Het verhaal van Michel

107 Pages·2012·1.96 MB·Dutch

HET LAATSTE TESTAMENT
Een brief van een manisch depressieve zoon
Michel, lieve mam, lieve zus bedankt voor jullie komst naar India. Het was mijn redding.
Lieve vrienden, bedankt voor jullie zorg en liefde en voor het lezen van de teksten, zodat
ik mijn verhaal heb kunnen verbeteren en mijn leven weer een beetje op orde heb kunnen
krijgen.
2
Beste lezer,

Omdat in dit e-book mensen zwart worden gemaakt, er wordt aangegeven dat op basis
van de Koran de boodschap van God met angst en haat wordt verspreid en dat Jezus
Christus niet verheerlijkt hoeft te worden, heb ik dit verhaal onder de naam Timo Willens
geschreven. Ook mijn zus heeft een andere naam gekregen, namelijk Annemiek. Daar
komt bij dat er (nog) veel vooroordelen zijn over mensen met een psychische achtergrond
en ook ik moet denken aan mijn toekomst. Te eerlijk zijn over je ‘ziekte’, want dat is het,
levert maar al te vaak scheve ogen op.

Oh ja, ik ben erg benieuwd naar uw reactie. U kunt mij een groot plezier doen door een
kort mailtje te sturen naar: [email protected]. Natuurlijk staat het u ook
vrij om dit e-book te verspreiden onder uw vrienden, familie en collega’s.

Timo Willens (pseudoniem)

3
Het voorwoord

Een bipolaire stoornis, ook wel manisch depressiviteit genoemd, wordt gekenmerkt door
het herhaald optreden van episoden met heftige en extreme stemmingschommelingen. De
stemmingen zijn dan gedurende een langere periode wisselend of zeer laag (depressief),
of zeer uitgelaten (manisch of hypomaan) of soms gelijktijdig manisch en depressief
(gemengde episode). De episoden kunnen geïsoleerd optreden, dat wil zeggen dat ze
worden afgewisseld door episoden van normale stemming, maar ook direct in elkaar
overgaan. De depressieve fase duurt gemiddeld drie maanden, de manische fase één
maand1.

Daarnaast kunnen tijdens een manische periode psychoses optreden. Een psychose is een
psychiatrisch toestandsbeeld (psychische aandoening), waarbij de patiënt het normale
contact met de - door zijn omgeving ervaren - werkelijkheid geheel of gedeeltelijk kwijt
is. Bij een psychose spreekt men van positieve en negatieve symptomen. Positieve
symptomen zijn symptomen die bij mensen zonder psychose niet voorkomen en
negatieve symptomen zijn gedragspatronen die bij mensen zonder psychose wel
voorkomen2.

Positieve symptomen kunnen zijn:

- Wanen: Denkbeelden die niet overeenkomen met algemeen geaccepteerde opvattingen
en of ideeën waarvan de patiënt niet af te brengen is met logisch redeneren;
- Hallucinaties: Het waarnemen van zaken die er niet zijn, zoals stemmen in het hoofd,
beelden, geuren of aanrakingen;
- Verward denken: Psychotici en hun omgeving hebben erg veel moeite elkaar te
begrijpen doordat het denk- en uitdrukkingsproces veranderd is door de psychose. Het is
chaotisch en of te langzaam of te snel. Het gedrag van de patiënt is door zijn omgeving
vaak niet meer te plaatsen (en vice versa);

Negatieve symptomen kunnen zijn: Weinig spreken, gebrek aan initiatief tonen, een
verstoord dag - nacht ritme gedurende langere tijd, het hebben van weinig energie,
geringe motorische expressie, een vlakke gezichtsuitdrukking en zich bovenmatig
terugtrekken.

1 http://www.hulpgids.nl/ziektebeelden/bps-behandeling.htm
2 http://nl.wikipedia.org/wiki/Psychose
4
3
Lieve mam (deel 1)

Lieve mam,

Het zal je maar gebeuren. Je man manisch depressief en nu ook je kind! Maar je bent
sterk. Mede door je werk als psychiatrisch verpleegkundige. Hoe dubbel kunnen de
dingen zijn? Of hoe toevallig? Misschien is er meer tussen hemel en aarde en had het zo
moeten zijn. Lieve mam, ik weet het niet.

Ik schrijf je deze brief om je te bedanken. Dank voor je steun en dank voor je komst naar
India: http://www.youtube.com/watch?v=L6uKE8AKc58&ob=av2e (The Ditch, Far
Away). Ik denk dat ik anders in India in een of ander gesticht had gezeten. Weggestopt
tussen de gekken. Had ik vroeger een hekel aan. Gekken? Het moet niet gekker worden.
Bang was ik ervoor. Insane with a mad brain! Blijk ik dus ook gewoon gek te zijn. Maar
1 op de 7 mensen heeft last van een psychische stoornis. Wist ik niet. Zoveel mafkezen
die deze aardkloot bevolken. En je kent het gezegde. Doe maar normaal, dan doe je al
gek genoeg. Het liedje van The Ditch heeft wel een dubbele lading voor me. Het is nu tijd
om Nederland te verlaten, met jouw steun natuurlijk, want ik word hier gillend gek. Wist
je dat er ook veel beroemde gekken zijn (geweest)? Leuk toch?4:

• Gerrit Achterberg (1905-1962): Dichter. Ernstige persoonlijkheidsstoornis.
Ongecontroleerd agressief gedrag met vuurwapens, leidend tot een moord en
vervolgens een TBS-veroordeling.
• Jan Arends (1925-1974): Schrijver en huisknecht. Masochistische neigingen.
Verbleef veel en lang in psychiatrische ziekenhuizen. Hij pleegde op 48-jarige
leeftijd zelfmoord door uit het raam te springen.
• Beethoven (1770-1827): Duits componist. Door volledige doofheid ontwikkelde
Beethoven een extreme achterdocht, die gevoed werd door grote eenzaamheid.
Hypochondrische ontwikkeling en religieuze extase maken het psychische beeld
compleet.
• Hector Berlioz (1803-1869): Frans componist. Leed aan ongeneeslijke neuralgie
(zenuwpijn) en had regelmatig aanvallen van hysterie. In lethargische slaap
overleden.
• William Blake (1757-1827): Engels dichter, schilder en graveur. Werd gek
genoemd vanwege zijn excentriciteit en wereldvreemdheid. Hij leefde op de rand
van armoede en stierf berooid en verwaarloosd.
• Winston Churchill (1874-1965): Brits staatsman, premier tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Op latere leeftijd kreeg hij last van psychiatrische stoornissen
vanuit een verouderingsziekte, leidend tot aderverkalking in de hersenen.

3 Geschreven in september 2011. Gemoedstoestand: normaal.
4
http://www.allesopeenrij.nl/index.html?page=http://www.allesopeenrij.nl/lijsten/hollanders/beroemde_gekk
en.html
5
• Gaetano Donizetti (1797-1848): Italiaans componist. De laatste vijf jaar van zijn
leven ernstig geestesziek met hallucinaties en wanen. De waanzinaria uit Lucia di
Lammermoor schreef hij op basis van zijn eigen ervaringen.
• Vincent van Gogh (1853-1890): Schilder, tekenaar en graficus. Maakte
verschillende psychoses door en leed vermoedelijk aan epilepsie en depressies.
Dit alles werd versterkt door het gebruik van (verdovende) middelen en leidde tot
zelfverminking en zelfmoord.
• Ernest Hemingway (1899-1961): Amerikaans schrijver. Leed aan drepressieve
paranoïde psychoses en pleegde uiteindelijk zelfmoord.
• John Keats (1795-1821): Engels dichter. Vooral tegen het eind van zijn leven
werd hij ziekelijke jaloers en koesterde grote achterdocht.
• Vivien Leigh (1913-1967): Engels actrice. Zij leed aan tuberculose, fysieke
uitputting en was manisch depressief.
• Abraham Lincoln (1809-1865): Amerikaans president. Leed aan depressief-
melancholische aanvallen.
• Michelangelo (1475-1564): Italiaans beeldhouwer, schilder, architect en dichter.
Leed aan zware depressies, periodes van geestdriftige opwellingen en
scheppingsdrang gevolgd door ontgoochelingen en teleurstellingen.
• Kate Millet (1934): Amerikaans schrijfster en beeldhouwster. Leed en lijdt aan
depressies met herhaaldelijk zelfmoordplannen.
• Isaac Newton (1643-1727): Engels wis-, natuur- en sterrenkundige. Schizoïde
karakterstructuur, obesessieve persoonlijkheid met paranoïde neigingen en
fanatiek religieus.
• Friedrich Nietzsche (1844-1900): Duits dichter en filosoof. Verbleef de laatste 12
jaar van zijn leven in een psychiatrische inrichting. Was sterk hypomaan en
hallucinerend.
• Vaslav Nijinsky (1889-1950): Russisch balletdanser. Leed aan schizofrenie.
• Eugene O'Neil (1888-1953): Amerikaans toneelschrijver. Alcoholist en lange tijd
verslaafd aan drugs.
• Sylvia Plath (1932-1963): Amerikaans dichteres en schrijfster. Leed aan
depressies. Zinspeelt in haar gedichten op zelfmoord. Deed talrijke
zelfmoordpogingen. En uiteindelijk zelfmoord.
• Robert Schuman (1810-1856): Leed aan suïcidale melancholieke depressies,
leidend tot dood door uithongering.
• Leo Tolstoy (1828-1910): Russisch schrijver. Was bij tijden ernstig hypomaan.
Dit leidde tot religieus fanatisme en dwangneurotische ontwikkelingen in zijn
gedrag.
• Simon Vestdijk (1898-1971): Schrijver en letterkundige. Leed aan vitale
depressies die via elektroshocks en later Trofanil werden behandeld.
• Tennessee Williams (1914-1983): Amerikaans toneelschrijver, Kreeg ernstige
depressies rond zijn 20ste onder andere veroorzaakt door problemen met zijn
homosexualiteit.
• Virginia Woolf (1882-1941): Engels schrijfster. Leed aan depressies, veelal
veroorzaakt door externe factoren zoals sexuele problematiek in het Victoriaanse
tijperk. Uiteindelijk pleegde zij zelfmoord door verdrinking.
6
Wat is gek, wat is normaal? Weet je nog, dat mailtje uit India? Ik ben zo gek als een deur.
Maar luister nou, wat is er zo gek aan een deur?

Waarom deze brief? Om het volgende. Ik heb dromen en wil die waarmaken. Ik wil
leven. In Nederland rot ik langzaam weg. Ga ik dood. Of ik maak er een eind aan. Net als
Antonie Kamerling. Ook zo gek als een deur. Sorry dat ik zo direct ben, maar het is de
hoogste tijd om actie te ondernemen. Ik heb mijn best gedaan, maar ik wil avontuur.
Werken in India, in Tanzania, in China, in Suriname ... als het er maar heet, corrupt en ga
zo maar door is. Hou ik van!

Je bent een schat, maar ik hoop dat je me durft te laten gaan. Weg uit dit koude
kikkerland. Waar ik me niet thuis voel. Waar ik de vrouw van mijn dromen niet kan
vinden. Waar ik mijn draai in mijn baan niet kan vinden. Waar ik mijn uren verslijt op de
bank. Liggend en wachtend op niets. Ik wil weg!!!

Natuurlijk begrijp ik dat je je zorgen maakt. Geen tweede India. Geen manisch kind op
acht uur vliegen. Maar mag ik je een gewetensvraag stellen? Wat heb je liever? Een dood
kind, of een doodgelukkig kind? Sorry, dit is wel erg hard!

Marokko was super. Heb ik de test doorstaan? Je wilde niet dat ik alleen ging. Daarom
ging je mee. Net als zus. Just like India. Bang dat het weer mis zou gaan! Maar ik ben
nog nooit zo rustig geweest. Wel heb ik veel nagedacht. Ik had het gezegd, ik ken
Marokko en zal er niet manisch worden. Maar ik heb genoten van onze vakantie.
Kameel? We kruipen er lekker op! Paardrijden? Doen we! Quad? Oh, wat vond je het
eng, maar je hebt het wel gedaan. Ik ben trots op je mam! En wat hebben we genoten van
Marrakech en Essaouira.

Even terug naar het begin. Waar het allemaal mis ging. In India. Drie jaar geleden. Ik zou
gaan reizen, maar het ging goed mis. Wist ik veel dat ik dat ik manisch aan het worden
was. In een heel klein schattig dorpje zou ik tijgers gaan kijken. Hierna door naar Jaipur
en Jodhpur. En weer terug naar New Delhi. Jaipur en Jodhpur heb ik nooit gehaald. New
Delhi en uiteindelijk Nederland wel. Omdat jij, zus en Michel er voor me waren!
Medicijnen meesmokkelen? Je kunt er alles over vertellen! Gekregen van een bevriende
psychiater. Het was mijn redding. In Sawai Modhopur (het tijgerdorpje) sliep ik al bijna
niet meer en ik voelde me er super gelukkig:
http://www.youtube.com/watch?v=4Wu7ehE3ggw

Wist ik veel dat ik manisch was! Op een gegeven moment had ik behoefte om een
verhaal te schrijven: Ja Ja de tijger gaat op avontuur. In plaats van te dollen en snollen in
Goa zat ik een verhaaltje te typen in een internetcafé. Het zal je dagbesteding maar zijn.
Maar goed. Ja Ja is dus een tijger en die tijger ben ik. Maar om Ja Ja te begrijpen moet je
mijn verleden leren kennen. Daarom heb ik het verhaal Bos en Lommer geschreven.
Korte herinneringen. Ook heb ik Magisch India geschreven. Mag ik je vragen om deze
verhalen achter elkaar te lezen?

7
5
Bos en Lommer

5 Geschreven in oktober 2010. Gemoedstoestand: normaal/ hypomaan.
8
Timo liep met een knoop in z’n maag de trap af. “Wat voor zaterdagochtend zal het
worden? Een gezellige ochtend met een heerlijk ontbijt, of krijgen we weer ruzie?” De
zaterdagochtend was of zwart, of wit. Er zat helaas niks tussen.

Timo kwam beneden. Annemiek was al bezig met het dekken van de tafel. Vader bakte
eieren. Papa legde zijn hart en ziel in deze eieren. Het leek soms wel uren te duren
voordat hij klaar was, maar het resultaat was er dan ook naar. Heerlijk klaargemaakt met
kaas en spek. Soms maakte vader roerei. Hiervoor mengde hij de eieren met melk. Er
bleef na het bakken in de koekenpan altijd een kwart kopje ‘eiervocht’ over. Om de beurt
mochten Annemiek en Timo dit opdrinken. Mam roomde de verse melk af. Van de dikke
room klopte Timo elke zaterdagavond heerlijke slagroom. Iedere vrijdagavond ging Timo
naar de boerderij en kocht daar verse melk. Zo van de koe. Timo kwam graag op de
boerderij. Op de hooischuur bouwde hij samen met Niels enorme hutten. Eigenlijk mocht
dit niet van de boer, want het was erg gevaarlijk. Stel je voor dat de hooihut in zou storten
en de jongens onder de hooibalen bedolven zouden worden. Vooral in de voorjaar was
het super om op de boerderij te zijn. De lammetjes dartelden dan in de wei en de kalfjes
waren erg aandoenlijk. Als je een hand in hun mond deed gingen ze er hard op zuigen. En
dat deden ze behoorlijk wild. En die staartjes gingen dan wild op en neer. De stier was
gevaarlijk, daar mocht je niet te dicht bij komen. Wat zag dat beest er woest en sterk uit
zeg. Timo had veel ontzag voor de stier. Wel zielig dat de stier altijd binnen opgesloten
zat en niet de wei in mocht. Lekker achter de koeien aan. Maar de boer had zorgvuldig
een fokprogramma samengesteld. Was een koe ‘springerig’ dan was ze klaar om gedekt
te worden. De boer bond de koe dan achter de schuur vast. Timo en Niels mochten altijd
op een afstandje het schouwspel aanschouwen. De stier kwam woest briesend naar
buiten, rook aan de koe en besprong haar dan. Met zijn enorme geslacht sprong hij op de
koe, die dit gelaten over zich heen liet komen. Na een paar minuten was de stier klaar en
ging weer richting de schuur. De boer was erg sterk en kon de woeste stier prima onder
bedwang houden. Maar soms, ja soms ging het bijna mis. De boer is ook maar een mens
en een opgewonden stier hou je niet zo maar onder bedwang. Alleen in het melkhuis
mocht je echt niet komen. Dat was verboden terrein.

Timo, Annemiek, vader en moeder gingen aan tafel. Om de beurt moesten ze een verhaal
vertellen. Timo hield daar niet zo van. Hij was liever stil. Maar dit keer had hij een goed
verhaal:

“Niels en ik hebben gister een groot touw gevonden. We hebben besloten om dit touw te
gebruiken bij het boompje klimmen op de ijsbaan. De ijsbaan is een groot grasveld met
oplopende randen. In de zomer kan je hier heerlijk voetballen. Althans, dat doen anderen.
Ik ben niet goed in voetbal. Ik sta meestal aan de rand van het veld naar de andere
jongens te kijken. Voor de kleine bomen heb je geen touw nodig, die zijn makkelijk te
beklimmen. Maar de hoge populieren, die zijn veel moeilijker. We hebben het touw over
de onderste takken gegooid en Niels en ik hebben elkaar om de beurt omhoog getrokken.
Uiteraard ging Niels eerst. Ik ben wat meer afwachtend. Als je die eerste paar meter
overwonnen hebt, dan wordt het makkelijk. Daar zijn veel meer takken en dan klim je zo
omhoog. Tot wel twintig meter.”
9
“Timo, dat is wel erg gevaarlijk hoor, dat kun je beter maar niet meer doen”, reageerde
vader en hij vroeg waarom Timo gister ruzie had gemaakt met Alwin. “Alwin zat me de
hele dag al op te fokken. Hij zette iedereen tegen me op. Aan het eind van de dag stond
iedereen met een boog om de ingang van de school heen. Alwin stond me op te wachten
en ik kon er niet door. Iedereen stond te schreeuwen. Dat Alwin me wel een lesje zou
leren. Ik werd erg bang, maar ook erg boos tegelijk. Toen kwam Alwin op me af en
begon me te slaan. Ik zag plotseling niks meer en ben toen terug gaan slaan. Toen ik door
de meester werd vastgepakt keek ik naar Alwin. Hij zat onder het bloed. Ik had hem hard
geraakt”. “Timo, je weet toch dat je niet mag vechten? Of niet dan?”, zei vader. “ik ben
gister door de moeder van Alwin gebeld en hij was er slecht aan toe. Je moet zo direct
maar even bellen en je excuses aanbieden.” “Maar pap, hij was toch begonnen?”,
onderbrak Timo vader. “Ik heb net gezegd dat je je excuses gaat aanbieden en daarmee
punt”, reageerde vader fel.

Na het ontbijt zei vader dat het tijd was voor ‘de grote beer’. Timo had er zin in. Lekker
stoeien. Vader liep naar het grote bed in de slaapkamer, die achter het huis was
aangebouwd. Timo klom op de rug van zijn vader, sloeg zijn benen om z’n middel en
hield zich stevig aan de pyjama van papa vast. Vader begon als een gek te briesen en in
het wilde weg rondjes te draaien. Timo vloog er bijna af, maar herstelde zich prima. “Nu
ben ik”, zei Annemieke. En ze mocht van Timo.

..

Vader smeet het portier dicht. De deur viel met een harde klap in het slot. “Waarom
moeten we godverdomme precies nu een fiets voor je gaan ophalen. Je weet toch dat
tennis zo begint?”, blafte vader. Timo was twaalf jaar oud en ging de volgende dag naar
de middelbare school. Naar de Havo, want hij was een beetje een onzeker typje en op het
Atheneum zou hij misschien dicht kunnen slaan. “Of niet soms?”. Vader was boos, maar
de fiets was nodig. Voor school. Morgen zou de school beginnen en Timo moest acht
kilometer naar zijn nieuwe school fietsen. “Zo erg is het verdomme toch niet. Ik heb die
kutfiets nu eenmaal nodig. Morgen is er weer tennis. Genoeg tennis hoor, het gaat de hele
zomer door”, antwoordde Timo.

Ze reden verder. De spanning was om te snijden. Timo hield wijselijk zijn mond dicht.
“Jezus, wat een kuttrekker, schiet toch eens op!”, riep vader tegen niemand in het
bijzonder. “Nou stel je eens niet zo aan, accepteer de situatie en zet je er overheen zeg”,
reageerde Timo.

Vanuit het niets kwam de klap. Het deed geen pijn. Althans in het begin niet. Timo
voelde aan zijn neus, die begon te gloeien. Het bloed begon langzaam in zijn schoot te
druppelen. Eerst op zijn broek en hierna op z’n jas. “Oh, wat zal mam dit kut vinden”,
dacht Timo. Gelukkig was zijn neus nog heel, althans, niet gebroken.

Timo schreeuwde luid: “Klootzak, laat me er hier uit”. Vader stopte langs de weg en deed
het portier open. “Rot dan maar op ook”, zei vader, stapte weer in en reed weg.
10