Prof. Dr. Emine YILMAZ

284 Pages·2015·25.21 MB·Turkish

■^*^4
■■
ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU
TÜRK DİL KURUMU YAYINLARI:876
Prof. Dr. Emine YILMAZ
Ankara, 2006

ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KÜRÜMÜ
TÜRK DİL KÜRUMU YAYINLARI: 876
NARSPI
Çuvaşça Bir Aşk Öyküsü
HAZIRLAYAN
Emine YILMAZ
ANKARA, 2006
5846 sayılı kanuna göre bu eserin bütün yayın, tercüme ve iktibas hakları
Türk Dil Kurumuna aittir.
İvanov, Konstantin Vasil’yeviç
Narspi: Çuvaşça bir aşk öyküsü / Haz. Emine Yılmaz. - Ankara:
Türk Dil Kurumu, 2006.
274 s.; 24 cm. - (Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu
Türk Dil Kurumu Yayınlan; 876)
Dizin var.
Kaynakça var.
ISBN 975-16-1904-1
1. Çuvaş Edebiyatı - Şiir 2. Çuvaş Edebiyatı - Hikâye I. Yılmaz,
Emine (haz.)
818..99
inceleyenler: Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN
Prof. Dr. Şüayip KARAKAŞ
ISBN: 975-16-1904-1
Kapak Tasarım: Ejder ÇELİK
Baskı: Ankara Mesleki Eğitim Merkezi ve 4 Akşam Sanat Okulu Matbaası
Baskı Sayısı: 500
Purînma tata vîlme pekeh
sinîren vîrenme pulat’

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ.........................................................................................................................7
I. Giriş............................................................................................................................9
1. KONSTANTİN VASİL’YEVİÇ İVANOV.......................................................9
1.1. Yaşamı...................................................................................................................9
1.2. K. V. İvanov’un Eserlerinin Baskıları...........................................................12
1.2.1. Çuvaşça............................................................................................................12
1.2.2. Rusça Çevirileri...............................................................................................13
1.2.3. Rusça Dışındaki Dillere Çevirileri...............................................................14
1.3. K. V. İvanov’un Eserleri Üzerine Yayımlanmış Çalışmalar.....................15
2. ÇÜVAŞLAR ve ÇÜVAŞ EDEBİYATI...........................................................17
3. NARSPİ...................................................................................................................19
3.1. içerik İncelemesi...............................................................................................19
3.1.1. Konu..................................................................................................................19
3.1.2. Dil ve Anlatım................................................................................................22
3.1.3. Kültürel Öğeler..............................................................................................25
3.2. Biçim İncelemesi.............................................................................................28
3.2.1. Nazım Birimi...................................................................................................28
3.2.2. Ölçü...................................................................................................................29
3.2.3. Uyak Düzeni...................................................................................................30
3.2.4. Uyak Değeri....................................................................................................31
3.2.5. Türü ..................................................................................................................32
4. KAYNAKÇA ........................................................................................................ 33
II. Kiril Harfli Metin..................................................................................................35
III. Yazıçevrimi..........................................................................................................99
IV. Türkçeye Çevrimi ...............................................................................................163
V. Sözlük-Dizin.........................................................................................................227
: ...........
■
1
^
'....., .... ^ 1
• - ... .. ■ ,. ji#^CÌ jWt^l
• ......... illtìT
■ -. лг„>лаита;»
'
...■■■• ■ ■. ■ ■ _ t
Jii!!i.MJfte««‘}-Al>»
f - .
.•«
' ■ ■ ••; •'•■■...........—... .р.»-ЛШ *|Щ г
\
.• • t . / •:«
и J t,.,
- ■ .'.„. .■ ? i ì/" . ,„ ,?• ■
ONSOZ
İki bin doksan yedi dizelik bir öykü-şiir olan Narspi, modem Çuvaş
edebiyatının en büyük ustası olarak kabul edilen Konstantin İvanov’un en
önemli eseridir. Şairine dünya çapında ün sağlayan, defalarca Çuvaşça ve
Rusça baskıları yapılan, Başkurtça, Tatarca, Azerice yanında Marice,
Ukraynca, Mordvince, Udmurtça, Macarca, Sıф-Hırvatça, İtalyanca ve
Almancaya da çevirileri yapılan bu şiir Türk edebiyatında hemen hemen
hiç bilinmemektedir.
Yirmi beş yıllık çok kısa bir ömüre sığdırdığı onlarca eser, Konstantin
İvanov’a büyük bir ün kazandırmış ve ölüm yılı olan 1915’ten bu yana
hem doğduğu yer olan Başkurdistan’da, hem de on bir yaşından sonraki
hayatını geçirdiği Çuvaşistan’da adını yaşatmak için müzeler, tiyatrolar ku­
rulmuş, operalar hazırlanmıştır. Doğumunun yüzüncü yılı olan 1990 ise
Unesco’nun 25. dönem toplantısında K. V. İvanov yılı ilan edilmiştir.
Bir tesadüf sonucu, İvanov’un yüzüncü doğum yılı kutlamaları sırasında
Ufa’da bulunan hocam Prof. Dr. Talat Tekin’in, Ural Sassi adlı Çuvaşça
yayımlanan bir gazetenin çıkarmış olduğu K. V. İvanov özel sayısım getir­
miş olması, bu şiirin Türkçeye çevrilmesinde ilk adım oldu. Çeviri sırasında
ilk önce bu şiirin gazetenin dört tam sayfasında yer almış olan metni kul­
lanılmışsa da, daha sonra Macarca çevirisiyle ve Rusya’da yapılmış olan
Çuvaşça baskısıyla karşılaştırılarak bazı değişiklikler yapılmıştır. Çünkü her
üç baskıda da dize sayıları farklıdır.
Bu şiirle tanışmamı sağladığı için önce hocam Prof. Dr. Talat Tekin’e
teşekkürlerimi sunuyorum. Şiirin kitap formunda son baskısım (1993)
Rusya’dan gönderme inceliğinde bulunan ünlü Çuvaş şairi Raisa Şarpi’ye,
Macarca çevirisini bulmamı sağlayan, Attila József Üniversitesi, Ligeti kü­
tüphanesi görevlilerine. Almanca çevirisini görmemi sağlayan, şiirin Türk­
çeye çeviri bölümünün şiirleştirilmesine katkıda bulunan ve yayına hazır­
layan Doç. Dr. Nurettin Demir’e, şiir incelemesi bölümünde önerileriyle
yol gösteren Dr. Gonca Gökalp-Alpaslan’a ve Giriş bölümünün düzeltile­
rine katkıda bulunan Dr. Süer Eker ve öğrencim Mustafa Durmuş’a çok
teşekkür ediyorum.
Ağustos 2005, ANKARA
Emine Yılmaz
' , , ' 'Ji' - '. ‘ ’ '■ ’ '. ,
■'■: 4ûL>jı‘ 4İ7-,i¥ 4};f;i.>»tiî|;,: .;«■< :.;j.
fthibit .,ч.у'Ф'1 мл. âM^İİÜ'/.Sf'■'
"Ц, ;.r'ıv
■j b : 1
Л*«л jT iiìp''u- r
,мгл et 'i,Tİ -i-r.
-K'j fifŞl'i
- - <;7' -'4 ' -ü ‘'’0'4.vi 'f«t'
7: .b'ifl Ш :Щ | M itM iÎöd. L h 's)
iM ■mmİ0M%i
Л' :«i;s,pı*
7ТчГ;аТ1:'“У-Ж^;-(ЭД*^|^ f .e«(îîfe.||
■
sâ 'Гжт 'J
Ш И j-iÉ ì'4 ÌÉ ^ S % : и 1 эд
■■■'■V ■'ЯЙйй jgfi.' Sff'nîî;f:
bii-yH! кф ü;:<* :(',■■'.4
. -rab :-b tu. b'r4- ,
.
'УУа b'laŞ'bsa'ta.' ''-.r'
’ ..' ■ а;
àb^<#Ì0D ;ü'
•nîb®' ФвЛ 'dj Bif'diù'''