Karılar Koğuşu - Kemal Tahir

450 Pages·2005·1.36 MB·Turkish

by  Kemal Tahir

KARILAR KOĞUŞU
KEMAL TAHİR
1
Kapı yavaş yavaş, ihtiyatla açıldı. Biraz aralık durdu.
Sonra çıplak ayakların hafif şıpırtısı işitildi.
İstanbullu yeni uyanmıştı. Yattığı yerden içeri gireni
göremiyordu. Ama kim olduğunu biliyordu. Mahsustan
büyük sesiyle sordu:.
— Kim o?
Cevap veren olmadı.
— Kim o?
— Aduş...
— Aduş...
— Hey...
— Kız "Hey" ne demek? Aduş?
— Efendim.
— Sabah şerifler hayır olsun Aduş Hanım...
— Olsun efendim.
— Gel bakalım...
İstanbullu, yanında duran iskemlenin üzerine akşamdan
bıraktığı bir tek çay şekerini eline aldı:
— Buyrun Aduş Hanım... Aduş, şekeri derhal ağzına
attı.
— Kız, "Teşekkür ederim, " hani?
— Teşekkür ederim.
— Olmazdı. "Teşekkür ederim efendim, " diyecektiniz.
— Ederim efendim.
— Annen iyi mi?
— İyi. Dün gece ağladı.
— Ağlama deseydin.
— Ağlama dedim. Murat ağabeyime söylerim, dedim.
— Ne dedi?
— Ben fenalık yapmıyorum, ağlıyorum, dedi.
— Türkçe mi söyledi, Kürtçe mi?
— Kürtçe söyledi.
— Ayşe Ana iyileşti mi?
— lah
— O da nasıl söz? "Hayır efendim, " diyecektin ya...
— Hayır efendim.
— Dün bir abla daha getirdilerdi. Adı neymiş?
— Bilmem. İşte o ağladı da, anam da beraber ağladı.
Nerde Mahpus?
— Yok, gezmeye gitti...
Aduş, kediyi karyolanın altında, dolabın arkasında aradı.
— Aduş.
— Efendim. Hanım ne yapıyor?
— Hanım da ağladı. Bizim evde herkes ağlıyor.
— Sen..?
— Ben de ağladım.
— Baban?
— Babam ağlamaz. Babam erkek...
— Maho? -Mahmut dokuz yaşındaydı- Maho ağlamıyor
mu?
— Ağlıyor. Ayakları üşüyor da... Maho erkek değil ki!..
Çocuk...
— İstanbullu, kış gelmeden evvel Aduş'a kundura ve
entari temin etmeye karar vermişti. Çocuğun çıplak
ayaklarına bakarak sordu:
— Nerde senin takunyaların?
Aduş takunyayı bilmiyordu. İstanbullu sözü değiştirdi:
— Nalınların nerde?
— Koptu.
— Kopmuş... Hele rezil... Yere basma bakalım... Çık şu
sıranın üzerine... Betona basılır mı? Hasta olursun. Çık
şuraya.
— Ben hasta olmam... Aduş, "Ohh... " diye hafif bir ses
çıkararak minnacık ellerini yanağına götürdü. Anası olan
çocuk hastalanmaz. Anası karnını doyuruverir.
— Aç mısın?
— Hacı Abdullah dayın nerde?
— Görmedim.
Bu esnada Aduş'a seslendiler. Kız gülerek dolabın
arkasına kaçtı, başını uzatıp fısıldadı:
— Ayşe Ana gelmiş...
— Neden saklanıyorsun?
— Beni içeri kapatır...
— Korkma ben söylerim kapatmaz.
— Sana "kapatmam" diyor, ama aşağı götürünce
kapatıyor. İstanbullu, Aduş'un saçlarını kestirmek için
anasıyla tam bir ay mücadele etmişti. Saçı kestirdiler
ama boynundaki katır boncuklarını, sarı ve nikel
kuruşlardan yapılma gerdanlığı çıkartamadılar. Aduş
deliler gibi ağladı, kendini yerlere çaldı. Küçücük -dört
yaşında— esmer, zayıf bir kızdı. İstanbullu buraya ilk
geldiği zaman gözlüklerinden korkmuş, aylarca
kucağına çıkamamıştı. Sonra sonra, birbirlerine işte
böyle alıştılar. Aduş Türkçeyi ve çiftetelli oynamasını
pek kolay öğrendi. Dost oldukları gün, on dört ay evvel,
İstanbullu onu duvarın önünde durdurtup ölçmüştü.
Aduş, şimdilik her sene üç parmak büyüyordu. Hem
boyu, hem aklı bu kadar büyüyor. Para veren
mahpuslara teşekkür eder ve Alman ordusu gelse,
parasını elinden alamaz. Parayı mutlaka anasına
verecektir. Karılar koğuşunun kapısına gider, yere
yüzükoyun yatar. Bazen "Like" bazen "Ana" diye
seslenir. İçerden başka birisi anasının yerine cevap
verse Aduş bir ihtiyar kocakarı gibi yattığı yerden
"Hayır... Hayır... " manasına başını sallar. Anasının
sesini alınca paraları peşi peşine kapının altından içeri
sürer. Şimdilik, hamal olan babasına da, bir kavga
esnasında komşu karısının kaba etini ısırıp ölümüne
sebep olduğundan iki seneye mahkum anasına da,
babasıyla beraber dışarda kalan altı, yedi, dokuz
yaşındaki üç kardeşine de Aduş yardım etmektedir.
— Aduş... Kız, dert yapışasıca... Kız... Ayşe Ana
soluyarak odaya girdi.
— Beyim kız burada yok mu?
— Kızı bırak... Sen neredesin Müslüman? Hastalığın
nasıl oldu?
— Sorma... Halime bak...
Karı gardiyanı Ayşe Ana, çok uzun boylu, çok şişman bir
kadındı. Gençliğinde dünya güzeli olduğunu, "Rum
diyarı"nda Ayşe'den beyaz karı bulunmadığını eskiler
söylüyordu. Günahı vebali boyununa biraz da oynak
olduğunu, yüreğinin merhametinden yalvaranları boş
çevirmeye kıyamadığı anlaşılıyordu. Bu yüzden kocası
Davulcu Mehmet dayı sopa koymaz sırtında
paralarmış... "Lakin bazı karıya haramla sopa tevatür
yarar. Bu Ayşe rezili, hovarda yeniledikçe güzelleşirdi
bey, sopa yedikçe parlardı. O zamanın devrinde oğlu
olanlar bunu tanırdı. "
Son zamanlarda, iki seneden beri, sağ elmacık
kemiğinin üzerinde bir Halep çıbanı çıkarmış, gittikçe
azarak nihayet alt gözkapağını aşağıya doğru çekip
yüzüne biraz korkunç ve çok çok hazin bir hal vermişti.
Bu yarayı iyi etmek için -daha doğrusu böylece
azdırabilmek için— Ayşe Ana suratına sürmedik
çalmadık boya, su, çamur, ilaç, toz bırakmamıştı. On
günden beri hasta yatıyordu. Müdürden bir hafta izin
aldığı halde, evde ancak dört gün kalmış tekrar vazifesi
başına dönmüştü.
İstanbullu ‘ya, görüşemedikleri birkaç gün içinde
büsbütün çökmüş gibi geldi. Yüzündeki çıban el ayası
kadar açılmış, gözünü aşağı doğru -inmeli bir aza gibi—
çekmişti.
— Yarayı gene azdırmışsın Ayşe Ana. Galiba ekşi
yedin.
— Yedim.
— Bir de utanmadan yedim diyor. Sana kaç kere
söyledim. Ekşi yersen yaran çalışır.
— Ne yapalım? içerlerim yanıyor benim evlâdım...
Benim içerlerim yanıyor...
— Kız, iç yanarsa hemen ekşi mi yenecek? Biraz
sabretmez misin?
— Adam sen de Murat Bey'im... Acından ötmüş
demesinler de çok yemiş de çatlamış desinler...
— Hastasın. Evde niye oturmadın?.
— Evde... Benim evim mi var? Yoluna boz duman
çökesice benim oğlum... Alnının çatından vurulasıca
benim oğlum... Bu benim oğlum, inşallah, ekmeği
ekmekçide, parayı sarrafta göre...
— Gene sana ne yaptı?
— Ne yapacak? Gecenin bir vaktinde sarhoş olmuş,
başucuma canavar gibi dikildi. Para istiyor benden...
— Veriverseydin...
— Hani para?.. Sen ne söylüyorsun yavrum... Metelik
divan sinisi... "Üç lira başgardiyana borcum vardı
verdim, " dedim. "İki lira Hanım'a borcum vardı. Verdim,
" dedim. "İki lira bir de seksen kuruş İstanbullu Murat
Bey'e borcum vardı, verdim" dedim.
— Kız, bana borcun mu vardı ki bunu böyle söyledin?
— Hasta halimde aklıma sen geldin... Sen benim
oğlumu bilir misin? Benim oğlum, encamında dilenir...
Ancak bir tarlası olup satmalı ki derdine deva bula...
"Demek paran yok mu cadı?" dedi. "Yok, " dedim. "Sen
de kendini karı mı sayıyorsun. Ulan sen bir süpürge
süpürmeyi bilmezsin. Bu yüzden babam senin kolunu
kırmadı mı? Bacağını kırmadı mı? Başında üç kurşun
yarası yok mu senin... " diye bağırdı. "Gördün mü
oğlum... Kötü can olsa, babanın gününde çıkar giderdi.
Demek ananın cani iyi canmış, " diye gülüverdim.
Gülmeyi canım istemiyor ya... Belayı defedeyim
diyerek... Vay bir öfkelendi. "Bir bacağını da ben
kırmazsam... " diye şart etti. Sopayı çekti Ayşe Ana,
oğlu kapıda duruyormuş gibi o tarafa döndü. Sen benim
kafama neden vuruyorsun, kurşuna gidesice... Sen
benim, tavuklar gibi, kafama neden vuruyorsun? On
ağaç söğüdüm vardı. Eriklerim vardı. Söğüt ağaçlarımı,
erik ağaçlarımı kesti, yaktı. Dış kapıyı da kırdı kırdı
yaktı. Dış kapılar kırılır mı şahım?
— Bak Mehmet dayıyı beğenmiyorsun ama, sağ olsaydı
seni oğlana dövdürmezdi.
— Sağ olsaydı... Sağ olmalıydı. Herif beni döverdi, bana
söverdi. Ama beni it ayağına bırakmazdı. Eller benim
derdimden dağlarda gezerdi. Su başlarında gezerdi,
balıkları suda temizler getirirdi. Kuşları fırında pişirtir,
ekmeklerin arasına sarar getirirdi. Bir vilâyetin bir
davulcusu idi. Şimdi oğlan da davul çalar ama nerde
babasının tokmağı, nerde bu türemeyesicenin
tokmağı... Herif ölürken ben buradaydım, yetişemedim,
"Avrat geleydi de, bana zehir yedireydi, " demiş koca
herif. On gün oluyor rüyada gördüm. Bana cennet
kuşları avlamış. İlle yiyeceksin diye boğazıma sarıldı.
Sabahleyin korktum. Koştum, mezarına gittim, "Aman
koca... Beni yanına alma... Ben biraz daha yaşasam iyi
olur, " diye yalvardım. Hani yağmur yağmıştı. Rüzgâr
agu gibi esiyordu, ıslandım, mezarın başında çamura
battım. İşte benim hastalığım, o günün soğuğu...
Yağmur yağar, eteğimi başıma çeviririm. Hastalandım.
Evim diyerek gittim. Eli kırılasıca. Sen beni neden
döversin. Bu benim oğlum, eski avradı da böyle döverdi,
sarhoş oldu kamaladı. Kavga etti hançerledi. Karının
bacısı haber almış, bir dubara ile alıp götürdü. Şimdi
yanına avrat gelmiyor. Ona ettiğini çekecek. Karı Bitlisli
idi. Arslan gibi karıydı. Bu benim oğlum hapiste yattı da
karı Reji ‘de çalıştı. Rezile saat aldı, gömlek aldı.
Hepsini sattı. Karakola gideceğim... Ben kendisini şekva
etsem, bre vurur döverler.
— Acıyor musun?
— Acımıyorum. Şu kaba etlerime vurdu sopayı, vurdu
sopayı... Oralarım hem gümgüdük oldu. Söylenmez ki
şahım, komiser kısmına söylenmez ki... Her yerim
ağrıyor denir de oralarım ağrıyor denmez...
— İş anlaşılıyor. Oğlun söyleyemeyeceğini bildiğinden
sağrına vurmuş.
— Bilmez mi? O ne domuzdur. Lakin Allah o paşaların
tuttuğunu altın ede.
— Hangi paşaların kız?
— İsmet Paşaların.
— Neden?
— Karıları çalıştırma âdetini çıkarmasaydı, bizi bu
kapıya kim uğratırdı? Ben de çalışmasam, oğlan beni
döve döve öldürürdü. Vay benim oğlum, leğen aldım
leğenimi sattı. Tencereler aldım, tencerelerimi sattı. Tam
beş tane şöyle şöyle tencere aldım. Kuzu gibi
tencereler... Bakırı altın gibi tencereler... Ermeni malı
gibi... Buraya girmeden de ben boş durmazdım ki... Ben
hasır örerim... Hasır örgüm türkülerde söylenir. Şuraya
on, on beş tane hasır koyardım. Sonunda İbiş'e