Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2: Sabahattin Ali’den Yusuf Atılgan’a

329 Pages·2006·2.9 MB·Turkish

by  Berna Moran

BERNAMORAN
Türk
romanına
eleştirel
bir bakış
2
Saba.�attAilni 'deYnu sufA tılgan'a
iLETYiAŞYIiNMLAR I
BERNMAO RAN
TürkR omanınEal eştiBrierBl a kış
2
BERNAM ORAN 23O cak1 921'ldset anbduolğ'dduaO. r taö�retDiamriünşiş avfea ka
IşıLiseski 'ndet amamladısoktnarna1 94'1d les tanÜbnuilv ersEidteesbii Fyaaktü ltesi
lngiDliilvzie E debiyBaôul ümü'gnier dl9i 4.5 'mdeez uonl araaykn bıö lümasdies ­
tanlbıağşal a1d9ı5.0 -y5ı1l laarrasıı nldan giherCea'mdbeı idÜgnci vcrsitdeos­i'nde
çentçlailkı şymaaspıt 1ı9.5 6'ddoaç en1t9,6 4p'rtoef cosl""dru1 .9 8l'edmee kollid u.
Moran1,9 n'dyea yımlaEndaenb iKyuarta mlvaerE ıl eşatdilryıia pıtbıüyylüaik l gi
gördvüe 1 97T3ü rkD iKlu rumuB iliÔmd ülü'kaznaün dıM.o rand,a hsao nrBai ri­
lıiÇma,ğ daEşl eşgtiibrdiie rgilyeazrddıeğç ıe şiitnlcic lcm1c9l8c3r'iid leck i lydai­
yımlanTüarnkRo manınEal eştBiirBrea ll ıaıdşli ın celemeesass ianledT ıü.r rko manı­
nınd oğuşuvneuo d önemitno plumsaklo şullBaartıınlıı loalşgmuiasç ui nidnec ele­
yenb uk itaTpü rekd ebiyealteşıt igreislie neğeinön nienm elseir leribnidroeiln a rak
karşılaEnldiın.i tzudtet uğukintuazpb u ça lışmanüçıünn cvüe s onc ildiBedrnai r.
Moranl9, 9 3'atrea mızadyarınl dı.
iletiYşaiymı nl1a0r8• ı A raştırma-inDciezli2es4mi e
ISBN 975-470• -I0S5B5N9- 795 -470-0(5T3k-.2 No.)
© 1990i letiYşaiymı ncAı.lŞ ı.k
1.B ASK\1 990l,s tanbul
2.B ASKI1 991l,s tanbul
3.B ASKI1 994l,s tanbul
4.B ASKI1 996l,s tanbul
5.B ASKI1 997l,s tanbul
6.B ASKI1 999l,s tan(b1u0l0 a0d et)
7.B ASK!2 001l,s tan(b5u0la0 d et)
KAPAKÜ mitK ıvanç
KAPAKF iLMDii acaGnr afik
DiZGMia ratDoinz gievi
UYGULAMA HüsnAüb bas
DÜZELSTeIr aYpe ğen
DiZiMN. C emalettin Yılmaz
MONTAŞJa hiEny ilmez
BASKvIe C iLSTe nOaf set
lletYiayşıinml arı
KlofdarCeard i.l etiHşainNm o .7 Cağaloğ3l4u4 0l0s tanbul
Tel2:1 2.5166 02-26 1-• 6F2a x2:1 2.511265 8
e-maiill:e tisim@ileti• swiemb.w:cw ow.mi.ltert isim.com.tr
BERNAMORAN
TürkR omanına
EleştBiirBrea lk ış
2
SabahatAtlidine' n
YusuAft ılgan'a
1 cı t i J i m
İÇİNKDİELER
Giriş -7
...........................................................................................................................................................
BiRiBNÖCLiÜ M
SoyVlahuş Oila raKkuy ucaYkulsfıu.. ........................................ 2..1. ...
iKiNBCÖiL ÜM
BeerketTloip rakÜlzeanrrdi e
KöyŞleüh iÇraltiı şması... ...........................4....7.... ............................. ... ..
ÜÇÜNCBÜÖ LÜM
EskicvieO ğull..a..n . .. . . 75
..........................................................................................................
DÖRDÜNCBÜÖ LÜM
İncMee mevd eE şkiÖyykaü lerYiapnı.is.nı.. ... .101
.............................
BEŞiNBCÖiL ÜM
Dağıônt eYü zÜü çlüs...ü.. .............................. .1..... 2..3... ............... ..
.
ALTINBCÖIL ÜM
YaşaKre malY'ozdlea şMmitao su....... ..1..5 .3 .............................
..
YEDiNBCÖiL ÜM
KemaTalh irR'oimnaA nn lay.ışı . ....713
.........................................................
SEKiZiBNÖCLÜiM
KurKatn un'unuPno liKsuirygevu esSu uç lu...s......u......... ... 189
DOKUZUNCU BÖLÜM
DevlAenta' ınnK alı.p.....l........a...n.... ..........................................................2...1...1....
ONUNCBUÔ LÜM
Tırpan'Cdinas Teelc avüvzeS ınıKfa vga.s...ı... ............2...4....3... .....
ONB iRiBNÖCLiÜ M
TutunanlarTduatnu namayanBliarYr oal cul..u...k... ..2...6...1.
ONi KiNBCÖiL ÜM
AylakA dam'daAnn ayurt Oteli.'...n...e... ........................2...9...1.... ..................
Sonuçİ:k inDciö nemR omanınÖızne llik..l...e...r...i...... .3.... .1..5
Dizin 325
...................................................................................................................... ...........................
GtRtŞ
TürRko manEılneeaşlB ti Birar lıbıişr'icnıicnli d i1n95d0-e'
ler(eh atStaaa tAlyaerrliaE mnası tlistüde'h neüs akbaat ar­
sak1 96l'kea)d abrikrii dnöcnie rmo manellaaerl ıı nmıştı.
Bui kincciilk tatbea 1c95a0 1-97y5ı llaarraıs ında yazılmış
15k adyaarp ıt var.ç oğBuuAnnnula adroırlnou m adniıy e
adlandırabiylaepcıetoğlliauumrşri tuzy. Ho erpskiö yden
söezt mediiçğ"iiKn öryo mandıe"y imkiunlil animsatke mi­
yoruHme.m z atbeuny apıtilkairncıcinil t totpel anmış ol­
malarnıendıenAn nia doklöuyv ek asabalayraışnadmaık i
vei nsanalnalraıto mlımşa ldaerğıi l, tyoapplıukdmaasyna­ l
naklahnaaknsb ıidzrü zenyioanlç taızğç ıo ko rtbaiksr o ­
runskaolnıeu d inmiş olmaları.
Biricniclbite tlei rtçmaelyıeş tgıiğbTıaimn ızzi mat'ta Batı­
lılahşamrae kebtiiprna irnço aalsrıab ka şlaTyüarnrk o ma­
nınaınnas orunls9 a50l'ıel k eardaBra tılıollamşumş.at ur
Buk ita"pltkai Dnöcnie md"i yaed landıraycıalğlıamrıızn
romanıinsdteao pluymaspaıld kaany naklhaankasdnıü z­
zesno runlaağrbııran ısntg ıöğrıü lür.
Buy apıtdlıaşrııknnad lava enA nadolu romanının karşı
7
TürRko manEılneaş BtiiBrra eklı ş 2
kutbuynedaral aTnut unyaamnalilaAern y aurOtetl' indie
buc iladled ım, bçuüd nöknüe,mi innc nemleesgie reken
_
çobka şktaü rdieknyi a pıbtuın .lA ayrrıcÇoak a ynt ürden
olmalarınbau nkldaaarbr şi aırnn l ambdaaşk alrdoımraım ­
dırvleab ru b akımdAanna dorloum anlasroırnnusıanl ıyla
ortbaikyr ö nlvearridB ıudr e.m edke ğiklid1,i59 r0' lekrae­
daBra tılıtleaskşo mrau noslaalrk aakl msıoşn,br iar denbire
yeribnaiş kbais ro runyluamra ğbınıar akmGıeşrtçıerk.t e
değiş1i3k97li'kd e bKauysuıclaaYnkus flui ılb ea şldairy ebi­
liraimzar, o manıamnıczaa1k 59 0'levre1d 9e6' 0ldaaOr r­
hanK emaYlaş,a Kre maSla,m iKmo cagKöezm,aB li lbaşar
veF akBiary kguirybtai z arblaasrdalaram gasını.
lkinDcöin ermo manbıeml irblieryçeeontk m eonl duğu­
na kuyşokkuA. m ab uk ita"bGraii ş" bölöünmeümnldie
gördüğüimküeizt meünz eriknıdsead cuar acaTğopı­m:
lumsvaeyl a zıentsmael n. ler
* * *
lkiDnöcin ermo mandıonğıu rtaonp lumtsaarli,eh kseol­,
nomikko şulgleanrbeail br a knıaşs bıilr getlaibşlmoes u
seröenrü müzİetk?i satçılsaorsıymoılzoıgnl,ta arrıimhı­zın,
çilerimizin, ççaılkıvaşenam zça olkahr eırnkdebasinçl ei ­
nenb ut abl,ob yauzçıi zgialletrçıiinnzı e vreer ko manilla­
gisgiönzi öntüuntdaeör zatekl er1s9e5'k0l epradrel ayan
Anadorloum anıçnııknıv şeöı zme llibkildree rrienckiea y­e
daarç ıklaysaabniılriırmi.z
Burabdiaz i asıl Tiülrgkiilyemene'dydidera genenal, e n
topluvmese aklo nodmeiğki şi1m9l5se0o, n rraosmıa nında
belirginsloerşuendnse ağli şiakrlaisğıini dlaikşNike id.e n
1950'leek radaarn as orunBsaatlı lıolalarşamkkaa l vdeı
sonsrıan ıifçsearolil ğatino plubmissrao lr undsöanlüaş tü?
Bus oruncuenv abçıonbkıa siintdei rgemveeçy oekkrıe ska
8
Giriş
bişre kilde ifaidset eerdtsyimeeekbk,i lkiiCr,ui mzh uriyet
döneminde pgoülidiküztala emna nslıan ıflvaeşs mıanyııf
çatışmgaestıinrvıme bi öşy lbeacşekb ais ro runsöanleı n
geçmesniendee� n! muştur.
Tanzimvaeit k inMceiş rutdiönyeemtl erindteo pTlüur­k
munda çastıınışyfaolnka trsu ö;m üreemnp eryBaaltviıes t
sömürüOlsemna nvlaır dı. Bu ssoönvme ürreKüunyr et u­
luSşa vaşı sAıtraatsüırnkd ati ankctkeiu klb liarn çaorka k
yönbliüir t tikfaurkm avyeı çekşeistilmbili earrr ia gyeat ir­
meybia şartmıKı.uş manndlaadri,an d malareıs,ki it tihatçı­
labrü,r okarrea,şt rlvaesf o lcyuulradriu ş galkduernt armak
amaectır afında birAlyerşıtScioarv iylemtdileşeslrte'eri­dni .
ğinkia zanmak kaygısıp,r oogrrtaameyltaakr idasati ınlia n
göstermiş hvaely kı gğeınnilşa rınıgnö zös noürnudnel arı
tutuloanrlaakyr aırna rfıaanlai gyöestt eriglemreeskit iği
vurgulanmıştı.
Bunsua ğlaimçaiAknt atürçke'şüiknte lsii milçeiranile a ­
bilecehka lbkiçirıd leıjoiklsg oie liştibridliiuğyzioA.nrm1ia
savaşstoannbr uai ttidfaakh,ıan l kçıdlası üğrıdnü rülmedi­
ğingiö rüryuoz.
KurtuSlauvşak şaız anılsdoınkritaka,tn i edlagere ıç iren
askveers ivbiülr okermapsyeiar ldiesvtl ektalrebşraıeğ ım­
sızlığkıomrıuzyıa biiçliyminen kBe a tmıo delsiençim eeyn i
iyçia roel argaökr müştü.o s Çıürnakdüa aalsaknoedlra­i
sune,k onoamliakn da, aklüalnotdlüasr bueanlş ıayrual aş­
mışt emko deBla tmıo deildiAi m.a B atmıo deslıin ıbfilrı
topluvmede uk onomgiükc ünü zbeunrgjiusnvı naı fından
alıyoBrudd uur.u mdad eBvalteıgt ilbgeiür çiol lüm ahke,m
siyahseamkl ü,l taülraenlkd öak ldüe vriymalpemra hyeım,
dei zleneekcoenko rmjeiikms ia ptagmearyeık tiriyordu.
l Bkz.i lhaTne keli-GeŞnacyalya" nT,ü rkiyHea"ldkeç ıildıeko lojiEsvirniimni ",
ToplvuemB ilYiazm-,G1 ü9z7 8s,. 65-71.
9
Türk RomaEnleışnBtaii Brra ekl2ı ş
Nitekim, vseha ilelttakaf anladtı Cruımlhdiuıyr,ek tu rul­
duv ek ületlaü lranAdtaa tdüervkr imslıerragiye lraç ekleşti­
rilAdyriı.c mai,le lkio.n omgiüniçnlin eesnisnaiğ laimçaikn
izlenyeocletukan r tış1ı29l3ld zımğKiıor n greskia'pnidtea ­
liBsatt ıl'inbıesnri aslt emkianrkdaıerl ındı.
Bud urumsdaav,sa ışr askıunrdualç aonky önliüt tifakı
sürdürgmeeryee k kalAmnacmaıkş,t ıg.pü acrüandaüal n­
mayavneb isrı ndıafay anmakyüaçnüb kuj ruviak tiidka­rı,
tidard;ı kavleta absialrmleakd gıekrlçaerkılneış tirebilmek
içiAnna doleug'eymave ene konomik sgaühcioüblniae nş ­
ravfe a yanın demsuthetğaiBçnutenı d.aö nt ürmüe rkezi
bürokdriağskeier s imlsearvlaeş sıkruarsuılinatdnta i fakla­
rıs avaşstoannyr aav ayşa vabşo zarekşerna fa yvaienl e
olaint tifasküırmd üvrebd iüa rn lamodnal iakrtıi dara ortak
ettTii.c2av rees ta naygiüdçebl iübr u jruvsaı nyıafrıa tmak
içihne,n ügze lişmşeemhibişurj r vuazissienrimnas yaeh ibi
olmasyıanrad eıdme rkeyna nbdidarane şrıantf opraklarım
genişlçeatbmaesa ırnkçaaı kBtaış.kb aiş re kislödyel ersek,
topluymaspaılbd iadr e vrdiümş ümnüüylour.d1 2931-945
yıllaraarsıı ntdoapkliu msalh aylyakipınıy eyö ın,e tsiıcniı ­
fındıınş ıbnıdraa şkuat na blgoöysltae rebiliriz:
Bürok(rAassikv eeSr i vil)
EşrvaeTf i caBruertj uvaziYsöin eStıincıif
Hal(ki şeçsin,ka öfy,l ü) Yönetsiılneınf
Nek is,ı ntıofpllıu gmeaç mekktaeçnı HnaalnPk a rtsiıs­i
nıflavraırnl ırğeıdndıe dbeurnelka,tr üımnü n"üah lkk"a v­
ramaıtl ıntdoap lSaıdnılı.ayf ro km,es lekebl eörlmüünş
halvka rdZıi.yG aö kalTpü'rikni ygee'tyier, Dd uirğkihe­
im'dcaiy anıkşumraa mınkdaaynn aklvaeçn eaşni mtelsi-
2 Bkz.Bas kın OraAn,t atMüiyrleklı içDiolsKiti ğtiape,Y'a �yn ıL'l1r9ı,88s ,. 1-11013.
10