Table Of ContentElzbieta Eltinger, (1915-2005)
ElzbietaE ttingerP,o lonya'nbaşkentiı n Varşova'do{ıdadu .2 .D ünya
Savaşı sırasıGetndato 'dank açarak,Naz i işgaline karPşoıl anya
DireHarenketinei ş katıBuld dOneı.mi "Çocuk Yuvası(•1 968)ad lı
romarnnda anlattSosyıa.liz min felsefesine inanabni orila raSko,vy et
etkisindeki Polorıysiyaa sal sistemitontianl öizteelrU kelleşetriniir mekten
kaçınmaBdiçokır . ka zsor gulanaddıkaraı, listeayel ındı.Polonya'da
savaşson rashıa yatıikind ronı&m, "8atak Kumsad8r ( 1989y)a nsıttı.
VarşovaÜ niversitesArneirikannda , edebiyatı Ozerinedoktor a yaptı,
197y4ı lıRadclifndafe EnstitOsçaOnd&ğ daş Rusedebiy atı üzerine
coşkudo lud ersvleerrmey e başladAıme.ri kaknü ltOrübndaaşa olta n
materialist,a nti-entelekvet ı!irekleç Qilıi mlaeçrıikeleşti cram ekten
kaçınmad1ı9.7 5-96y ılalraans ıMnIdT(a Ma ssachusetts Instioftu te
Tecknology)'de, Retoıik ve EdebPiroyteasörüt olarYaarakt ıYcazım a
dersleri Verdi.E ğitipmr ogremıiB.an. naS ingBeerm,a rMda laınudv,e
ElizabeSthi shgoipyb aiz eı1daa kraıt Rtosaı. L uxembuvreLg e o
Jogishes'in yazışmalarLıenhıçedenn ilçke viryiapalrearki",nY ioldaş
ve Sevgilr başalltıı{liında,lk k ezdü nyao kuı1aurlıanşat (ıSrevdgıi.l iye
MektuplaÇre,v irÜelkneI:rnce ,Agor a Yayınl20a0n7),.E linizdeki,
Rosa Luxembubriyoggr afisindPeo,l anayraş ivleLreihçndebee lkgeile ri
de ilkke kzu llanaRrosaak L,u xemburkga'duoınln a rkaikm iisğeivneg,i
dünyasceısnarae tl�ei ldiE.t tig1e994ry ılıindase "Ha,n nah
Arendt-MartiHenideg ger" adlıb,O yüyakn kuıy andıkriatabnı nı
yayınla(dBıAşi.kr ı Ann atomçiesvii,rP eınnK.aü rrOj) ,l akYa yınları,
1996)B.u raddaü şünaürras ınduazkusinO rreolmia n1t6işkke ilayel id ı.
Dahsoan riak airlais ındaki topylazuoı lşamarlyaaakry ınlEattnidrıgıe.r ,
en son Hanna!'J"he ndlk'apisna mblibıri yograüfizseir içnadel ışıyordu.
BELGYEA YlNL585A RI:
DüşünDciez isi
ROSAL UXEMBURG
AL/FE
© ElzbiEetttai nger
YaymaH azırlayan
DeniZza rakolu
Sayfıt Düzeni
Aristan
Dizin
BoraBo zatlı
KapakTaunm
AlparTsulyagna n
BirinBacB/ui
Nisa20n08
iç/K
apaBakBlu -ciit
BerdMaant baacılık
o (21621)3 1 21 1
DavutpCaaşdaG. ü veSna naSyiit esi
C BloNko :23 9 Topka/pIıs tanbul
BELGUEL USLARARYAASYII NCIUK
DivanyCoaldBu.i nbirldşihraNenokı: 1511
Sultanllaslhtmaenbul
Telo :( 21623)8 3 458
Fax:o (21521)7 4 45 3
E-mabiell:g [email protected]
belgekitbau@p ykauhlouo .com
www.belgeyayincilik.com
ROSAL UXEMBURG
BirYaşam
ElzbiEetttai nger
İÇİNDEKİLER
ResAilmt yazıla.n . . . 6
..............................................................
Teşekkür .... . 7
....................................................· ··············-·····
Kısaltınalar .. .. .... .. . ..... . .. . ...... .. .. .. . .. ..... . .... .... . ..... . ... . . .... .. .. .. . 8.
..
Önsöz 9
....................................................................................
POLONYA
1.Zam osc: DoAdulu Şehir:1 870-1873 15
..............•..........
2.V arşAnio vDae:Ai şik18l7i4k-:1.8 .8.2. .....2.1. ..............
3.V arşoGvean:Kızlç ık Arayışı1:8 82-18.8.9. ...3.3. .........
4.W ilno:L eJoo gicGheenMsçil,i tan :ı 867-ı.8.90. 5.1. ...
İSVİÇRE
5.R osLaux embuvreLeog Jogic1h88es9:- 18.9.4. .6.1. ...
6.Z orSlauv aş18ı9m5:- 18..9.8. ..........8.1. ........................
ALMANYA
7.A lmanyFae tih18l9e8ır- i900: ..... ı0 5
.......... .... ..............
8." BirAşlkiktv ee İ şt"90:0- ı902. ..........1.3.5. ................
9.C ezaGeevrçie:Bk a şla1n90g2ı-ç1904:. ......1.5.9. ........
10T. ekrVaarr ş'odv1aa90: 5 -190.6. .........1.7.3. ................
l.lC ostiaZetkin:1 907-1.9.1.2. .........1.9.9. .......................
12D. �ğ eArt eşDlieğrKe,ar v ga1l9a08r-:1 913 .2.2.9. ........
13.S avaşa 1S91a4.v .a.ş..:. ..........2.6.3. ............................
14İ. çevredD eı şa1r9d1a5:-1 9.1.8. ........2.8.1. .................
15S. ovne B aşla1n9gı1ç.9.: . ...........3.2.7. ........................
Sonsöz .. . . . ... .3 51
.................................................... .................
Kaynak..l...ar. ..... ... . .. .. . 359
. ... .... ............ .......................... .......
YararlanıAlraşnvie Kv ü tüphanel..e..r. .. 360
............... ...........
KonDui zi.n. ... .. . .363
..............................................................
İsimD izin . . . . 37 1
.....................................................................
5
Teşekkür
Enb aşKıytas tynPao morJsakk:ao bstoenş'eaek dkeürri m.
ÖzellFiekllTyieck hs' şeü krabno rçluyum.
MatEitat insgaeyrgı'lear tıemşleaek dkiüyro rum.
MariCah odokowsBkeartH, arty , ArtuEri senbDaicanhaH, . G reen,
PrzemysOlgraowd zivneTsk aid ePuesrzşl ftkr'aen b orçluyum.
Anılabernıinmıpl aey laçşoıdkpe ğeyrardlıim laensniır gemeidçiiknl eri
HaliLnuxae mburg-wWsikeGace,krtnı odZetkin , KonstZaenttkiKinan rKa,l
utsJkryC.,h, ar loBtetreaR dots,Fe r ölZiocfihMa,ar chlewvseik sai mlerinin
açıklanimsastıenmbıei yrekiçnşo ikty eeş ebkokrürç luyum.
HannaAhr enAdbtr,a hBami cAkn,e tPteet ersen-BMrialnodMrh.ao dr st,
DrachkoJvaniutsczh ,D urkEot,t iSDnhgamewuriFe,dajl n hauz,G rWoaslster
man, HarolJdH. a nhamS,a.ra hH arRtoym,a Kna ufmaAnlnf,oK nlsa fkowski,
PawKeolrz eVce,r eSntaa dler-MLaanbfrhLeaadrc thJ,se ,rzyS taMhilec,z ylaw
ManelKie,n eRt.Mh an ninMga,r iNeettttal -MMeolsthMzeie srh,k iLnaski,
disMlyasvy rcozSw,yi hiQlulaecE km,m aR othschGielrds,hS ocmh olem, An
netStiel bert,M aJlaıınmnuad DSamviSithmd,i tFhr,tS itzev rneJ L..T almon'a
teşekkürlerimi sunuyorum.
Bendiu rmacdeasna retlveecn odşikrudpmiauğy il aişçtyiıanğy ıı ngeövi
revGleiosriBg oersh haördzte'latl eişkelekedk eürrBi ema.cP orne sse'dtietnö
riim JoannWyec koffB,e acüorne tmiümd ürüP amP okomveety i vteiy za ratı
cıd izçgia lışnmeadseınB iayrlbeFar laan aganö'zaet le şekküsrulneuryiomi
rum.
Elyazmaüszıe riçnadleı şkaartakk ısluanrıManna ır iSaa cvhesM arilyn
Henryt'eaş eekdkeürri m.
7
Kısa/tmalar
Metignedçepe anra tdil aaşna ğıgdiakbkıiis altılmıştır:
KPDA lmanKyomaü niPsatr tisi
PPSP onlyoSao syaPlaritsits i
RSDIRPu Sso syDeamlo rkaİtş Pçairt isi
SDKPP oloKranlylaı ğı DSeomsoayksarils i
SDKPPİoLl oKranlybağ VıeL itvaSnoysayD aelm okrasisi
(aynPcoal,oa Sn oysyDemaolk rsasvii e Polonya Sosyal
Demokrdaityldeaeg n eç iyor)
SPDA lmaSno syDeamlo kPraartti si
UPSADl manByaağ ımSsoıszyDe amolk rPaartt isi
8
ÖNS ÖZ
�
Y � �
ininy ıldısra L uxemb�a' y öneliilkg işdaeş ııcbıir
.
cananma l gorulmekte;t arteısşkmi aelkalrae nyeenn ılbeun
ilgpia amastl ma eşleitmke ktedri.ı 9 83N isa'nnıd a BAaltmıan
dergDiseirS piegLeuxle,m burg'Aulnm anyaK omüniPsartti si
kuruculannodlaasnno ns evgiPlaiusLlie vi'yyazed ığbıa zmıe k
tuploartna yçaı kanype nidyeany ınlıa9 d7ı0.' lebraişnı nBdaat ı
Almanyaü'zdear iLnudxee mburregs moil abni pro stpau lçuı ka
nlmasüız eritnaert ışamlae vlenbmaizkşıi; ş iblie"rry abancı"ya
balışedibulo ennu brr şısmödfkae lenpiupl lyaankm ıştFıe.d e
ralA lmaCnu mhuriyheütkiüm ethii çbiidrd isau,ç lavmeam ah
kemek aranna dayanmadaRno,s aL uxemburgı'9uın9 'sdıak ı
yönetyiams ausyıa nncöal düröldüğaüçnıük larI9k 6e0n',l arda
Köln'ödğree nciyleerrüe nli versointueanyd eı vneır miRşotis.a
LuxemburgJ'.uPNn.e ttlta rafınydaaznı lvaen1 966'Bdüay ük
Britanyyaa'ydıan lainkcaiin l tylaişka ömy küs1ü9,4 0'dbeanri
onuny aşamiıl iel giillkkia psamdleığ erlendirLmuexyedmi.
burg'duons tlavremç aa hşmaar kadaşimaenkntau plFarna nsa,
PolonyJaa,po nyvae d iğeürl keleyradyem lanmMıaşktaıl.e leri,
broşürvleke orniu şmalannydaanp ılsane çmeBlierrl eDşeivkl et
levre S rLankai gibbii rbirleçroikfn adreknül lık eleyradyeı nla
mışk,u rarnlahne mM arksishtelmdee rM arksist-olmayanlar ta
rafındyaenn idiennc elenbmaeşylea nmıştır.
Q
ÖNSÖZ
Doğduğüul koel anP olon'ydaoa n uand ıtnaış ıybaienrl ektrik
ampulfüa brikvaasrıd ır.i lOgdniua y abni arv uöçğr encçie,l iş
kilbii lgialreasrı nsdeaç myea pmakztoar lanıByaozPrıo. l onyalı
akademisyenYlaehru,do il anL uxemburg'Puonl onyag'enrıenk
sinimlveekr üil türdüunyea rollım adığdıinğıe,r mlielrlii yyüeti
zündePno lonyalıltıağrtıınşımna lı olsmaavduınğuıynEıon r .
seçksions yadlüişsütn üderibnidroeiln a Lnu xemburg'un yaşam
öyküsküe ndi ülkheesniünyzda ez ılmamıştır.
Luxemburg'Puonl onyab'idYraa hudyurtita, şlığıgneaç tiği
Almanya'd ai sbei yra banEıclıu şöun eç ıkmışBtiırrç.oy ka yında
-Polonsyoas yalizmiönndeemklriio lübnaek ılmaksbıiz"rıA nl-
mand evrimcoilsair"ga öks terilbmeelskdiie,s adecbei lgisizlik
değioln,uk uşatkaanr maşabniıirnş aretedir.
RosaL uxemburdga has ağlığısnodsay alhiarsetk eitç inde
dünyçaa pınüdnal oül makbliar likketned,ki u şağiıç inodneu n
ününküa katt a şasno syalivsatrldAeılr.m anydaaA' u gusBte bel,
KarKla utskvyeE duarBde msteiFnr,a nsaJ'edana J aurvees
Rusya'Gdeao rgPilje khanboukv o nudoan dadnah aç okt anını
yorlarOdyıs.ab ua dlarbıu güdna haç oka kademisyenler tanır
keno,n una dıd ahab üyük biirl gkio nusudBuuri .l ginneidne ni,
sosyaadla löeztl emigneir çekleştiurmzeakkikit esnü perg üce
bölünmbüişdr ü nyad[aç,. kni.t abyıanz ıldtıağrıi ShStCeB h e
nüzd ağılmamıRşotsıaL] u xemburgb'iurnç koki şiiç ihne nüz
gerçekleşmbeidyrüe şnü sni mgeoslim asıdır.
Demekk iL uxemburgI'9 u3n0 'larsdoannrs aa hnedçeenk ili
şinidne yenidoernt ayçaı kışıdnaık ne sipno litniekd enleri
vardSıtra.l ıi9 n3ı d'e L uxemburg'Muar ks' ıdne vriamn layışını
"karikatürleşstuiçrmleakm"Bılşueyt argıı.L uxembu'unr gD oğu
veB atıdMaar ksisitd eolojaifdoerneo dzi lmeasnamınil a geli
yordSut.a liönl'üimnü ndseonn rLau,x emburgs'ousny alainzm
layışıyneınni ddeenğ erlendiürzielrmieonsneiun, ç alışmalarına
yöneliilkgt ie kraury andı.
Ne vark ib,i linüennl düe vrimcbiiyrllei bkitrbe a şkRao sa
Luxemburg'ddaahnas öze debiliKraidzın:Y, a hudvie ö zürlü
10
