Andre BAZIN

322 Pages·1610·7.65 MB·Turkish

Sinema Nedir?
Andre BAZIN
SİNEMA
NEDİR?
İZDÜŞÜM YAYINLARI
KİTAP LİSTESİ
1. Düşüşün Tanıklığı
2. Bir Filozofun Gezi Günlüğü
3. Yüzyılın Davası
4. Bilimsel Devrim
5. Felsefenin Öyküsü - 1. Cilt
-Yunan ve Ortaçağ Felsefesi
6. Felsefenin Öyküsü - İL Cilt
-Çağdaş Felsefe
7. Görünmez Kral Tanrı
8. Belgesel Sinema
9. Bilim Tarihi Yazılan
10. Yaşamın Anlamı ve Değeri
11. Sinemanın Öyküsü
12. Yaşamın Kavranışı
13. Sinema Nedir?
14. Piramitler Gerçeği
15. Newton ve Newtonculuk Kültürü
16. Büyük Film Kuramları
17. Einstein ve Dünyamız
18. Doğanın Sayıları
19. Zaman ve Takvimler
20. Dünyalar Savaşı
21. Kendime Düşünceler
22. Bilimsel Buluşların Öyküleri
Andre BAZIN
SİNEMA
NEDİR?
Çeviren: İbrahim Şener
0
doruk
©DORUK YAYINLARI - İSTANBUL
Sinema Nedir
Tüm HaJılan SaMıdu. teinsin alıntı yapılamaz.
Orijinal Adı:
SVhai İs cinem»?
Yazan:
Andrt Bazın
Çeviren;
İbrahim Şener
ISBN:
978-975-553-5*12-5
Baskı:
Har ıran 2011
Baskı Cilt;
Banş Matbiui'Muccllıi
Davuıpaşa Cad Güven Sanayi Silesi
C Blok. No: 291 Topkapı / Istanbul
Tel: [phone]
Sayfa vt? Kapak Tasarımı;
Doruk Yayı ma lık
doruk
Himaye-i Etfal Sokak No: 6/2 Cagaloglu/ISTANBUL
Tel: [phone]
e-posta: £dusu [email protected]
www.dorukyayimalik.com
İÇİNDEKİLER
Önsöz, Jean Renoir • 3
Önsöz, François Truffaut • 5
Tanıtım, Hugh Gray • 7
Fotoğrafik Görüntü Ontolojisi • 15
Tüm Sinema Miti • 23
Sinema Dilinin Evrimi »31
Sesin Oluşumu Sonrası Kurgulama Evrimi • 43
Montajın Sınırları ve Nitelikleri • 55
Karışık Sinemanın Savunulması • 63
Tiyatro ve Sinema • 83
Bölüm 1-83
Bölüm 2-99
Le Journal d'un Cure de Campağne ve
Robert Bresson'un Stili • 117
Charlie Chaplin • 133
Sinema ve Araştırma • 145
Resim ve Sinema • 155
Yer Sarsılıyor • 163
ı
Sinema Nedir?
Bisiklet Hırsızı • 169
De Sica: Metteur en Scene • 183
Sinema Gerçekçiliği ve İtalyan Özgürlük Okulu • 195
Umberto D: Büyük Bir Çalışma • 2li
Cabiria: Yeni Gerçekçiliğin Sonuna Yolculuk • 215
Rossellini'nin Savunulması «223
Monsieur Verdoux Efsanesi • 231
Limelight, ya da Moliere'in Ölümü • 259
Sahne Işıklarının Büyüklüğü • 263
Western, ya da Amerikan Par Excellence Filmi • 279
Western’in Evrimi • 287
Kapak Kızı Entomolojisi • 295
Jean Gabin'in Kaderi *299
Dizin • 302
2
ÖNSÖZ
Jean Renoir
Kralların kral olduğu, yoksulların ayaklarını yıkadığı ve yal­
nızca önlerinden geçip gitmekle sıraca hastalığına tutulanları İyi­
leştirdiği günlerde, bu kralların büyüklüklerine olan inançlarını dile
getiren ozanlar vardı. O zamanlar ezgisinin nesnesinden daha bü­
yük olan şarkıcıların sayısı hiç de az değildi. İşte sinema atanında
Bazin'in konumu budur. Ancak öykünün bu bölümü sadece ileriki
konular ile ilgilidir. Şimdi yapılacak olan yalnızca eldeki özdeği bir
araya getirmektir Uygarlık insanoğlunu amansız bir elekten geçi­
rir. Geriye sadece iyiler kalır. Sanırım, Villon'un yaşadığı dönemde
Seine nehri kıyılarında ozandan bol bir şey yoktu. Şimdi nerededir
onlar? Kimlerdi? Kimse bilmiyor. Fakat Villon, yaşam kadar büyük
olarak, hâlâ oradadır.
Çocuklarımız ve torunlarımız, geçmişten arta kalanları ka­
rıştırıp dururken, değeri ölçülmez bir kaynağa sahip olacaklardır.
Başuçlarında Bazin bulunacak. Çünkü günümüzün kralı olan sine­
manın da bir ozanı vardır. Alçakgönüllü bir dost olan Bazin, hasta­
lığı nedeniyle yavaş yavaş ve vaktinden önce ölürken, geçmişin o-
zanlarımn krallarını taçlandırdığı gibi, o da sinemaya saltanat pa­
yesini verdi. Zaferin tacını başında taşıyan bu kral, kendi kaftanını
onun karşısında çıkarma büyüklüğünü gösterecektir.İnsanlık, ken­
di sağlığını ortaya koyarak, sinema konusundaki yanlış inanışları
ortadan kaldıran bu soylu kişiliğe çok şey borçlu olacaktır. İşte bu
anda, onlar da ozanlarını keşfedeceklerdir. O, şarkısının nesnesi­
nin çok üzerine çıkabilen az sayıdaki ozanlardan biridir.
Bazin'in etkisinin yıllar boyunca hiç eskimeden süreceğine
hiç kuşku yoktur. Sinema yok olsa bile, onun yazıları yaşayacaktır.
Kim bilir, belki de gelecek nesiller sinemayı yalnızca onun ya­
dlarından öğrenebilecekler. Onun yazıları ışığında insanoğlu, kafa­
sında dörtnala koşan atları, güzel bir yıldızın yakın çekimini ya da
3
Sinema Nedir?
ölen bir kahramanın kımıldayan gözünü, bir perde üzerinde hayal
etmeyi ve kendilerine göre yorumlamayı deneyeceklerdir. Onların
üzerinde birleşecekleri belki de tek şeyr 1Sinema Nedir?* kitabının
yüksek düzeyi olacaktır. Onun sayfaları, sinema sanatı yok olsa
bile kendini enkaz olmaktan kurtaracak ve arkeolojik kalıntılar
gibi, bizim hayal gücümüzü aşan sanat başyapıtlarını gün ışığına
çıkaracaktır.
Bazin'e, tüm insanlık adına, en derin sevgilerimi sunuyo­
rum.
4
ÖNSÖZ
François Truffaut
Andre Bazin AvrupalI sinema yazarlarının en iyisidir. Onunla
tanıştığım 1948 yılında, onun manevi oğlu oldum. Yaşantım bo­
yunca yapabildiğim ne varsa, hepsini ona borçluyum.
O, bana sinema üzerine yazmayı öğretti, ilk makalelerimin
düzeltmesini yaptı ve benim yönetmen olmama yardım etti. Ben
ilk gün çekimlerimi yaptıktan yalnızca birkaç saat sonra hayata
gözlerini kapadı. Arkadaşı Pere Leger tarafından gönderildiğim
Nogent’teki evine ulaştığımda büyük bir acı içinde konuşamadan
bana bakıyordu. Bir önceki gece televizyonda le Crime de Monsi­
eur Lange' (Bay Lange'nin Cinayeti) filmini seyretmiş ve hazırladığı
Jean Renoir hakkındaki kitabı için notlar almıştı.
Benden Andre Bazin'in resmini çizmemi isteseler aklıma
gelen ilk şey, bir Amerikan gazetesinin manşetindeki yazı olacak­
tır: ’’Karşılaşılabilecek En Unutulmaz Karakter."
Andre Bazin, Giraudoux'un oyunlarındaki karakterler gibi,
İlk Günah'tan önceki zamana ait bir yaratıktır. O, iyi ve dürüst bir
insandır. Onunla konuşmak, Hintliler için Ganj nehrinde yıkanmak
ile aynı anlamdadır.
Kocaman yüreğinin yanı sıra mantığını da ön planda tutma­
sını bilmiştir. Kekeleyerek konuşmasına karşın her tartışmadan
galip olarak ayrılmasını bilmiştir. Karşı tarafın ortaya koyduğu tez­
leri, onları söyleyenden daha ustaca geliştirir ve kuvvetli bir man­
tık ile çürütürdü. Yalnızca Bazin'in hayranlık duyduğu Sartre'ın ma­
kaleleri onun entelektüel dürüstlüğü ve zekasıyla boy ölçüşebilir.
Onun kronik fiziksel rahatsızlığı şaşırtıcı bir moral gücü ile
Paralellik taşımaktadır. Yüksek sesle borç alır ve fısıldayarak bunu
geri öderdi. Onun varlığında, her şey daha basit, daha sade ve da­
ha anlaşılır duruma gelmektedir. Dört koltuğu bulunan arabayı tek
5