Ustaların Seçtikleri - Lawrence Block

869 Pages·2015·2.85 MB·Turkish

by  Lawrence Block

USTALARIN SEÇTİKLERİ DÜNYANIN EN İYİ
44 POLİSİYE / GERİLİM HİKÂYESİ
Hazırlayan
LAWRENCE BLOCK
İngilizce aslından çeviren:
Ayşen Anadol
'Büyük Usta Lawrence Block, önde gelen polisiyecilerin,
'en sevdikleri hikâyelerini' ve onları 'en çok etkileyen
hikâyeleri' bu antolojide topladı. "Ne diye bu kadar geciktim
ki bu antolojiyi yapmakta! Önce böyle bir antolojinin
konusunu bulmalıydım. Yazarların, hem okudukları hem kendi
yazdıkları hikâyelere çok ilginç bir açıdan baktıklarını
biliyordum. Kısa cinayet hikâyeleri yazarlarından şöyle on,
on ikisini en sevdikleri hikâyeleri seçmeye ve neden bu seçimi
yaptıklarını açıklamaya ikna edebilirsem, hem temalı bir
antoloji olurdu elimde hem de müthiş çekici bir kitap. Üstelik
değil bir şey yazmak, hikâyeleri bile seçmek zorunda
kalmazdım! Dolayısıyla, Ustaların Seçtikleri fikrini ortaya
attım. 'Kendi yazdıklarından en sevdiklerini mi seçecekler,
yoksa okuduklarından en sevdiklerini mi?' 'İkisini de.' '0
zaman iki kitap olur: Yazmaktan Gurur Duyduğum Hikâye ve
Yazabilmeyi İstediğim Hikâye.' 'Güzel' dedim. 'Herhangi bir
şey yazmadan kitap çıkartacaksam, iki tane olsun bari. Çok
daha fazla vaktimi alacağa benzemiyor.' Görüleceği gibi,
Ustaların Seçtikleri tek ciltte iki kitap sunuyor size. Yazarların
kendi çalışmaları arasından seçtikleriyle okudukları
arasından en sevdiklerini yan yana getirmek, bir kenara
atılamayacak kadar ilginç bir fikirdi. Dolayısıyla elinizde
tuttuğunuz kitapta iki seçki var: İngilizce konuşan dünyadaki
en iyi cinayet hikâyesi yazarlarının seçkileri. Yazarlara bu
proje kapsamında iki hikâye seçmeleri için çağrı
gönderdiğimde olumlu cevaplar almayı bekliyordum. Ama
cevaplar en çılgın rüyalarımda bile göremeyeceğim kadar
fazla oldu. Tanınmış polisiye yazarlarından yirmi dördünü
seçmiştim, hepsi de usta kısa hikâye yazarlarıydı. Yarısı bile
cevap verse bir kitap yapmayı başarırdım. Alın bakalım.
Herkes oyuna katılmak istedi. Anladığım kadarıyla, onlara
çekici gelen, çok sevdikleri bir hikâyeden bütün dünyaya söz
etme fırsatıydı. Yazarlar çok iyi okurlardır ve okuduklarına
özel bir açıdan bakarlar. Göreceğiniz gibi, seçtikleri hikâyeler
birçok sürpriz içeriyor... Harika sürprizler bunlar. '''
Amerikalı polisiye roman ve öykü yazarı. Buffalo, New
York doğumlu Block yarattığı ilginç karakterlerle, mizah
unsurunu ustalıklı kullanışıyla dikkat çekti. Yazarın elliye
yakın kitabı vardır. İlk yarattığı kahramanlardan uykusuz
casus Evan Tanner dizisinin ilk kitabı 1966'da yayımlandı:
The Spy Who Couldn't Sleep. Bir diğer kahramanı Chip
Harrison dört kitapta yer alır. Profesyonel hırsı: Bernie
Rhodenbarr'ın yer aldığı dizi, Burglars Can't Be Choosers
l977 (Umduğunu Değil Bulduğunu Yiyen Hırsız) ile başladı.
New Yorklu özel detektif Matthew Scudder'ın maceralarının
yer aldığı dizisi ise diğer dizilere göre daha karanlık ve serttir.
Block'un geçmişte yaşadığı alkolle ilgili sorunlar onu
Scudder'ı da aynı sorunun üstesinden gelmeye çalışan bir
detektif olarak çizmeye itmiştir.
Dizinin ilk üç kitabı In the Midst of Death l976 (Ölümün
Ortasında), The Sins of the Fathers l976 (Babaların
Günahları) ve Time to Murder and Create'ten (Cinayet ve
Yaratma Zamanı) sonra A Dance At the Slaughterhouse l991
(Mezbahada Dans) yazara Edgar ödülünü kazandırdı. Block,
Amerikan Polisiye Yazarları Btiyükusta ödülünün de
sahibidir.
Block eşi Lynne ile halen New York'ta yaşıyor,
BİRİNCİ BÖLÜM
Sunuş LAWRENCE BLOCK
Bir yazarın uzun ve mutlu hayatında öyle bir an gelir ki,
birden bir antoloji hazırlaması gerektiği aklına düşer. Her yeni
kitabın başlık sayfasının karşısındaki sıra sıra uzayıp giden
kitap adlarına bakar ve kendi listesinde koca bir kategorinin
eksik olduğunu fark eder: Antolojiler (Yay. haz.J. Yazar,
böyle bir antoloji hazırlayarak kendi listesine bir kitap daha
katmakla kalmaz, bir kitaplar bütünü eklemiş olur. Böylece
yalnızca bir sözcük ustası değil, aynı zamanda bir
"Edebiyatçı" olma iddiasına da birazcık katkıda bulunabilir.
Üstelik, mucizeye bakın, bütün bunları oturup herhangi bir
şey yazmadan başarabilir!
Ne diye bu kadar geciktim ki bunu yapmakta!
Ama bakın, önce böyle bir antolojinin konusunu
bulmalıydım. Antolojilerin bir teması olur. Örneğin, Kilitli
Kapı Cinayetleri. Kilitlenmemiş Kapı Cinayetleri. Geçmişte
Geçen Hikâyeler. Öğleden sonra ya da Doğu Teksas'ta
geçenler. İçinde Kedi Olmayan Hikâyeler.
Yazarların, hem okudukları hem kendi yazdıkları
hikâyelere çok ilginç bir açıdan baktıklarını biliyordum. Kısa
cinayet hikâyeleri yazarlarından şöyle onon ikisini en
sevdikleri hikâyeleri seçmeye ve neden bu seçimi yaptıklarını
açıklamaya ikna edebilirsem, hem temalı bir antoloji olurdu
elimde hem de müthiş çekici bir kitap.
Üstelik değil bir şey yazmak, hikâyeleri bile seçmek
zorunda kalmazdım !
Dolayısıyla, eşsiz Marty Greenberg artık gerçekten bir
antoloji yapmam gerektiğini bir kere daha belirttiğinde,
Ustaların Seçtikleri fikrini ortaya attım. Anında beğendi bu
fikri ama kafamdakini iyice anladığından emin olmak istedi.
"Kendi yazdıklarından en sevdiklerini mi seçecekler?" diye
sordu, "Yoksa okuduklarından en sevdiklerini mi?"
"İkisini de" dedim.
"O zaman iki kitap olur" dedi Marty. "Yazmaktan Gurur
Duyduğum Hikâye ve Yazabilmeyi İstediğim Hikâye/'
"Güzel" dedim. "Herhangi bir şey yazmadan kitap
çıkartacaksam, iki tane olsun bari. Çok daha fazla vaktimi
alacağa benzemiyor."
Görüleceği gibi, Ustaların Seçtikleri tek ciltte iki kitap
sunuyor size. Yazarların kendi çalışmaları arasından
seçtikleriyle okudukları arasından en sevdiklerini yan yana
getirmek, bir kenara atılamayacak kadar ilginç bir fikirdi.
Dolayısıyla elinizde tuttuğunuz kitapta iki seçki var: İngilizce
konuşan dünyadaki en iyi cinayet hikâyesi yazarlarının
seçkileri.
Aynı zamanda, Ustaların Seçtikleri'nin iki ciltte dört kitap
olduğunu da söyleyebilirsiniz; çünkü elinizdeki kitap iki
cildin birincisi.1 Yazarlara bu proje kapsamında iki hikâye
seçmeleri için çağrı gönderdiğimde olumlu cevaplar almayı
bekliyordum. Ama cevaplar en çılgın rüyalarımda bile
göremeyeceğim kadar fazla oldu. Tanınmış polisiye
yazarlarından yirmi dördünü seçmiştim, hepsi de usta kısa
hikâye yazarlarıydı. (En sevdiğim yazarlardan bazılarını
elemek zorunda kaldım çünkü yalnızca roman yazıyorlardı.)
Meşgul insanlardı bunlar, durmadan böyle projelere katkıda
bulunmaları istenen kadın ve erkeklerdi. Yansı bile cevap
verse bir kitap yapmayı başarırdım. Biraz dürtüklemekle
yeteri kadar yazarın kabul etmesini sağlayabileceğimi
hesaplamıştım.
Alın bakalım. Herkes oyuna katılmak istedi.
Anladığım kadarıyla, onlara çekici gelen, çok sevdikleri bir
hikâyeden bütün dünyaya söz etme fırsatıydı. Yazarlar çok iyi
okurlardır ve okuduklarına özel bir açıdan bakarlar.
Göreceğiniz gibi, seçtikleri hikâyeler birçok sürpriz içeriyor.
Harika sürprizler bunlar.
Kendi katkımdan pek emin değildim. Yalnızca bir sunucu
mu olmalıydım, yoksa törenin bütününü mü yönetmeliydim?
Hiç de âdetim olmasa bile, büyük bir alçakgönüllülükle geri
mi çekilmeliydim, yoksa sahne ışıklarının ortasında mı
durmalıydım?
Terazinin kefesine ağırlığı koyan, bu kitaba John
O'Hara'dan bir kısa hikâye koyma fırsatını kaçırmama isteğim
oldu. O'Hara çok sevdiğim bir yazar olmakla beraber polisiye
hikâye yazarı olarak tanınmaz. Onun bu kısa hikâyesine
bayılıyorum, üstelik bildiğim kadarıyla yazarın kendi
seçkilerinin dışında herhangi bir antolojide yer almadı. Bu
hikâyeyi size sunma fırsatını elimden kaçırır mıydım hiç?
Bu antolojinin ikinci kitabı da her bakımdan bu kitap kadar
etkileyici. Eğer siz oradaki okurlar da sonucu benim kadar
beğenirseniz, Ustaların Seçtikleri birkaç cilde ulaşabilir.
Kendim yazmak zorunda değilsem, çıkartacağım kitapların
sınırı yok.
Greenwich Village
STEPHEN KING anlatıyor
"Düğün İşi" genellikle anlattığını türden bir hikâye değil.
Belki de bu yüzden çok severim onu. Özellikle de tınısını ve
canlı argosunu. Cümleler sanki eski bir UCA gramofonunun
borusundan çıkıyor, çizik sesleri, hışırtılar, hepsi mevcut.
Traylarirambimbam!
Joyce Carol Oates çok iyi bir edebiyatçıdır. Ayrıca insanı
felç edecek kadar korkutucu ve gerilimli hikâyeler yazabilir.
Kısa romanı Zombie bu türden bir klasiktir. Hikâyesi "İkinci
Dereceden Cinayet" de öyle. Son derece sessiz sedasız
ilerleyişi, o korkunç sonun yarattığı etkinin önemli bir
parçası. Kesinlikle Edgar Allan Poe'nun okuyup seveceği
türden bir hikâye.
STEPHEN KING 'in en sevdiği kendi hikâyesi:
DÜĞÜN İŞİ
1927 yılında, Chicago'nun yüz kilometre uzağında,
Morgan, Illinois'nin hemen güneyindeki kaçak içki satılan bir
meyhanede, caz çalıyorduk. Tam salak taşralıların yeriydi, ne
yana baksan otuz kilometre boyunca bir tek büyücek kasaba
yoktu. Ama tarlada sıcağın alnında bütün gün saban
sürdükten sonra gazozdan daha sert bir şey için içleri giden
bir sürü ırgat vardı, bir sürü de dondurmacıdaki ahbaplarıyla
züppelik yapmaya gelen genç boğa. Birkaç da evli adam
gelmişti (bilirsin, dostum, sanki üstlerine yafta
yapıştırılmıştır), ne idüğü belirsiz kızlarla gönül eğlendirirken
kimse tanımasın diye evlerinden iyice uzaklaşmışlardı.
O zamanlar caz cazdı, gürültü değil. Beş kişilik bir
orkestramız vardı davul, klarnet, trombon, piyano ve
trompetiyiydik epeyce. İlk plağımızı çıkarmaya daha üç yıl,
ilk sesli sinemanın çıkmasına da dört yıl vardı.
Şu yarma herif içeri girdiğinde Bamboo Bay'i çalıyorduk.
Üstünde beyaz takım elbise vardı, tüttürdüğü piponun
kıvrımları bir Fransız kornosununkinden çoktu.
Orkestradakiler hafif çakırkeyifti ama kalabalığın gözü hiçbir
şey görmüyor, herkes çok eğleniyordu. Bütün gece bir tek
kavga bile çıkmamıştı. Hepimiz zırıl zırıl terliyorduk,
meyhaneyi işleten Tommy Englander de bize durmadan
çavdar rakısı gönderiyordu. Englander iyi patrondu,
müziğimizi de severdi.
Beyaz takım elbiseli, bara oturdu. Unuttum gitti herifi. İlk
bölümü Aunt Hagar's Blues'la bitirdik. O zamanlar bu kuş
uçmaz kervan geçmez yerlerde açık saçık bir şey sayılırdı bu
parça, çok alkış aldı bu yüzden. Manny trompetini
indirdiğinde sırıtıyordu, sahneden inerken sırtına bir şaplak
attım. Yalnıza benzeyen, yeşil elbiseli bir kız bütün gece beni
kesip durmuştu. Kızıl saçlıydı, kızıl saçlılara hep yanığımdır.
Gözlerinden, başını eğişinden işaret aldığımdan, kalabalığı
yararak ona yaklaşmaya çalıştım.
Tam varı yolu kat etmiştim ki beyaz takım elbiseli adam
önüme çıktı. Çalı gibi siyah saçları, derin su balıkları gibi
acayip parlak gözleriyle çetin cevize benziyordu yakından.
Tanıdık gelmişti bana.
"Dışarıda biraz konuşalım" dedi.
Kızıl saçlı başka yöne bakmaya başlamıştı. Hayal
kırıklığına uğramış gibiydi.
"Sonra konuşuruz" dedim. "Bırak da geçeyim."
"Adım Scollay. Mike Scollay."
Biliyordum bu adı. Mike Scollay, Chicago'dan gelme ufak
çaplı bir kaçakçıydı, Kanada'dan içki getirip para
kazanıyordu. Gazetelerde bir iki kere resmi çıkmıştı.
Sonuncusunu başka bir "Küçük Sezar" onu kurşunlamaya
kalktığında görmüştüm.
"Chicago'dan epey uzaktasın" dedim.
"Birkaç ahbabımı getirdim. Dışarı çıkalım."
Kızıl saçlı bize baktı. Scollay'i gösterip omzumu silktim.
Burun kıvırıp sırtını döndü.
"İşimi bozdun" dedim.
"Chicago'da bunun gibilerin bini bir para" dedi. "Dışarı."
Dışarı çıktık. Kulübün sıkış tepiş dumanlı havasından sonra
taze kesilmiş ot kokulu serin hava hoşuma gitti. Yıldızlar
çıkmıştı, belli belirsiz parlıyordu. Serseriler de çıkmıştı ya,
hiç de belli belirsiz değillerdi, tek parlayan şeyleri de
sigaralarıydı.
"Sana biraz para kazandırayım" dedi Scollay.
"Bir yararım dokunmadı ki sana."
"Dokunacak. İki yüzlük. Orkestrayla paylaşırsın ya da bir
yüzlüğü kendine saklarsın."
"İş ne?"
"Düğün işi" dedi. "Kızkardeşim evleniyor. Düğünde
çalmanızı istiyorum. Dixieland sever. Benim çocuklardan
ikisi iyi Dixieland çaldığınızı söylüyor."
Dediğim gibi, Englander iyi patrondu. Gecede dört saatten
haftada seksen ödüyordu, biz de beşe bölüyorduk. Bu herif
tek bir gecelik iş için bunun iki katını verecekti.
"Gelecek Cuma beşten sekize kadar" dedi Scollay.
"Chicago'da Grover Caddesi Salonu'nda."
"Çok para" dedim. "Niye?"
"İki nedenden" dedi Scollay. Piposunu pofurdattı. Bu
kanunsuzun suratında aykırı duruyordu pipo. Dudaklarından