Tarihi Değiştiren Bilginler - Ali Çimen

272 Pages·2013·5.95 MB·Turkish

by  Ali Çimen

iyiki kitaplar var...
TARİHİ DEĞİŞTİREN BİLGİNLER
Ali Çimen
TİMAŞ YAYINLARI | 2583
Dizisi | 95
GENEL YAYIN YÖNETMENİ
Emine Eroğlu
EDİTÖR
Adem Koçal
KAPAK TASARIMI
Ravza Kızıltuğ
1. BASKI
Ocak 2008, İstanbul
ISBN
978-263-486-9
E-ISBN
978-
TİMAŞ YAYINLARI
Telefon: [phone]
Faks: (0212) 512 40 00
P.K. 50 Sirkeci / İstanbul
timas.com.tr
[email protected]
facebook.com/timasyayingrubu
twitter.com/timasyayingrubu
Kültür Bakanlığı Yayıncılık
Sertifika No: 12364
YAYIN HAKLARI
© Eserin her hakkı anlaşmalı olarak
Timaş Basım Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi’ne aittir. İzinsiz
yayınlanamaz. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir.
ALİ ÇİMEN
1971 yılında İstanbul/Üsküdar’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini İstanbul’da
tamamladıktan sonra yüksek öğrenimini bir süre Karadeniz Teknik
Üniversitesi Turizm ve Otel İşletmeciliği Bölümü’nde devam ettirdi.
Ardından 1991’de İstanbul Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümündeki
eğitimiyle eşzamanlı olarak ZAMAN gazetesinde gazetecilik serüvenine
başladı. Uzun yıllar gazetenin İstanbul’daki merkezinde Dış Haberler, Haber
Merkezi ve Magazin servislerinde çevirmen, muhabir, redaktör ve editör
olarak görev yaptı. Aynı gazetenin Frankfurt, Amsterdam ve Londra
merkezlerinde de uzun süre çalışan yazar, gazetecilik kariyerini halen
Fransa’da, uluslararası haber kanalı EURONEWS’in Haber Merkezi’nde
sürdürüyor. Uluslararası basın kartı sahibi olan Ali Çimen, İngilizce,
Almanca, Fransızca ve Hollandaca bilmektedir.
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
Sayıların babası / PİSAGOR
Yirmi asır boyunca tıbbı tekeline aldı; yemini ile doktorların
vicdanı oldu / HİPOKRAT
Geometrinin babası / ÖKLİD
Hamama girdi; çıktığında tarihe geçmişti. Suyun kaldırma
prensibini gözler önüne serip, geometriyi hallaç pamuğu gibi
attı / ARŞİMET
Cebiri hayatımıza sokan; ‘Sıfır’ın mucidi büyük İslam
bilgini / HARİZMİ
‘İslam dünyasının Einstein’ı’ / EL KİNDİ
Geometrik kavramların mimarı; insanoğlunun yıldızlara
açılan gözü oldu / BATTANİ
Işığın sırlarını Batı’dan altı asır önce çözen İslam alimi /
İBN HEYSEM
Dünyaya dair olan her şeyi inceledi; bir asra adını verdi… /
BİRUNİ
Tıbbın ‘Kanun’unu yazan ve ‘mikrobu’ ilk kez gören
‘Hekimlerin Hakimi’ / İBN-İ SİNA
Horasan’ın yıldızı; İran’ın ve Irak’ın dahisi, alimlerin prensi
/ ÖMER HAYYAM
Sibernetik biliminin babası; / EL CEZERİ
Güneşi ‘yerine’ oturttu; kilisenin doğmalarını yıktı /
KOPERNİK
Farmakoloji ve İlaç kimyasının babası, isyankar ruh, modern
tıbbın mimarı / PARACELSUS
Jeolojinin babası; madenlerin sihirbazı / GEORGIUS
AGRICOLA
Gezegenlerin seyrüseferini inceleyerek güneş sisteminin
mekanik dilini çözen, Kopernik’i doğrulayan ve Newton’a
ilham veren büyük astronom / JOHANNES KEPLER
Kalbin içine girdi; dolaşımın sırrını çözdü ve adını tarihe
‘kan’ ile yazdırdı / WILLIAM HARVEY
Yerçekiminin teorisyeni; modern fiziğin babası / ISAAC
NEWTON
Kehaneti ölümünden 16 yıl sonra gerçekleşti; kuyruklu
yıldızın ardındaki sırrı çözdü / EDMOND HALLEY
Ateşin sırrını çözüp, kimyanın kitabını yazdı; kendisi
Fransız Devrimi’nin ateşine kurban gitti / ANTOINE
LAURENT DE LAVOISIER
Aşıyı bulup, çiçek hastalığının kökünü kazıdı; bağışıklık
fikrinin babası oldu / EDWARD JENNER
Olağanüstü bir sezgi yeteneğine sahip olan dindar bilim
adamı, gözle görülmeyen atomların ve kimyanın felsefesini
yazdı / JOHN DALTON
Fizik ve matematik formülü bile yazamazken bilimin
öncüleri arasına girdi. Elektriği günlük yaşamda ilk defa o
kullandı / MICHAEL FARADAY
Buharın dilini çözdü; Makinelerin verimini arttırdı ve
modern termodinamiğin temellerini attı / NICOLAS
LEONARD SADİ CARNOT
Bir yolculuğa çıktı, hayata bakışımızı değiştirdi / CHARLES
DARWIN
Manastıra kapandı, 20 yıl sonra kalıtımın sırrı ile dışarı çıktı
/ GREGORY MENDEL
Bir kölenin torunuydu; insanlığı kuduz belasından kurtardı /
LOUIS PASTEUR
Manyetizmanın temel kurallarını açıklamasaydı radyo ve
televizyon henüz icat edilmemiş olacaktı / JAMES CLERK
MAXWELL
Görmediği bir dünyanın sırlarını keşfeden kimyacıların
babası, elementleri hizaya soktu / DIMITRI MENDELEYEV
Röntgen ışınını keşfetti, Patentini bile almadı, Yoksulluk
içinde öldü / WILHELM CONRAD RONTGEN
Telgrafları konuşturan; sinemaya hayat veren; yüzlerce icadı
ile elektrik dünyasını alt üst eden ve hepsinden önemlisi
ampul ile karanlık dünyamızı aydınlatan süper mucit /
THOMAS EDISON
İlahiyat öğrencisiyken bilime merak sardı; köpeklerin dilini
çözdü, ‘Fizyolojinin Prensi’ oldu / IVAN PETROVITCH
PAVLOV
Bastırılmış duygularımızı ortaya çıkardı; rüyaları sayesinde
psikanaliz kuramının temellerini attı / SIGMUND
SCHOLOMO FREUD
Kuantum Teorisi’ni ortaya attı; fiziğin temel çerçevesini
değiştirdi / MAX KARL ERNST LUDWIG PLANCK
Saçını bilim için süpürge etti; radyumu ayrıştırdı; Nobelleri
topladı / MADAM CURIE
Atomun çekirdeğini ortaya çıkardı; nükleer fiziğin kapısını
araladı / ERNEST RUTHERFORD
Bir formül ile dünyayı değiştirdi; atomu parçalattı; yeni bir
çağı başlattı / ALBERT EINSTEIN
ÖNSÖZ
Tarihi değiştirenlerin bu kez ki durağı; bizler günlük hayatın
rutin koşturması içersinde farkında olmasak da, olağanüstü
zihinsel gayretleri ve kendilerini insanlığa adamışlıkları ile
bilim adamları.
Değişik coğrafyalarda ve zaman dilimlerinde yaptıkları ile
adeta insanoğluna çağ atlattıran, kendisini ve evreni keşfinde
büyük merhaleler kat etmesini sağlayan bu değerli beyinleri
bir başlık altında anmak, her ne kadar bizim takdirimize
ihtiyaçları olmasa da hem onları bir kez daha onore etmek,
hem de yaptıklarını ve kişiliklerini geniş kitlelere sunmak
açısından faydalı olacaktı. Değerli editörlerim Adem Koçal ve
Neval Akbıyık ile birlikte uzun bir liste oluşturup, içlerinden
eleme yaparak elinizdeki kitabın içeriğini oluşturduk.
Şüphesiz ki atladıklarımız, dışarıda bırakmak zorunda
kaldıklarımız olmuştur. İnsanoğlunun bilimsel macerasının bu
kahramanlarının hepsini bir kitaba sığdırmak, gerçekten de bir
bilim adamı mahareti gerektirebilirdi!
Sonuç olarak, popülerlik ve önem sırasından hareket ederek,
okumakta olduğunuz kitabın kahramanlarını belirledik. Bu
tasnif esnasında batılı ve doğulu bilim adamları türünden klişe
ayrımlara girmedik. Zira hem bu bilim adamları insanlığa
sundukları katkıları bu türden ayrımları gözeterek
yapmamıştı, hem de yaptıkları ile asırlar boyunca birbirlerini
besledikleri, destekledikleri ve hepsinden önemlisi de
birbirlerine ilham verdikleri için böylesi bir ayrım gereksiz
olacaktı.
Bununla birlikte İslam bilgini olarak literatüre geçen Gazali,
İbn-i Rüşd, İbn-i Haldun gibi bir çok İslam alimini de,
felsefeci kimlikleri daha ağır bastığı için, serinin ileride
yayınlanacakolan kitabı ‘Tarihi Değiştiren Filozoflar’da
değerlendirmeyi uygun bulduk.
Kitap her ne kadar bilim adamları ile ilgili de olsa, bir
akademik eser değil. Dolayısı ile hem okumayı
ağırlaştırmamak, hem de konulara vakıf olmayanların kafasını
karıştırmamak için, bilim adamlarının insani yönlerini daha
fazla ön planda tutmaya çalışıp, yaptıklarını ise atlamadan,
ama detayına da çok fazla girmeden ele almaya gayret ettik.
Sonuç olarak, halen bilim dünyasının bile hazmetmekte
zorlandığı ‘kuantum fiziği’ ve ‘izafiyet teorisi’ gibi başlıklara,
detaylarına girmeksizin, kısaca değinmekle yetindik.
‘Yerçekimi kaşifi’ Newton’dan ‘gezegenler hakimi’
Kopernik’e, ‘matematiğin prensi’ Ömer Hayyam’dan ‘suyun
gizli gücünü’ ortaya çıkaran Arşimet’e, ‘tıbbın babası’
Hipokrat’tan ‘kuduzun belalısı’ Pasteur’e varıncaya dek,
onlarca bilim adamı, yer kürenin dört bir yanında günümüz
dünyasının bilimsel çatısını örmek için dinmek bilmez bir
iştahla çalıştı. Kah atomları, kah gezegenleri; bazen
mikropları bazen de sayıları konuşturdular; tarihi
değiştirdiler…
Şimdi sizleri rakamların, insan bedeninin, suların,
gökyüzünün ve uzayın sırlarını çözüp, tarihimizi
değiştirenlerin maceraları ile baş başa bırakıyor ve elinizdeki
bu çalışmanın potansiyel bilim adamlarına ilham vermesini
diliyorum.
Bir sonraki tarih molamızda görüşmek dileğiyle.
Ali Çimen
Ankara, Ocak 2008
www.alicimen.org
Sayıların babası / PİSAGOR
(M.Ö 580-M.Ö 500)
“Evren her an gözlemlerimize açıktır; ama onun dilini ve
bu dilin yazıldığı harfleri öğrenmeden ve
kavramadan anlaşılamaz. Evren matematik diliyle
yazılmıştır; harfleri üçgenler, daireler ve diğer geometrik
biçimlerdir. Bunlar olmadan tek sözcüğü bile anlaşılamaz;
bunlar olmadan ancak karanlık
bir labirentte dolanılır.”
Galileo
Galileo’nun bu övücü sözlerine mazhar olan isim, “Evrenin
hakimi sayıdır”, “Sayılar evreni yönetiyor” diyen; hatta daha
da ileri giderek, “Tanrı sayıdır” değerlendirmelerini yapan ve
“sayıların babası” olarak isimlendirilen Yunanlı filozof ve
matematikçi Pisagor (Pythagoras)’dan başkası değildi. Üstelik
sadece matematikle uğraşmamış, yine sayıları temel alarak
astronomi, fizik, felsefe, müzik ve dinle de ilgilenmişti. En
ünlü buluşu olarak, kendi adıyla anılan ‘Pisagor teorisi’ni
geliştirmiş, bundan hareketle de, “irrasyonel sayıları” bulmuş,
müziğin matematiksel oranlara indirgenebileceği tezinden
yola çıkarak, ‘diatonik skalayı’ keşfetmişti. Sadece bu kadarla
kalsa iyi; aynı zamanda, dünyanın yuvarlak olduğu tezini ilk
ortaya atan da, kendi döneminde sabah yıldızı ve akşam
yıldızı adlarıyla anılan yıldızların aslında tek bir yıldız
(Venüs) olduğunu bulan da Pisagor’un ta kendisiydi. Bununla
birlikte Dünya’nın Güneş etrafında döndüğünü ileri
sürdüğünde sert tepkiyle karşılaştığı için bazı görüşlerini
resmen açıklamaktan kaçınmış olması, bazı bilim dallarına
yaptığı iddia edilen katkıların, ne kadarının ona ait olduğunu
muğlaklaştırıyor. Yine de bilinenler, onu bu kitabın
sayfalarına taşımaya yetiyor da artıyor bile…