ZM .......................................... 325
AYDINLANMA ÇA⁄I’NDA EDEB‹YAT, SANAT VE MÜZ‹K ...................... 326
Edebiyat......................................................................................................... 326
Sanat ............................................................................................................. 327
Müzik ............................................................................................................ 327