Table Of ContentMARKSİZM VE EKOLOJİK İKTİSAT
Kızıl ve Yeşil Bir Ekonomi Politiğe Doğru
Paul Burkett
İngilizceden Çeviren
Ertan Günçiner
Marksizm ve Ekolojik İktisat
Kızıl ve Yeşil Bir Ekonomi Politiğe Doğru
Paul Burkett
Eserin orijinal adı:
Marxism and Ecological Economics:
Toward a Red and Green Political Economy (Brill, 2006)
Düzeltme: İhsan Seddar Kaynar
Kapak ve İç Tasarım: Savaş Çekiç
Sayfa Düzeni: Gönül Göner
Yayın Yönetmeni: Hayri Erdoğan
Yordam Kitap Basın ve Yayın Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 10829)
Çatalçeşme Sokağı No: 19 Kat: 3 Cağaloğlu 34110 İstanbul
T: 0212 528 19 10 F: 0212 528 19 09 W: www. yordamkitap. com
E: info@yordamkitap. com
Paul Burkett
1984 yılında Syracuse University'de doktorasını alan yazar,
Indiana State University İktisat Bölümünde profesördür.
Marksizm, ekoloji ve kalkınma alanında dersler vermektedir.
Marx ve Doğa (2004, Ankara: Epos, çev. Ercüment Özkaya)
ile Çin ve Sosyalizm (Martin Hart-Landsberg ile birlikte,
2006, İstanbul: Kalkedon, çev. Emre Balıkçı) kitapları yazarın
Türkçeye de çevrilmiş başlıca eserlerindendir.
Önsöz
Bu kitap, Marksist ekonomi politik ile ekolojik iktisat
arasında bir diyalog geliştirmeyi amaçlıyor. Kitap,
Marksizmin ekolojik iktisada, metodolojik çoğulculuk,
disiplinler arası yaklaşım ve mevcut biyosferik krize karşı
çıkacak yeni politika ve ekonomik vizyon değişikliklerine
açıklık konusundaki taahhütlerini daha iyi yerine getirmesi
konusunda nasıl yardım edebileceğini gösteriyor. Marksizmin
ekolojik iktisada potansiyel katkısı, dört ana sorun
bağlamında geliştiriliyor: (i) doğa ve ekonomik değer
arasındaki ilişkiler, (ii) doğanın sermaye olarak işlenmesi,
(iii) ekonomik sistemler açısından entropi yasasının önemi ve
(iv) sürdürülebilir kalkınma kavramı.
Bu kitabı yazarken, Marksizm ve ekolojik iktisat arasındaki
entelektüel görüş alışverişinin etkinliğine çoğu zaman zarar
verici önyargılara dayalı (ad hominem) tartışma türünden
sakınma konusunda bilinçli bir çaba gösterdim. Yukarıda
belirtilen dört sorun etrafında ekolojik iktisadın temel teorik
yapılarını olduğu kadar paradigmalar üstü olan özelliklerini
de ciddi bir biçimde ele almaya çalıştım. Sonuçta, umut
ederim, ortaya yalnızca diyalog konusuyla ilgilenen
Marksistler ve ekolojik iktisatçılar için değil, ekolojik
iktisadın temel fikirlerine eleştirel, ama okunabilir bir giriş
yapmak isteyenler için de yararlı olacak bir kitap ortaya
çıkmıştır. Bu kitabın ekolojik iktisada bir ölçüde 'dıştan'
bakan biri tarafından yazılmış olmasının, her iki işlev
açısından da etkenliğine bir zarar vermediği gibi, bu etkenliğe
bir miktar katkı da sağlayabileceğine inanıyorum. Basmakalıp
bir deyişle, bazen dıştan bakan biri ormanı ağaçlardan daha
iyi ayırt edebilir.
Her ne kadar benim Marksist açıdan ekolojik iktisada
duyduğum ilgi 1990'ların başlarına kadar uzanırsa da, bu
kitabı yazma fikrinin kafamda uyanması, Kaliforniya'da
Center for Process Studies at the Claremont School of
Theology desteğiyle yapılan 'Yoksulluğun Nedenleri ve
Çözümleri' konulu disiplinler arası bir konferans bağlamında
Herman Daly'nin yaptığı halka açık bir konuşmaya cevap
vermek zorunda kaldığım 19 Ekim 2001 tarihinde olmuştur.
Bu açıdan hem Herman Daly'ye hem de o akşam yorumlarımı
nezaketle dinleyen ve yanıtlarıyla beni teşvik eden dinleyici
topluluğuna şükran borçluyum. Ayrıca Brill'deki Sasha
Goldstein ve Joed Elich ile birlikte Sebastian Budgen ve
Tarihsel Materyalizm (Historical Materialism) kitap dizisi
yayın kurulunun diğer üyelerine de teşekkür ediyorum.
Kitabın yazımının değişik aşamalarında daha başka birkaç
kişinin yardımı da belirleyici oldu. Alfredo Saad-Filho, kitap
konusunda hazırlanmış ilk projeyi okudu ve kitabın yazılması
konusunda beni teşvik etti. Kozo Mayumi, entropik iktisatla
ilgili en yeni yazılarının bir bölümünü henüz yayınlanmadan
elektronik postayla bana göndererek özellikle 5. Bölümün
yazılmasına yardımcı oldu. Ben Fine, 3. ve 4. bölümlerle ilgili
el yazmaları üzerine uyarıcı yorumlar yaptı; Michael
Perelman'ın eleştirel yorumları, Patrick Bond ve Larry
Lohmann'ın önerileriyle yapılan ek okumalar, Rick
Lotspeich'ın koşullu değerleme analizleriyle ilgili görüşleri, 2.
bölümün hazırlanmasına büyük katkıda bulundu. Rick'in
babası Frederick B. Lotspeich'ın Ecological Economics
(Ekolojik İktisat) dergisinin tüm koleksiyonunu Indiana State
University İktisat Bölümü Kütüphanesine bağışlamış olması,
bu disipline ilişkin araştırmalarımı büyük ölçüde
kolaylaştırmıştır. Sergei Podolinsky'nin konuya ilişkin
çalışması, Angelo di Salvo ve Mark Hudson tarafından
İngilizceye çevrilmeseydi 6. bölümde özetlenen araştırma
yapılamazdı. John Bellamy Foster'a ise yalnızca 6. bölüm için
'Podolinsky Meselesi' ile ilgili ortak çalışmamızdan
yararlanmama izin verdiği için değil, aynı zamanda son
derece vakıf olduğu Marksizm ve ekolojiyle ilgili görüşlerini
yıllar boyu benimle paylaştığı, sürekli teşvik ettiği ve
desteklediği için de teşekkür etmek isterim.
Bu kitapta yer alan bölümlerden bazıları, tümüyle ya da
kısmen, bilimsel dergilerde yayınlanmış makalelere
dayanmaktadır: Örneğin John Jermier'in, Organization &
Environment (birinci bölüm)[1]; Malcolm Sawyer'in,
International Papers in Political Economy (üçüncü ve
dördüncü bölümler)[2]; Sebastian Budgen'in, Historical
Materialism (beşinci bölüm)[3]; Karen Lukacs'ın, Theory and
Society (altıncı bölüm)[4] dergilerinde yer alan makaleleri. Bu
dergilerin editörlerine çalışmalarımı değerlendirdikleri ve bu
makalelerin gözden geçirilmiş yeni hallerinin burada
yayınlanmasına izin verdikleri için teşekkür borçluyum.
Ek olarak farklı bölümlerdeki savların bazıları, ilk kez
katılımcılarının nazik teşvikleri ve olumlu tepkilerinden
yararlandığım konferans oturumlarında dile getirilmiştir: 14-
17 Ağustos 2004'te, San Fransisco'da American Sociological
Association (Amerikan Sosyoloji Derneği) Toplantılarının
Marksist Sosyoloji oturumunda, özellikle Brett Clark (altıncı
bölüm); 18-21 Ekim 2001'de Kaliforniya'daki Center for
Process Studies at the Claremont School of Theology
desteğiyle yapılan 'Yoksulluğun Nedenleri ve Çözümleri'
konulu konferansta özellikle Walt Sheasby, Herman Daly,
Wes Jackson ve John Cobb (dokuzuncu bölüm); 5-8 Mayıs
2003'te Küba, Havana'da 'Karl Marx'ın Eseri ve 21. Yüzyılın
Gündeme Getirdiği Sorunlar' konulu konferansta, özellikle
Michael Lebowitz ve Barbara Foley (onuncu bölüm).
Yine Terre Haute'taki Indiana State University İktisat
Bölümündeki çalışma arkadaşlarıma bu kitabı tamamlamak
için istediğim bir dönemlik izni onayladıkları ve daha
genelde, farklı görüşlere sahip bilim insanlarının çalışmalarını
yürütmek için ihtiyaç duydukları açık ve dogmatizmden uzak
ortamı yarattıkları için teşekkür borçluyum. Ayrıca, Indiana
State University Cunningham Kütüphanesindeki
Kütüphanelerarası Ödünç Bölümü'nün, çalışmalarım sırasında
önemli araştırma desteği sağladığını belirtmeliyim. Son
olarak da, her ne sebeple olursa olsun yirmi yıldır bana
katlanmış olan Suzanne Carter'a ve babalarının bu kitabın
yazılması sırasında sergilemiş olduğu değişken ruh hallerine
karşı sabırlarından dolayı Patrick ve Molly Burkett'e sevecen
şükran duygularımı iletiyorum.
Ağustos 2005
Terre Haute, İndiana
Giriş
Bu kitabın iki amacı var: Marksist bakış açısından ilk kez
ekolojik iktisadın genel değerlendirmesini yapmak ve
Marksist ekonomi politiğin ekolojik iktisada nasıl önemli bir
katkıda bulunabileceğini göstermek. Bu iki amacı izleyerek,
kitap, Marksistler ve ekolojik iktisatçılar arasında daha esaslı
bir diyalog için zemin oluşturmaya çalışmaktadır.
Giderek kötüleşen bir çevresel ve biyosferik kriz çağında,
ekolojik düşüncenin tüm ekolleri arasında üretken görüş
alışverişinin genel önemi savunma gerektirmeyecek kadar
açıktır. Ancak paradigmalar arası köprü kurma girişiminin
belirli motivasyonları ve bu girişimde kullanılan
yaklaşımların her ikisi de bir disiplin olarak ekolojik iktisadın
özgül bir kavranışı tarafından şekillendirilmişlerdir. Buna
göre, Giriş'in I. Bölümü ekolojik iktisadın tanımlayıcı
niteliklerini ortaya koymaktadır. Bu nitelikler analitik
beklentiler olarak yorumlanabileceklerinden, disiplini ve
Marksizmin ona olası katkısını değerlendirmede kriter olarak
ikili bir rol de oynayabilirler. I. Bölüm, bu değerlendirmenin
onlar aracılığıyla geliştirileceği önemli sorunları gündeme
getirmektedir. Halihazırda böyle bir değerlendirmenin
karşılayabileceği belirli ihtiyaçlar II. Bölüm'de daha detaylı
tartışılmaktadır. Bu bölümde, üretken bir diyalogun karşısına
çıkabilecek belirli tarihsel entelektüel engeller
küçümsenmeksizin, ekolojik iktisat ve ekolojik Marksizmin
yakın zamandaki gelişmelerin bu engellerin aşılması için bir
fırsat yaratmış olduğu önerisi yapılmaktadır. III. Bölüm ise,
daha sonraki kısımlara kısa bir toplu bakıştır.
Description:Çevre felaketlerinin ve ekonomik krizlerin kuşattığı bir dünyada, ekolojik düşüncenin tüm ekolleri arasında üretken bir görüş alışverişi sağlamanın önemi açıktır. Bu kitap ekolojistler için iktisada giriş, iktisatçılar için de ekolojiye genel bir bakış sağlayarak işt
