Table Of Contentर्जी
|ल ६ं;
है।
को ey १87१
4
व| > ी >
Vaile
L4 y| ||; £ 4
| } हशत १ हे
पि
मूतिमंत प्रतिभा
डॉ. ज्यॉर्ज वॉ. कार्वर
अक देखदिणी जीण
डॉ. ओलिवीन्यु गोमिश
कोंकणी सरस्पत प्रकाशन
DR. GEORGE W. CARVER - EK DEKHDINI JEEN
(A biographical sketch of Dr. George W. Carver in Konkani by Dr. Olivinho Gomes)
| Fe (2 BN
DEMS FE
@एज्लिदा गोमिश्|
पयली खेप: 75 मार्स, 2006
अक्षरजुळणी आनी छापपः
सुरेश काकोडकार
ओमेगा. एन्टरप्राइझेस्,
५ ५ ८५ ~ विद्यानगर, मडगांव, गोंय. 403 60
0 ७ ५ ५ \ ॐ \ उजवाडावपीः
के: ! : कोंकणी सरस्पत प्रकाशन,
कँडी, चांदर, गोंय. 403 74
अ
३४४० ४ भायलें आनी भितल्ली चित्रां:
न ~ दॉमनिक कोर्दु L|छ nै| न
i
BLL
मोल: रु. [00.00
हेप ुस्तक गोवा कोंकणी अकादेमीच्या बाल-साहित्य येवजणे खाला छापलां
WORL॥D K॥ONKA॥NI LIBRA Y
१227 No ७९॥874
दोन उतरां
अपुबयिच्या भुरग्यांनो,
एका भोव आदर्श व्यक्तीची ही देखदिणी काणी तुमचे मुखार दवरतना
म्हाका भोव खोस भोगता. डॉ. ज्यॉर्ज वॉशिंग्टन कार्वर हाचे सारकेलो
येदो व्हडलो विज्ञानीक आनी भांगरावरी व्हड मनीस संवसारांत हे आदीं
आनी आतांमेरेन जल्माक आयलो ना म्हळ्यार अतिताय जांवची ना.
ताची स्फूर्तिवंत जिविता-काणी वाचले उपरांत तुमकां तें पटून आयले
बगर रावचें ना. मनश्या-भायरे समजतल्या अशा गरीब-दुबळ्या चाकरांगेर
जल्माक आयिल्लो आनी अपमानांनी उवेखिल्लो असो हो काळो खांपरी
म्हा-मनीस आपल्या अखंड निर्धारान आनी देवा-धर्माचेर आपणालो घट
भावार्थ दवरून, व्हड व्हड साहसां करूंक पावलो, भिकणां सारकेल्या
कुस्कुटा मोला वियो-फळां घेवन, तांतुंतल्यान ताणें कितल्योश्योच उपेगी
वस्तू तयार करून उद्देगांत फायद्याक पडटलीं उपकरणां घडोवन हाडलीं.
आपल्या खोलायेच्या गिन्याना नाड्यार ताणें साबार क्षेत्रांनी चमत्कार
करून दाखयले आनी जायत्यो नव्यो वस्तू आनी खावपा-जेवपाचे जिनस
अस्तित्वांत हाडले. गुणेस्त चित्रकार म्हणून ताणें नांव जोडलें. पियान
वाजोवपी, संगितांत आनी गायनांत रस घेवपी म्हणून नामना मेळयली .पूण
इतलें सगट हेरांखातीर करुनूय ताणें आपले पासत कांयच फायदो सोदलो
ना, न्हय म्हणून मेळयलो ना. ताका विचारल्यार ताणें म्हणचें की देवान
ताका आपणें दिल्ल्या देण्याखातीर एक पयसो लेगीत घेतलो ना; जाल्यार
त्या देण्याचो उपेग करून ताचो मोबदलो घेवपा खातीर आपल्याक कसलो
हक आसलो, व्हय, अशें तो विचारी. इतलेंच न्हय, आपल्या तिरस्कारिल्ल्या
भावंडांच्या- खांपरी समाजाच्या- कल्याणापासत ते जायते कश्टवलो.
तांची भलायकी आनी समाजीक परिस्थिती सुदारची आनी ते उदरगतीक
पावचे म्हणून तो भारीं येशस्वी प्रयत्न करीत वावुरलो.
मन लावन काम करपी, उदार मनाचो देवधर्मिश्ट मनीस आनी
क्रांतिकारी समाज-सुधारक म्हणून तो सभे-माजार मुखार सरलो. ताची
कर्तुत्वदर्शी आनी स्फूर्त दिवपी देख घेवन आमीय ताच्या पावलार पावल
दवरून फुडें सरूंक जाय. ताची ही देखदिणी जीण तुमी रुचीन वाचून
घेवची आनी तांकत तितलें ताचें अनुकरण करचें अशें तुमचे लागीं
मागतां. तशें केल्यार तुमच्यांतल्यान व्हड विज्ञानीक, व्हडले कलाकार
आनी सगल्यांत म्हत्त्वाचें म्हळ्यार व्हड मनीस तयार जावन येतले आनी
तुमकां जल्माक घालतले हे गोंयचे आनी कोंकणी भुंयेक तुमी किर्तीचे
तंगशेर पावयतले. तशें जांव आनी तुमचें, आमचें भरें जांव. हे भुंयेचे
आनी आवयभास कोंकणीचे तुमकां सदांच आशिर्वाद आसतले .
दोना पावल, गोंय.
तुमचो,
E-mail : olivinhogomes@ yahoo.com ओलिवीन्यु गोमिश
मूतिमंत प्रतिभा
डॉ. ज्यॉर्ज वॉ. कार्वर
संवसारांतल्या व्हडांतल्या व्हड मनशांतलो अक काळो-खांपरी
जावन गेलो म्हणपाची तुमकां खबर आसा मूं? खऱ्यानींच तो खांपो
विज्ञानीक जावन गेलो. अक मूर्तिमंत प्रतिभाच म्हळ्यार जाता. पूण
तो चाकर-मानांयांक जल्माक आयिल्लो. तीं गरीब-दुबळीं आसलीं.
आनी आपल्या धनयाचे पांगेक रावन, सांगत ती सेवा-चाकरी करीत
रावतालीं. असलीं तीं मोनजाती भशेन लेखिल्लीं मनशां! पूण आपल्या
स्वताच्या कश्टांनी आनी सगळे अपमान सोंसून आनी पचोवन, मनांत
कांयच वायट धरिनासतना, ताणें व्हडविकेचें म्हान कार्य केलें आनी
आपल्या सुमाराभायल्या कर्तुत्वान सगळ्या संवसाराक दिपकायलो.
होच तो ज्यॉर्ज वॉशिंगटन कार्वर, अमेरिकेंत ल्हानांतलो व्हड
जाल्लो काळ्या कातीचो, आफ्रिकेक थावन विकते घेवन हाडिल्ल्या
चाकरांगेलो पूत. ताच्या जिवितांत ताका विज्ञानीक संवसार चेपें
काडटालो. तो सुमाराभायलो अक प्रतिभावंत मनीस जावन गेलो. एके
वटेन साबार-आंगांचो खडेगांठ विज्ञानीक. ताणें साध्या सैंबीक वस्तूं
पसून कितल्योश्योच उपेगी वस्तू घडोवन हाडून, चमत्कार करून
दाखयले. दुसरे वटेन, अक व्हड चित्रकार, जाची असाधारण आनी
6 डॉ. ज्यॉर्ज वॉ. कार्वर - अक देखदिणी जीण
उत्तम चित्रां व्हड कीर्त जोडूंक पावलीं. पूण तरीय आसतना, तो
सदांच अक खालतो, नमळायेचो मनीस जावन उरलो. आपणा खातीर
तो व्हडले-शे कांयच दुडू दवरी नाशिल्लो. पुण दुसऱ्यांची सेवा-चाकरी
करून दीस काडपी मनीसकुळाक देवानुच दिल्लें देणें म्हळ्यार >ग्तिताय
जांवची ना.
त्या काळावेली भोंवतण
अकोणिसव्या शेंकड्यांतलें अमेरिका अक रानवटी देस कसो
जियेतालो. कोणूय कोणाचेर घुरी घालताले आनी खून मारामारी
करताले. आनी रोखडे थंयच्यान पळ काडटाले. कायदो आनी सुवेवस्ता
धड नाशिल्ली. रातचे-इतचे घोडेस्वार खूनी-लुटारे येवन आर्माच्या.
फारान लुट्टाले. भंय-भिरांतीची धमकी दिताले आनी लोकांचीं घरां
असुदाय फोडटाले आनी चोरून लुटून पळटाले. तांतल्या मनशांक .
दुखोवन, घायाळ करून, आनी केन्ना केन्नाय मारुनूय उडयताले.
तांच्या कुंकडांक आनी गोरवां बोकडांक फारावन व्हरताले .
तांकां फुडो करपाक कोणाक काळीज जाय नासलें. कोणूच
आपल्या घरा भायर येंवक धाडजनासलो. घरांचेर आनी घरभाटांचेर
धाडी घालून, सगळें चोरून लुटून व्हरताले. पुलिसेचें आनी सरकारी
मनशांचें कांय-ओक चलनासलें. दुसरे वटेन, भितरलें नागरीक झूज |
चलतालें. उत्तरेच्या प्रांतांक सगळें अमेरीका ओकटांय आयिल्लें जाय |
आसलें. तें पयलीं इंग्लंडाची वसणूक. तांचे पांगेंतल्यान मेकळें जावन
सुट्टाले. पूण दक्षिणेच्या प्रांतांक आनी थंय मातिल्ल्या गोर्या लोकांक
आपूण वेगळे राविल्ले जाय आसले. ते आपुण आपल्याकूच व्हडले
वरते म्हणून समजताले. तांचे दोगायीं मदीं अकामेकाचेर जैत जोडचे
हेतून खरायेन झूज चलतालें.
डॉ. ज्यॉर्ज वॉ. कार्वर - ओक देखदिणी जीण 7
ते भायर थंय आप्रिकेक थावन हाडिल्ले गरीब-दुबळे बाबडे
काळे-खांपरी आसले. ते चाकर म्हणून, कांयच हक नासतना, बंदे
कशे गोर्या लोकाच्या घरांनी भोवुच कश्टांचो वावर करताले. घरा-
भायल्यान उबारिल्ल्या ओक-दोन कुडींच्या ल्हान ल्हान खोंपींनी रावताले.
घरांतलें उरता तें उशटें तांकां नज-व्हय करून खांवचें पडटालें. तांकां
ह्या बंदेपणांतली सुटका मेळनासली. तसल्या बंद्यांकः धरून .व ्हरून
ओके कडेन थावन दुसरे कडेन, वस्तू जाल्ले भशेन, चड मोलान
विकताले. ते विक्रेच्यो वस्तू जाल्ल्यो. दादले, बायलो आनी भुरगीं
लेगीत चोरून, धरून व्हरून तांकां पावणेर घालताले आनी तांकां
विकून उडयताले. तांच्या धनयाचे हुकुम पाळून तांकां तोंड धांपून
वोगी रावचें पडटालें. सगळे तरेचे भेदभाव आनी मारेकार कश्ट
सोसून आनी मार-फार लेगीत भोगून, उपाय नासतना, तांकां मोनजाती
भशेन जियेवन रांवचें पडटालें. |
असले आस्त-नाशिल्ले भोंवतणेंत आप्रिकेंतल्यान बंदे म्हणून हाडिल्ले
हे बाबडे लोक लाचार जावन आपली अळणी जीण धुकलताले.
अमेरिकेंतलो गोरो लोक खरें म्हळ्यार भुकेंत आनी गरींबकायेंत
वळवळंटल्या येवरोपांतल्यान आयिल्लो आसलो. पुण तोच लोक आतां
अमेरिकेंत येवन गिरेस्त जाल्लो. आनी ह्या काळ्या लोकाक गोरवां
कशीं हेवटेंतल्यान तेवटेन ते आंबुडटाले आनि विकताले आनी विकते
घेताले. त्या गोऱ्या लोकांनी अमेरिकेतल्या मुळच्या आदिवासी लोकाक
तांचे मालकिच्या वाठारांतले धांवडायल्ले आनी जिवानशीं मारून
लेगीत उडयल्ले. तांची उंचा पांवडयार पाविल्ली संस्कृताय नश्ट करून
घाल्ली. तांची सुवात आपणें घेवन तांकां रानांनी रांवक धाडिल्ले
आनी आतां आपुण अमेरिकेचे नवे धनी जाल्ले
मागीर आपल्या कामा-कार्याक वावराडे सोदूंक गेल्यार, तांचेच
8 डॉ. ज्यॉर्ज वॉ. कार्वर - ओक देखदिणी जीण
जाती-कातीचे मानाय-कामेऱ्यां म्हारग पडटालीं. हें पळेवन, नियाळून,
ताणीं असले सवाय मेळटले चाकर-मानाय आफ्रिकेत बळकायल्ल्या
तांच्या जातवाल्यांच्या वसणुकांनी सोदले. थंयच्यान फुंकट मेळटले व
सवाय मोलान फावतले धरून, बांदून हाडिल्ले काळे लोक, दादले,
बायलो आनी भुरगीं बाजारां-तिंटयार सोडिल्लीं. पावणेर मोल फारीक
करून हाडून आपल्या घरांनी कामाक दर्वारेल्लीं. तांकां कांयच हक
नाशिल्ले. तांकां धड नांवां पसून दिनाशिल्ले. ताणीं आपणाक पावणेर
पडटा त्या धनयाचे चाकर म्हणून पडटा तीं नावां घेंवची पडटालीं.
सांगता तीं कामां करचीं लागतालीं. आपल्या धनया कडल्यान तांकां
मार खांवचो पडटालो. तशेंच भूक, उपास-मारांक तोंड दिवचें पडटालें.
अशे ते बाबडे काळे-खांपरी लोक मोनजाती पाश्ट जियेताले.
कार्वरालें गोरें घराणें
पूण सगळेच गोरे लोक क्रूर आनी वायट नाशिल्ले. तांतले तांतूंत
मोजेस कार्वर नांवाचो अक गोरो शेतकामती आसलो. असल्या फुकट
मेळटल्या वा थोडें मोल फारीक करून घेतिल्ल्या काळ्या-खांपरी
चाकरांचो फायदो घेंवचो म्हळ्यार ताका निखालुस आवडो नासलें.
तशें करचें म्हळ्यार ताका भोवुच दुखतालें. मिस्सूरी वाठारांतल्या
सगळ्या गोऱ्या लोकांनी ओक वा चड काळे जातीचे चाकर-मानाय
आनी कामेऱयां घेतिल्लीं. तेन्ना मोजेस कार्वरान आपणा खातीर तीं
घेतलीं नांत. तो आपल्या स्वताच्या पांयांर उबो रावन, आपल्या
शेताचें सगळें काम आपुण करून घेतालो . पुण कांय काळा उपरांत,
ताची घरकान्न, सुजाना, मात्शी अशक्त जाल्ल्यान, भितरलें आनी
भायलें काम तिका जड जांवक लागलें. तिका चड पुरो जातालें. तेन्ना
आनीक कोणायच्या आदाराची तिका गरज भासली. देखून आपल्या
