Mektubat-ı Rabbani II. Cilt - İmam Rabbani

1118 Pages·2011·2.45 MB·Turkish

by  İmam Rabbani

Mektubat-ı Rabbani cilt 2
İmam-ı Rabbani
-----
MEKTUPLAR (II)
314. mektup
Konu: Vahdet-i vücud meselesinde Muhyiddin-i b. Arabi'nin
mezhebinin beyanı, Hazreti Şeyhimizin bu hususta tercih
ettiği görüşün açıklanmasıyla alakalıdır.
Allahü Teala kendisine selamet
versin._____________________
Mektup; Şeyh Abdülaziz Confori'ye yazılmıştır.
Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla başlıyorum.
Yaratıkları, varlığına ayna yapan, yokluğu dahi varlığın
görüntüsü kılan Allah'a hamd olsun.
Vücud ve vücub, her ne kadar Cenab-ı Hakk'ın kemal
sıfatlarından ise de, Allahü Teala isimlerin ve sıfatların
ötesindedir. Şüunat-işler, şanlar ve itibarların ötesindedir.
Zahirlerin ve batınların ötesindedir. Açıkların ve saklı
olanların ötesindedir. Tecellilerin ve zuhuratların ötesindedir.
Müşahedelerin ve keşiflerin ötesindedir. Bütün akla gelen ve
hissedilenlerin ötesindedir. Her türlü vehimlerin ve hayallerin
ötesindedir.
Cenab-ı Hakk, ötelerin de ötesinde... sonra ötelerin de
ötesinde... sonra ötelerin de ötesindedir.
Şiir:
Kuşumu, sana açıklayayım alametleri, Açıktır,
Anka kuşuna benzer özellikleri, Anka kuşunun insanlar
arasında vardır bir ismi, Kuşumun ise ismi yok, ne
bildirebilirim ki?...
MEKTUBAT-I RABBANİ
Hiçbir hamd edenin hamdi, Cenab-ı Mukaddese ulaşamaz.
Hatta yapılan tüm nimetlerin nihayeti, onun büyüklük
sancağının altında kalır. Kendini sena -anan- eden, yine
kendisidir. Zatıyla zatını hamd etmektedir. Noksan sıfatlardan
münezzeh olan Allahü Teala, hamid (hamd eden) ve
mahmuddur. (hamd edilendir) İstenildiği gibi hamdı yerine
getirmekten, Allah'dan başkası acizdir.
Livaül-hamd (hamd sancağı) bayrağını taşıyan bile, Hakk
Sübhanı hamd etmekten yana acizdir. Kıyamet gününde
Adem (a.s) ve ondan sonrakiler, onun bayrağının altındadırlar.
O, görünenlerin en üstünü, en mükemmeli ve en yücesidir,
En yakın derecede olanıdır,
En fazla kemali olan, güzellik açısından en şümullü olan ve
ay gibi tastamam olanıdır, Kıymet bakımından en üstün olanı,
Şeref bakımından en büyük olanı,
Dini açıdan en kuvvetli olanı,
En adaletli şeriat sahibi,
Sanılanların en keremlisi,
Nesep bakımından en şereflisi,
Aile bakımından en fazla tanınanı, o dur.
Eğer o olmasaydı, Sübhanallah mahlukatı yaratmazdı.
Rabliğini açığa çıkarmazdı. Adem, toprak ile su arasında bir
varlık olarak bulunuyorken, o peygamberdi. Kıyamet günü
olduğunda o, peygamberlerin imamı ve onların hatibi
olacaktır. Onların şefaatçisi olacaktır. O buyurmuştur ki;
«Biz en son gelenleriz. Kıyamet gününde ise en önde
olanlardanız. Bu sözümü övünmek için söylemiyorum. Ben
Allah'ın sevgilisiyim. Ben, peygamberlerin sonuncusuyum.
Övünmek yok. Diriltildiklerinde en evvel kabirden çıkacak
olanıyım. Yürüdüklerinde onların en önde olanıyım.
Sustuklarında onlara konuşacak olan benim. Ümitsizliğe
kapıldıklarında onları müjdeleyecek olan benim. O gün,
anahtarlar benim elimde olacaktır.»
Şiir:
Önde olanlar nasıl ulaşır bineklilere,
Ne güzel geliyor çan sesleri uzaktakilere...
Cenab-ı Hakk'ın duaları, selamları, şanı yüce olan o zatın
saygıları, burhanı büyük olan Hakk Tealanın bereketleri, onun
üzerine, peygamberlerden, resullerden, yakın meleklerden ve
taat ehlinden olan tüm kardeşlerinin üzerine olsun.
Kendisine ve tüm kardeşlerine, zikredenlerin zikirleri, gafil
olanların da gafleti sayısınca dualar, selamlar, saygılar ve
bereketler...
Hamd, salavat, dua ve saygıları ulaştırıp ilettikten sonra
bilinmiş olsun ki; Bu fakire göndermiş olduğunuz kıymetli
mektubu, değerli kardeşim Şeyh Muhammed Tahir ulaştırdı.
Ne güzel bir an!
Sevince sebep oldu. Keşif ehlinin hakikatlerini, gözlemlerini
ve marifetlerini içerdiği için de, sevinç kat kat daha da arttı.
Allahü Teala sizleri mükafatlandırsın.
Ayrıca bu fakir, o üstün grubun zevklerinden, onların
tattıklarından bazı kelimeler açıklayarak baş ağrıtmaya neden
olacaktır. Ama mektubunuzda bulunanlara uygun ve onlarla
ilgili olarak.
Ey evlat,
Bilinmektedir ki; varlık, bütün hayırların ve üstünlüklerin
başlangıcıdır. Yokluk-adem- ise, tüm noksanlıkların, şerlerin
ve zevalin kaynağıdır. Vücud; Vacip Teala için sabittir.
Yokluk ise, mahlukatın nasibidir. Hatta bütün hayırlar ve
üstünlükler, Cenab-ı Hakk'a aittir. Tüm noksanlıklar ve şerler
de yaratıklara aittir- onlara yöneliktir.
Varlığı yaratıklarla isbat etmeye kalkışmak, kemal ve hayırları
onlardan bilmek, Cenabı Hakk'ın mülkünde onları Cenabı
Hakk'a ortak yapmak olur. Yaratıklar-mümkünler- Vacip
Tealanıın aynısıdır, demekte böyledir. Onların sıfat ve
fiillerini, Cenabı Hakk'ın sıfat ve fiillerinin aynısı saymak da,
edepsizliktir. Allah'ın sıfatlarında ve fiillerinde ilha-da-inkara
düşmektir.
Kendisinde bulunan noksanlıklar ve pisliklerle damgalı hasis
hizmetçi, tüm hayırların ve üstünlüklerin kaynağı olan Sultan-
ı Zişanın aynı olarak nasıl görebilir? Kendi kötü sıfatlarını ve
fiillerini, onun güzel sıfatlarının ve fiillerinin aynı olduğunu
nasıl hayal edebilir?
Zahir alimleri, yaratıklara varlık dayandırarak Vacip Tealanın
varlığını, yaratıkların varlığını, mutlak varlığın fertlerinden
saymışlardır.
Bu hususta söylenebilecek nihai şey şu ki; onlar, şüphe
kaziyesi üzerine kurulu olarak, Vacip Tealanın varlığının
önceliğini ve üstünlüğünü söylemektedirler.
Böyle bir mana, yaratıkları, Cenab-ı Hakk'ın varlığından
kaynaklanan fazilet ve üstünlükleri hususunda, Hakk Teala ile
ortak tutma anlamına gelmektedir. Allahü Teala bunlardan
fazlasıyla yücedir-büyük-tür. Hadis-i Kutside Duyuruluyor ki;
«Kibir ridam, büyüklük ise izarımdır.’
Zahir alimleri, eğer bu manayı anlayıp uyanmış olsalardı,
yaratıklara asla varlık dayandırmaya kalkışmazlardı. Hakk
Sübhana mahsus olan hayır ve üstünlükleri, ona vermeye
kalkışmazlardı. Çünkü bu hususiyetlerin varlığını, Hakk Teala
kendine tahsis etmiştir.
«Rabbimiz! Eğer unuttuk, yahut kastımız olmayarak hata
ettikse, bizi hesaba çekme. Ey Rabbimiz! Bizden öncekilere
yüklediğin musibetler gibi, bize ağır yük yükleme. Ey
Rabbimiz! Güç yettiremeyeceğimiz şeyi bize yükletme,
bizden çıkan günahları affet, bizi bağışla, bize merhamet et.
Sen Mevlamız, yardımcımızsın. Bakara; 286
Sofilerin bir çoğu, özellikle onlardan son gelenleri,
mümkünün-yaratılması ve varlığı mümkün olanların- Vacip
Tealanın aynı olduğuna inanmaktadırlar. Yaratıkların
sıfatlarının ve fiillerinin, Cenab-ı Hakk'ın sıfat ve fiillerinin
aynı olduğunu zannediyorlar.
Dörtlük:
Komşu, arkadaş, binici hep o,
Fakir kisvesinde her zaman Sultan o,
Ayrılık cilvesinde toplu halvette o,
Billahi hepsi o, vallahi tümü o...
Bu büyük insanlar, varlık hususunda her ne kadar şirke
düşmekten kaçınıp kurtulmuşlar, ikilikten kaçınmışlar ise de,
fakat var olmayanı var olarak, noksanlığı da olgunluk olarak
inanmışlardır. Ve demişlerdir ki;
— Haddi zatında noksanlık ve şer olarak asla bir şey yok. Var
ise, onlar gayet az ve izafi şeylerdir. Mesela; insana göre
öldürücü bir zehir, şer ve çirkin kabul edilir. Çünkü insan
hayatını ortadan kaldırmaktadır. Ama kendi bünyesinde zehir
bulunan bir hayvana göre, hayat suyu, faydalı bir gelişme
olarak sayılmaktadır.
Onların bu işte dayanakları ve uydukları şeyler, keşif ve
izlenimleridir, müşahedeleridir. Çünkü bu insanlar, gayb
aleminden ne kadar görebildilerse, o kadarını bulabilirler.
Ey Allah'ım! Bizlere eşyanın hakikatini olduğu gibi göster.
Biz evvela, Şeyh Muhyiddin-i b. Arabi'nin (k.s) görüşünü
açıklayacağız. Çünkü Şeyh Muhyiddin-i b. Arabi bu
meselede, sonradan gelen sofilerin önderi ve uydukları bir
şeyhtir. Daha sonra bu hususta bizce görünen-kabul edilen
görüşü yazacağız. Ki böylelikle, her iki görüş arasındaki fark
tam manasıyla açığa çıksın. Çok ince bir fark olduğu için, biri
diğerine karışmamış olur.
Şeyh Muhyiddin-i b. Arabi ve ona uyanlar derler ki, — Vacip
Telanın isimleri ve sıfatları, Vacip Tealanın kendinin aynıdır.
Aynı şekilde o sıfatların ve fiillerin bir kısmı da, diğer
kısmının aynıdır. Mesela, ilim ve kudret sıfatı. Bu iki sıfat,
Zatı-ı Tealanın aynı oldukları gibi, aynı zamanda hepsi
birbirlerinin de aynıdır.
Bu yerde, çoğalma ve birden fazla olmanın ismi bulunmadığı
gibi, asla resmi de yoktur. Birbirinden ayrılma ve farklı olma
da, katiyen bulunmaz.
Bu hususta söylenecek nihai söz şu;
Bu isimler, sıfatlar, şüunat ve itibarlar için, hazreti ilimde bir
ayrışma ve farklılaşma, toplu ve tafsilatlı olarak meydana
gelmiştir. Eğer temayüz -ayrışma- toplu ise, ona; İlk teayyün,
diye isim verilir. Eğer tafsilatlı -ayrıntılı- olarak olursa, o
takdirde ona; İkinci Teayyün, diye
isim verilir.
İlkini; vahdet-birlik- diye isimlendirip, onu Muhammedi
hakikatler olarak görürler.
İkinci teayyün için de; Vahidiyyet deyip, onu diğer
yaratıkların
hakikatleri olarak zannederler.
Yaratıkların hakikatlerini; Sabit âyân, olarak isimlendiriyorlar.
Bu iki ilmi tayini, vücub mertebesine dayandırarak diyorlar
ki;
— Bu ayanlar, hariçte varlık kokusu koklamadıkları gibi,
hariçte mücerred ehadiyyetten başka bir şey de asla mevcut
değildir. Hariçte görünen bu çokluk ise, bu sabit olarak
görünen görüntülerin-ayanın- aksi olup, hariçte ondan başka
bir şey bulunmayan o zahiri varlığın aynasında aksetmiştir.
Bu aynaya hayali bir varlık arız olmuştur. Tıpkı aynaya
akseden bir şahsın sureti gibi. O şahsın sureti aynaya aksettiği
zaman, aynada hayali bir varlık görünür. Aynaya akseden bu
suret, hayali bir suret olmaktan başka bir varlık değil. Ne
aynaya girmiştir, ne de aynanın yüzünde asla bir şey
nakşedilmemiştir. Eğer aynanın yüzüne nakış diye bir şey
varsa, o hayalidir. Aynanın yüzünde hayal edilmiştir.
İşte vehmedilen bu hayal, Hakk Celle'nin yaratmasıyla
olmuştur. Ki bunun böyle olduğuna tam bir iman-yakin-
bulunmaktadır. Vehim ve hayalin kalkması ile ortadan
kaldırılamaz ve ona, ebedi azap ve sevap gelir.