Şeker Ahmed Paşa

247 Pages·1610·16.89 MB·Turkish

1 8 4 1 - 1 9 0 7
M
M
B
T

Mîllî Saraylar
Ş A P
eker h m ed aşa
i TBMM
V® kütüphanesi
2008-518
Yer:
Yıl:
Cilt:
Kısım:
TBMM
MiLLi Saraylar Kopya:
Demirbaş No.
Ş A P
eker h m ed aşa
1841-1907
Hazırlayan
Ömer Faruk ŞERİFOGLU
İlona BAYTAR
Onur Komitesi TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı
Koksal Toptan TBMM Başkanı Yayın No. 46
Ali Osman Koca TBMM Genel Sekreteri ISBN 978-975-6226-40-7
Cengiz Koksal TBMM Genel Sekreter Yardımcısı
Yürütme Komitesi
Yunus Aydın
Hüseyin Yazıcı Muhsin Özcan
M. Taner Kısa Erol Savran
Proje Danışmanı Yayına Hazırlayanlar
Prof. Adnan Çöker Ömer Faruk Şerifoğlu
İlona Baytar
Proje Koordinasyonu
Ömer Taşdelen Metinler
İlona Baytar Enis Batur Adnan Çöker Gülsen Sevinç Kaya
İlona Baytar Ahmet Muhip Dranas Şerif A. Hüseyin Haşim
Organizasyon Komitesi John Berger Ferit Edgü SezerTansuğ
Çelil Cengiz Haydar Kocatepe Nurullah Berk Ahmet Kamil Gören Cemal Tollıı
Hamza Akdağ Talat Fazlı Sakarya Mustafa Cezar
Hüsnü Kurt Zeki Ata
Çeviri
Sergi Mekan Tasarımı Melahat Behlil
Mehmet Akkaya
Düzelti
Restorasyon Demet Kesal
Tijen Başaran Onur Baybura
Gülçin Gökçe Arzu Akdoğan Grafik Tasarım
Banu Ertem Ferhan Tekinmirza Esin Öncü
Hatice Biga Resul Başaran İbrahim Çakır
Ahmet Kurnaz Selma Günay
Aslıhan Kurnaz Fotoğraf
Suat Alkan
Fikret Yıldız
Baskı
Bilnet Matbaacılık ve Reklamcılık A.Ş.
Üçpınar Cad. No: 89 Bulgurlu 34696 Üsküdar, İstanbul
Tel. [phone]
Teşekkür
Mimar Sinan Üniversitesi İstanbul Resim ve Heykel Müzesi İzmir Devlet Resim ve Heykel Müzesi
Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü Türkiye İş Bankası
Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesi Osmanlı Bankası Arşivi
Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi Sezer Tansuğ Sanat Vakfi
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Metis Yayınları
Portakal Kültür ve Sanatevi
Gürgün Akbulut Hatice Kübra Çakır Hanife Erkınay Selmin Kangal Selçuk Oral Ahmet Tollu
Mehmet Akgül İrfan Çalışkan Selman Gemuhluoğlu Rasim Karakullukçu Nazan Ölçer Ayten Üzer
Alpaslan Aktuğ Kemal Çaylak Esra Genim Üzeyir Karataş Eren Fahri Ötünç Dilek Üstündağ
Zafer Altay Akile Çelik Renan Genim Sevim Kaya Erdem Özdcmir Feridun Üzümcü
Faize Aydemir Cem Çelik Semra Germaner Halit Kaya Bahattin Öztuncay Haydar Yaman
Sima Benaroya Mehmet Çetiner Nermin Göçmen Berrin Kavlak Zehra Güven Öztürk Salim Yavaşoğlu
Oğuz Bilgiç Dilek Çetiner Cengiz Göncü Yunus Keleş Muttalip Özel Kemal Yayla
Tuncay Birkan Orhan M. Çolak Akif Görcntaş Cem Kesal Ferit Özşen Turhan Yıldırım
Sinan Bölek Asuman Demirkök Metin Güllü Aytekin Kılavuz Özgür İzzet Pektaş Yasin Yıldız
Demet Coşansel Aslıhan Dinç Aydan Gürün Ömer Koç Kaya Sözal F. Yaşar Yılmaz
Rüstem Coşkun Münire Dranas Cengiz Kahraman S. Faden Kudsioğlu Kadir Selvi Şule Yum
Filiz Çağman Ahsen Erdoğan Kemal Kahraman Şehnaz Küçükkılınç Zeki Tokgöz Ulaştırma Şef. Personeli
“Şeker Ahmed Paşa” Sergisi, TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı tarafından, 31 Mart- 11 Mayıs 2008 tarihleri arasında Dolmabahçe Sarayı Sanat Galerisi’nde
düzenlenmiştir.
İçindekiler
Şeker Ahmed Paşa: Yambaşımızda Hâlâ Muammâ 9
Şeker Ahmed Pasha: So Close Yet Still A Mystery
Enis Batur
(Şeker) Ahmed Ali Paşayı Yazmak (1841-1907) 17
Ahmet Kamil Gören
Başyâver Şeker Ahmed Paşa ve Sarayın Yabancı Konukları 71
Gülsen Sevinç Kaya
Şeker Ahmed Paşa Üzerine Yeni Görüşler ve Belgeler 81
ilona Baytar
Katalog / Catalogue 117
Fotoğraflar 181
Yazılar
Ressam Şeker Ahmed Ali Paşa 189
Şerif Abdülkadirzade Hüseyin Haşim
Büyük Bir Türk Ressamı Şeker Ahmed Paşa 193
Nurullah Berk
Şeker Ahmed Paşa 195
Ahmet Muhip Dranas
Şeker Ahmed Paşa 199
Cemal Tollu
Şeker Ahmed Paşa’nın Düzenlediği Resim Sergileri 207
Mustafa Cezar
19. Yüzyılın Asker Ressamları Şeker Ahmed Paşa ve 217
İstanbul Resim ve Heykel Müzesi
Sezer Tansuğ
Şeker Ahmed ve Orman 221
John Berger
Kale 227
Ferit Edgü
En Bildiği Konu ile Şeker Ahmed Paşa 229
Adnan Çöker
Ek: (Şeker) Ahmed Ali Paşa’yı Yazmak: Zamandizinsel Bir Deneme 231
Ahmet Kamil Gören
Kaynakça 241
Dizin 249

1856’dan günümüze, hem siyasi hem de sosyal alanda pek çok tarihi olaya tanıklık eden
Dolmabahçe Sarayı, mimarisi, dekorasyonu ve kullanım eşyaları ile Osmanlı modernleşmesinin
en önemli sembollerinden biri olmuştur. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte millete intikal eden saray
yapısı, 1985’te müze kimliği kazanmıştır. 150 yıllık tarihi birikime sahip olan Dolmabahçe
Sarayı, halihazırda Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği Milli Saraylar Daire
Başkanlığı’na bağlı mıize-saray olarak kullanılmakta ve içinde barındırdığı tüm değerleriyle gele­
cek kuşaklara aktarma bilinciyle korunmaktadır
Bugün uzman kadrosu, restorasyon ve konservasyon atölyeleri, uzman rehberler eşliğinde
yapılan turları ile çağdaş müzecilik kriterlerine sahip olan Milli Saraylar Daire Başkanlığı, son
yıllarda yurtiçinde ve yurtdışında organize ettiği sergiler ile halka ve sanat severlere daha da
yakınlaşmıştır. Toplumlar ve kültiirlerarası köprüler oluşmasına vesile olan bu sergiler, her geçen
gün gelişen vizyonu ile çağdaş müzecilik kriterlerine ulaşmada önemli bir adım olmuştur.
Dolmabahçe Sarayı bu kez, “Milli Saralar Resim Koleksiyonu’’nun oluşmasına öncülük eden,
yaşadığı dönemin hem siyasi hem de sosyal yaşamında önemli bir rol oynayan, Şeker Ahmed
Paşa’yı ağırlıyor. Sultan Abdıilaziz ve Sultan II. Abdülhamid dönemlerinde önce yaver-ressam
ardından Misâfirîn-i Ecnebiyye Teşrifatçısı görevi ile uzun yıllar sarayda görev yapan Paşanın
müzelerimizdeki eserleri ölümünden 100 yıl sonra ilk kez bir araya getiriliyor. Müze koleksiyon­
larından derlenerek hazırlanan bu sergi ve kitap, sanatçının başyapıtı sayılabilecek, onun sanat
çizgisini gözler önüne serebilecek eserleri bir araya getirdiği gibi, sanat tarihimizin de çok önem­
li bir sayfasını aydınlatıyor...
Sergiye ve hazırlanan kitaba emeği geçen tüm arkadaşlarımı kutluyorum.
Koksal TOPTAN
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı

Şeker Ahmed Paşa: Yanıbaşımızda Hâlâ Muammâ
Şeker Ahmed Pasha: So Close Yet Still A Mysteıy
Enis Batur
2008 yılı Türkiyesi’nden, 1841-1907 yılla­ Looking back from the standpoint of Tur­
rı arasında yaşamış bir sanatçıya, Şeker Ah- key in 2008 at Şeker Ahmed Pasha, a painter
med Paşa’ya dönüp bakıldığında, ortaya dra­ who lived between 1841 and 1907, I must
matik boyutu ağır basan bir durumun çıktığı­ first of all say that we are faced with a rather
nı öncelikle söylemeliyim. Birden fazla sebebi dramatic situation. There are several reasons
var bunun; ama, ilk altı çizilmesi gereken sa­ for this; but I believe the first one which sho­
nırım geriye dönük bir taramanın sonucunda uld be underlined is the meagerness of a “fi­
oluşturulacak “dosya”nın cılızlığı: Bir buçuk le” to be compiled by a retrospective scan­
yüzyıl boyunca, Şeker Ahmed Paşa hakkında ning. When we collect the texts written on
yazılmış metinleri (“yapılmış araştırmaları” Şeker Ahmed Pasha (I can’t talk about “the
diyemiyorum) bir araya getirdiğimizde, ger­ research done”), the result is a very limited
çekten de pek sınırlı bir üretim gerçekleştiril­ production.
miş olduğu göze çarpıyor. In the periods following the first intro­
Sami Yetik ve Pertev Boyar’ın ilk çerçevele­ ductory attempts by Sami Yetik and Pertev
me çabalarını izleyen dönemlerde, Şeker Ah­ Boyar, we come across two booklets on Şe­
med Paşa’yı konu edinen iki küçük kitapla ker Ahmed Pasha: The 15-page brochure by
karşılaşıyoruz: Ayhan Dürrüoğlu’nun 1962 Ayhan Dürrüoğlu published in 1962 and
yayını 15 sayfalık broşürü ve Cemal Tol- the 8+VIII-page mini catalogue by Cemal
lu’nun 1967 yayını 8+VIII sayfalık mini kata­ Tollu published in 1967. Before and after
logunun öncesinde ve sonrasında, Eşref these two publications, there are a handful
Üren’den Nurullah Berk’e, Ahmed Muhip of substantial essays by Eşref Üren, Nurul­
Dranas’tan Zahir Güvemli’ye bir avuç dişe lah Berk, Ahmed Muhip Dranas, Zahir Gü-
dokunur denemeyle Mustafa Cezar’ın ve Ka­ vemli and others. We can add the pages
ya Özsezgin’in ressamı sanat tarihi bağlamın­ where Mustafa Cezar and Kaya Ozsezgin at­
daki yerine oturttukları sayfalar peşpeşe geti­ tempt to place the painter within the con­
rilebilir bir de, “dışarıdan” soluklu bir bakış text of art history. Finally, there is also John
getiren John Berger’ın (Cevat Çapan çeviri­ Berger’s interpretive essay as a fresh “exter­
siyle 1979’da çıkan) okuma denemesiyle ona nal” point of view and Sezer Tansuğ’s artic­
bir bakıma ayna tutan Sezer Tansuğ’un met­ le which in a way reflects on Berger’s essay.
ni buluşturulduğunda, neredeyse yüz kızartı­ When all this is brought together, we have
cı bir tablo çıkacak karşımıza - itiraf etmeliyiz. to confess that the final compilation still
Dileyen, bu toplama, Adnan Çoker’in kimi leaves much to be desired. Those who wish
saptamalarıyla Deniz Artun’un Paris’ten Mo­ may add some statements by Adnan Çöker
Şeker Ahmed Paşa,
dernlik Tercümelerinden ilgili sayfalan da ek­ and the relevant pages from Deniz Artun’s
1894, Abdullah Biraderler,
leyebilir kuşatım alanı fazla genişlemeyecektir. Interpretations of Modernism from Paris. Ömer Koç Koleksiyonu.
9