Table Of ContentGeorg Fülberth(Prof. Dr.; 1939, Darmstadt)
1959-1964 yılları arasında Frankfurt Üniversitesi’nde
tarih ve Alman dili ve edebiyatı okudu. 1965-1966 yılları
arasında Berlin ve Marburg’ta siyaset bilimi okudu. Marburg
Üniversitesi’nde Wolfgang Abendroth’un asistanı olarak
siyasal bilgiler fakültesinde araştırmalar yaptı ve doktora
tezini verdi. 1972’den 2004 yılına kadar Marburg
Üniversitesinde profesör olarak çalışan Fülberth, Almanya'nın
sayılı komünist profesörlerden biri olarak bilinmektedir.
1962’den 1966’ya kadar SDS üyesi olan Fiilberth, partinin
dağılmasından sonra Alman Komünist Partisi’ne (DKP) üye
oldu.1990’lı yıllarda Alman Kızıl Ordu Fraksiyonunun (RAF)
hapisteki yöneticisi Christian Klar ile görüşmeler yapan
Fülberth, bu cesur adımıyla dikkatleri üzerine çekti. Yaptığı
bu görüşmeleri sonuna kadar savunan Fülberth, RAF
yöneticileriyle görüşmesinin solcu bir insan olarak doğal
görevi olduğunu belirtti.
Günümüzün birçok toplumsal sorununa ilişkin çalışmalar
yayınlayan Fülberth’in esas araştırma alanlarıysa kapitalizm,
sosyalizm ve işçi sınıfı tarihidir. Kapitalizmin teorisi ve
tarihine yönelik çalışmalarını ise birçok kitap ve makalede
ortaya koymuştur.
Fülberth, birçok ulusal ve uluslararası yayın organının
yanı sıra düzenli olarak Freitag, Konkret, Junge Welt ve
Neues Deutschland'a makaleler yazmaktadır.
Eserin orijinal adı:
G Strich -
Kleine Geschichte des Kapitalismus
(PapyRossa Verlag, Köln, 2008)
KAPİTALİZMİN KISA TARİHİ
Georg Fülberth
Almancadan Çeviren
Sadık Usta
İçindekiler
ÖN NOT: KAPİTALİSTİK
TEORİ
1 KAPİTALİZM NEDİR?
2 KÂRIN İZİNDE
TARİH
1 BİR ÖNCEKİ TOPLUM: FEODALİZM
2 FEODALİZMDEN KAPİTALİZME GEÇİŞ
UNSURLARI
3 SANAYİ ÖNCESİ KAPİTALİZM
4 SANAYİ DEVRİMİ
5 ÖRGÜTLENMİŞ KAPİTALİZM VE
EMPERYALİZM
6 1914-1945: SAVAŞ VE KRİZLER
7 1945-1973: SOSYAL DEVLET VE SİSTEM
ÇATIŞMALARI
8 NEOLİBERAL KAPİTALİZM
9 POLİZENTRİK KAPİTALİZM VE SORUNLU ABD
HEGEMONYASI
10 KAPİTALİZMİN SONU MU?
NOTLAR
ÖN NOT:
KAPİTALİSTİK
Bu kitapla birlikte bilgi edinmenin bir başka yöntemi
önerilmektedir: "Kapitalistik”, kapitalizmin bilimi.
Bu bilim dalı geleneksel ekonomi politikle Özdeş değildir.
Daha çok birçok disiplinin; siyaset bilimi, sosyoloji, ekonomi,
tarih, hukuk, coğrafya, etnoloji, yani toplumsal, düşünsel,
hukuki ve iktisadi bilimlerin bir kesiti olacak ve böylece
bunları aşarak, onları birbiriyle bağlantılı hale getirecektir.
Hatta doğa bilimlerini ve tıpı da içermesi düşünebilir.
Kapitalistiğin söz konusu disiplinlerle ilişkisi, tıpkı
geleneksel anlamda felsefenin bütün diğer bilimlerle,
matematiğin doğa ve mühendislik bilimleriyle ve ekonominin
de diğer işletme ekonomileriyle ilişkisi gibi olacaktır. Bu
bilim dalında yeni dönemin (tabii ki günümüzün de), insan
davranış ve düşüncesinin bir ürünü olan kapitalist koşulları ve
sonuçları, başka disiplinlerin alanına girdiği kadar da
yansıtmalıdır.
Buna benzer bir durum Almanya Federal
Cumhuriyeti'ndeki tıp fakültelerinin tıp sosyolojisini
bünyelerine almasında görülüyor. Bu yolla hekim ve hasta
bakıcıları hangi toplumda mesleklerini icra ettiklerini
Öğrenmekte ve deneyimlerini de ona göre
değerlendirmektedirler. Bu bölüm bugün hâlâ vardır ve
sonuçlarının ne olduğunu ise burada tartışmaya gerek yoktur.
Kapitalistiğin söz konusu bölümden farkıysa onun herhangi
bir "toplum"u önkoşul olarak araması değil, hatta daha da
fazlasını, kapitalizmi aramasıdır.
Bunun eski toplumsal bilimler için bir meydan okuma
olduğunun bilincindeyiz; bu öneri, kimliğe kavuşma
olabileceği gibi bir kişilik yarılmasına da yol açabilir, ancak
bununla daha fazla ayrıntıya hâkim olma olanağı sağlanacağı
ve böylece bir içsel zenginlik yaratacağı kesindir. Örneğin
bazen sosyolojide toplumun ne olduğunun bilinmediğine dair
sesler yükselmektedir. Söz konusu bölümün araştırma
konusunu kaybettiği ve gittikçe daha fazla farklı alan
sosyolojilerinin toplamı haline geldiği dile getirilmektedir.
Belki bu yararlıdır da. Bir eksikliğin hissedilmesi o bölümde
canlı bir iç tartışmaya neden olmaktadır. Buna benzer yoğun
bir tartışma başka alanlarda da görülmektedir ki bu da aynı
sıkıntının orada da yaşandığına bir işarettir. İşte Kapitalistik,
burada ilerlemek için faydalı olabilir.
Bu disiplinin, reel sosyalizmin hüküm sürdüğü
ülkelerdeki geçmiş bilimsel komünizmle hiçbir alakası
yoktur, çünkü önerilen bu disiplin, onun antitezidir. Bu
disiplinin amacı herhangi bir mevcut veya olası ortak
mülkiyete dayalı sistemi onaylamak değildir, fakat bunun
yardımıyla üretim araçları üzerindeki özel mülkiyetin bu yolla
nasıl kazanç sağladığı ve sermaye birikimine yol açtığını
analiz etmektir. Burada bilimsel kapitalizminden
bahsedilmiyor; çünkü bu bir olumlama değildir (hatta belki
Hayeks’in teorisiyle ve banka işletim teorisiyle
karıştırılabilir), ancak bununla kapitalizmin olanakları ve
sınırlılıklarının yanı sıra faydaları ve zararları da analiz
edilmektedir.
Eğer bu, baştan bir önyargı olarak algılanmayacaksa,
kapitalizmin bir eleştirisi olarak da görülebilir. Aksi takdirde
bu, yavan bir şey olurdu. Açıkça söylemek gerekirse: Bu
keşifle önemli olan hemen dünyayı değiştirmek (bu tümce
doğal bilimlere yönelik anlaşılmadığı sürece) değil, ama
anlamaktır.
Bu bölümde çalışanların mesleki sıfatı kapitalist değil,
fakat kapitalistik bilimcisi olmalıdır. Sıfat oluşturmak zor bir
iştir. İnsanın burada birleşik kelimelerden yararlanması
gerekir; Örneğin "kapitalist-teorik” veya "kapitalizm-
analizce”. "Kapitalistikçe” kavramı acaba biraz abartı mı
olur?
Böylece burada bir öneri de yapılmış oldu. Mutlaka kabul
görmesi gerekmez, belki de kabul görmemesi daha iyi. Eğer
burada ekmeğimizi kazanacağımız bir meslekten
bahsetmiyorsak o zaman kaygı duymadan "kapitalistik"i
kullanabiliriz. Eğer herhangi biri, geçimini bir başka yolla
sağlıyorsa o zaman gençlerin bu meslekte çalışarak
geçimlerini sağlayabileceği yalanını söylemesin. Tam tersine,
sadece geçimini başka bir yoldan sağlayanlar, kapitalistikle
uğraşabilirler.
Buna rağmen günümüzde hey şeyin yeniden tersine
çevrildiği yüksek okullarımızda, yaşamlarını ilgilendiren
üretim ve tüketim tarzıyla ilgilenecek bir ya da birkaç öğretim
üyesi, öğrenci veya araştırmacı bulunacaktır. Onlar için
kapitalistik bir bakıma yön bulmaya yarayan bir iç-pusula
işlevi görecektir; aynı şekilde çevremizi gittikçe daha fazla
saran, ancak pek de yeni olmayan "Capitalistic
Mainstreaming” bilimine karşı da bir denek taşı işlevi
görebilir.
Kim bilir belki de böyle bir işleve sahip olması,
kurumlaşmış bir yasal bölüm olmasından daha iyidir, çünkü
bölümün finanse edilmek suretiyle bozulacağı kesindir ve biz
de buradan bu tehlikeye dikkat çekmiş olalım.
I
TEORİ
