Edmund Husserl Felsefesinde Mantık

122 Pages·0.759 MB·Turkish

by  Ahmet İnam

Edmund Husserl
FELSEFESİNDE
MANTIK
AHMET İNAM
Hayatımız içinde mantığın yeri
nedir?
Ne arar mantık dünyada? Nedir
mantık?
Mantık, bir akademik disiplin olarak
ülkemize daha çok Anglo-Amerikan
kültürü aracılığıyla girmektedir. Bu
kitap, mantığı ülkemizde yeterince
sorgulanmamış bir açıdan irdeliyor:
"Fenomenoloji" gözlüğüyle bakıyor
mantığa.
Okur, bu kitapta bir felsefe akımı
olarak çağımız düşüncesini ve
bilimini etkilemiş fenomenolojinin
ana çizgileriyle tartışılmasını, bu
tartışmanın ışığında mantığın
anlamının sorgulanmasını bulacaktır.
"Mantığın, dünyayı kavrayışımızda,
düşüncemizde, dilimizdeki yeri
nedir?" sorularına aranılan yanıtlar,
Fransız düşünürlerinin fenomenoloji
yorumlarıyla Post-modern
düşüncenin gündemini oluşturdu.
Kitapta çağımız, düşüncesinin en
önemli sorunlarını oluşturan mantık-
düşünce-bilim-dil ilişkilerinin
fenomenolojideki kaynaklarına kısa
ve öz bir yaklaşım denenmektedir.
Gerek kültür felsefesi ve yaşam
felsefesinde, gerekse mantık ve dil
felsefesinde tartışılan birçok sorunun
fenomenolojinin kurucusu
E.Husserl'in ‘gözüyle nasıl
görüldüğünü anlamak isteyen okura
Vadi/felsefe sesleniyor bu kitap. Felsefeyle
hayatlarını araştırma içinde olanlara,
ISBN: 975-7726-36-2 arama yolundakilere Ahmet İnam
91.06Y.215.28 bu kitabıyla selam söylüyor...
VADİ YAYINLARI »FELSEFE DİZİSİ
CIKAN KİTAPLAR HAZIRLANMAKTA OLANLAR
BİLİM DEDİKLERİ IOHN LOCK'DA AŞKIN DÜŞÜNCE
ALAN CHALMERS İSMAİL ÇETİN
Çcv: Hüsamettin Arslan
BİLİMSEL BİLGİNİN SOSYOLOJİSİ DİYALEKTİĞİN SONU
BARRY BARNES ABDÜLKADİR EL-MURABIT
Çcv: Ersin Balcı
Çcv: Hüsamettin Arslan
BİLİMİN BİNBİR YüZü
TARİH FELSEFESİ YAZILARI
AHMET İNAM
ŞAHİN UÇAR
MARTİN HEIDEGGER
FELSEFEYE GİRİŞ GEORC, STElNER
AHMET ARSLAN Çcv: Süleyman Kalkan
DİL VE AHLAK
SOSYAL BİLİM DÜŞÜNCESİ VE FELSEFE HAKAN POYRAZ
PETER WiNCH
Çcv: Ömer Demir İNSAN HÜRRİYETİ
NECATİ ÖNER
EDMUND HUSSERL
ÖNCE SÖZ VARDI
FELSEFESİNDE MANTIK
EROL GÖKA, ABDULLAH TOPÇUOĞLU
AHMET İNAM
YASİN AKTAY
VADİ YAYINLARI
Bilim/Felsefe, Edebiyat ve Kültür Vadilerinden
Derledikleriyle Yanınızda Olmaya Devam Ediyor!
EDMUND HUSSERL’DE
MANTIK
Ahmet İNAM
VADİ YAYINLARI
Vadi Yayınları: 28
Felsefe Dizisi: 7
Ahmet İNAM:
Edmund Husserl'de Mantık
Yayıma Hazırlayan
Yasin Aktay
© Vadi Yayınlan, Ahmet İnam
Birinci Basım: Eylül, 1995
Kapak Tasarımı:
Altan Elmacı
Dizgi:
İMA AJANS
Baskı:
Feryal Matbaacılık
ISBN:
975-7726-36-2
91.06Y.215.28
VADİ YAYINLARI
İnkılap Sok. Güngörleriş Merkezi,
Kitapçılar Çarşısı 2/54 KIZILAY ANKARA
TEL: [phone] FAX[phone]
Büro: Bayındır II Sok. 60/5 MEŞRUTİYET/ANKARA
SUNU
Bu kitap 1980 yılında yazıp bitirdiğim doktora çalışmama ufak
bir bölümün (I-E Bölümü) eklenmesiyle oluştu. Bu eklentinin
dışında metne hiç dokunmadım. Ele aldığım konuyla ilgili
1980'den bu yana Batıda çalışmalar yapıldı. Onlarla hesaplaş­
maya girişmeyi düşünmüyorum şimdilik.
Kitabın ortaya çıkışının biraz hüzünlü biraz mizah dolu bir öy­
küsü var. Bu öyküyü anlatmayacağım. Çünkü anlamını iyice
anlayabilmem için biraz daha yaşlanmam gerek.
Türkiye'de mantık ve fenomenoloji üstüne düşünenlere belki
yardımcı olabilir bu kitap. Bu umutla yazdım. Bu umutla ya­
yımlamayı düşündüm.
Felsefede arayanlara selâm ederim.
1993 Mart, Ankara
KISALTMALAR
1. Cart. Med. Cartesianische Meditationen und Pariser
Vorträge
2. Erf. und Urt. Erfahrung und Urteil
3. Form, und Tr. Logik Formale und transzendentale
Logik
4. Id. I Ideen I
5. Id. II Ideen II
6. Id. III Ideen III
7. Krisis Die Krisis der europaischen Wissenschaften
8. Log. Unt. I Logische Untersuchungen I. Band
9. Log. Unt. II Logische Untersuchungen II. Band
10. Logos Philosophie als Strenge Wissenschaft
İÇİNDEKİLER
I. GİRİŞ
A) Çalışmanın Amacı..........................................11
B)Çalışmanın Yöntemi...................................... 12
II. HUSSERL FELSEFESİNİN
BAŞLICA AMAÇLARI VE MANTIK
1.AMAÇLARI AÇISINDAN HUSSERL'İN FELSEFESİ
A) Açıklık Kazanmak.....................................15
B) Özleri Görmek...........................................18
C) "Kaynağa" Ulaşmak...................................20
D) Bilimlerin Bilimini Kurmak....................... 22
E) Husserl'in Felsefede Amaçlarını Anlamak
Açısından Kişiliği ve Çevresi....................24
F) Husserl'in Amaçlarını Belirleyen Etkenler Olarak
Bilim ve Felsefenin Yetersizliği.................26
2. FENOMENOLOJİDE YÖNTEM
A) Fenomenolojinin Yöntemini Anlamak Açısından
Husserl’in Felsefe Yazılarının Bazı Özellikleri 29
B) Fenomenolojik Yöntemde "Èπoxń"nin Yeri..32
C) Reduktion'un Önemi.................................34
D) Konstitution Sorunu ve Mantığın
Konstitutionu için Birkaç İpucu................37
3. FENOMENOLOJİDE MANTIĞIN TEMELLERİ
A) Fenomenolojide Mantığın Ortaya Çıkışı .......40
B) Özlerin Aranmasına Mantığın Tuttuğu Işık.43
C) Mantık: Bilimlerin Bilimi Olarak Fenomenolojiyi
Besleyen Kaynak.......................................46
D) Geleneksel Mantığın Yetkinleştirilmesinde
Fenomenolojik Mantığın Önemi................48
III. MANTIK VE İLİŞKİLERİ
1. MANTIĞIN İÇ YAPISI
A) Husserl'de Mantığın İç Yapısı İncelenirken
Gözönüne Alınması Gerekeli Başlıca Noktalar...53
B) Husserl'in Mantığa Bakışında Değişik Tavırları.
Mantığın İç Yapısında Temel Bölünmeler..55
C) Formal Analitiğin Genel Yapısı...................56
D) "Salt Yargı Formlarının Kuramı"nın Log. Unt.
I’den başlayarak Husserl'in Düşünce, Gelişimi
İçinde Genel Çizgileriyle Gözden Geçirilmesi.58
E) Çelişmezlik Mantığı ve Doğruluk Mantığı.
Bu İki Mantık Alanının Birbiriyle İlişkileri......63
F) Mantığın Ontolojik Niteliği: Çokluklar Kuramı..........66
G) Mantığın İç Yapısını Anlamak Açısından:
'Transzendental Mantık............................73
2. PSİKOLOJİ MANTIK İLİŞKİLERİ
A) Mantıkla İlişkisi Açısından Fenomenolojide
Psikolojinin Yeri.:....................................76
B) Fenomenolojinin Psikolojiyle İlişkilerinin Gözden
Geçirilmesi.............................................. 78
C) Psikolojinin Arıtılması: İdeal Olan..............83
D) Anlam Kavramının Psikolojik Öğelerden Arıtılması ....90
E) Mantığın Psikoloji ile Bağları Açısından
Normatif Niteliği......................................97
F) Mantıkta Psikolojik Görüşün Yanılgıları..-... 101
3. FENOMENOLOJİ-FELSEFE-MANTIK İLİŞKİLERİ
A) Çalışmamızda Ulaşılan Nokta: Ana Savımız .105
B) Mantığın Fenomenolojide Özel Yerinin "Anlam"
Kavramı Açısından İrdelenmesi................107
C) Mantığın Kaynağı Olarak "Ben" ve "Apaçıklık”
Kavramlarının Mantıksal Dokusu..........109
D) Fenomenolojide Mantığın Yerini Anlamada
Temel Bir Kavram Olarak "Dünya Mantığı".113
IV. SONUÇ...............................................................................117
V. BİBLİYOGRAFYA............................................................121